Bij de tussentijdse verkiezingen in de Duitse deelstaat Beieren heeft de regerende Christlich-Soziale Union (CSU), zusterpartij van de Christlich Demokratische Union (CDU) van bondskanselier Angela Merkel, een belangrijke klap gekregen. De CSU behaalde weliswaar 37,4 procent van de stemmen, maar verloor daarbij wel een kwart van de steun die de partij vijf jaar geleden kreeg.

Bovendien verloor de Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD), die samen met de CDU-CSU de Duitse bondsregering vormt, bijna de helft van zijn stemmen en boekte met een score van 9,7 procent een absoluut diepterecord. De verkiezingsuitslag zal volgens velen de druk op de regering van Merkel nog verder verhogen.

Vluchtelingen

De Christlich-Soziale Union (CSU) verloor in de deelstaat weliswaar zijn absolute meerderheid, maar zou toch een coalitie kunnen proberen te vormen met vooral de Freie Wähler, een conservatieve strekking die in Beieren een aanzienlijke populariteit heeft opgebouwd.

De twee partijen hanteren tegenover de vluchtelingenproblematiek gelijkaardige standpunten, waarmee een basis voor een coalitie gemakkelijker zou worden. Ook een samengaan met Die Grünen, zoals ook elders in het land al is gebeurd, zou in theorie tot de mogelijkheden kunnen behoren, maar wordt algemeen niet verwacht.

Winnaars van de verkiezingsstrijd in Beieren waren Alternative für Deutschland (AfD) en Die Grünen. De ultrarechtse AfD haalde een score van 10,9 procent, terwijl de stemmen voor Die Grünen meer dan een verdubbeling kenden tot 18,3 procent. De milieupartij zou vooral ontgoochelde supporters van de SPD hebben aangetrokken.

De steun voor de Freie Wähler liep van 9 procent tot 11,6 procent op. De liberale Freie Demokratische Partei (FDP) behaalde 5 procent van de stemmen. Bij de vorige verkiezing kon de partij geen zetel bemachtigen.

Einde

De Beierse premier Markus Söder erkende dat zijn partij een zware klap heeft gekregen, maar benadrukte dat de CSU in de deelstaat de grootste partij blijft en dan ook nog altijd een mandaat heeft om een nieuwe regering te vormen.

Volgens Söder mogen de tegenvallende resultaten niet aan de lokale Beierse politiek worden toegeschreven. Wel wijst hij naar de nationale politiek. “Het is niet gemakkelijk om zich van het nationale debat los te maken,” zegt hij.

Voor velen moet het debacle vooral worden toegeschreven aan de politiek van voormalig SCU-partijleider Horst Seehofer, die zich op nationaal vlak tegenover zijn coalitiepartners bijzonder agressief heeft opgesteld. Seehofer probeerde als Duits minister van binnenlandse zaken weliswaar een strategie te verdedigen die ook de kiezers van de ultrarechtse AfD moest kunnen aanspreken, maar dat heeft hem in Beieren weinig voordeel opgeleverd.

Volgens een aantal waarnemers zou de SCU van de slechte verkiezingsuitslag mogelijk gebruik kunnen maken om met Seehofer af te rekenen. Daarbij wordt opgemerkt dat ook Angela Merkel op die manier van een onbetrouwbare partner verlost zou kunnen worden.

Anderen benadrukken echter dat de problemen van de CSU in Beieren ook de positie van de Duitse bondsregering verder dreigen te verzwakken.

“Weliswaar werd Beieren door een politieke aardbeving getroffen, maar de naschokken zullen ongetwijfeld tot in Berlijn worden gevoeld,” zegt Fred Kempe, voorzitter van de Atlantic Council in Washington. “De verkiezingsuitslag heeft mogelijk het einde van het Merkel-tijdperk in Duitsland een stap dichterbij gebracht.”