Psychopaten komen in alle lagen van de samenleving voor. Het is natuurlijk niet makkelijk om te achterhalen wie er een psychopaat is en wie niet. Maar in sommige beroepen komen meer psychopaten voor dan in andere. Dit zijn de 10 beroepen waar je het makkelijkste een psychopaat zal treffen.
Zonder dat je het weet, ken je misschien wel een paar psychopaten. Niet elke psychopaat is namelijk een seriemoordenaar of terug te vinden in een instelling. De meeste psychopaten zien er voor de buitenwereld namelijk doodnormaal uit. Dus lijkt het ons wel belangrijk om eerst te definiëren wie er onder de term psychopaat kan vallen.
Wat is een psychopaat?
Psychopatie wordt gezien als een persoonlijkheidsstoornis. Het is nauw verwant met wat in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), het boek dat gezien wordt als de standaard in de psychiatrische diagnostiek, omschreven wordt als een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Maar het wijkt daar toch enigszins van af.
DSM-5, de meest recente versie van de DSM, omschrijft een antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) als een stoornis waarbij iemand geregeld de rechten van andere schendt. Waarbij hij of zij zich niet stoort aan de sociale conventies en in sommige gevallen zelfs zo ver gaat dat de wet overtreden wordt.
Volgens de DSM-5 lijdt iemand aan een antisociale persoonlijkheidsstemming wanneer de volgende kenmerken aanwezig zijn. In de eerste plaats moet er sprake zijn van “een diepgaand patroon van gebrek aan achting voor en schending van de rechten van anderen vanaf het vijftiende levensjaar”. Wanneer drie of meer van de volgende criteria aanwezig zijn, is daar sprake van. Deze criteria houden in: (a) zich niet kunnen conformeren aan de maatschappelijke normen en dus vaak in contact komen met de politie, (b) herhaaldelijk liegen en onbetrouwbaar zijn, (c) impulsief handelen en moeite hebben met vooruit te plannen, (d) prikkelbaarheid en agressiviteit, (e) roekeloosheid, (f) constante onverantwoordelijkheid en (g) een gebrek aan spijtgevoelens. Verder moet iemand 18 jaar oud zijn om gediagnosticeerd te worden als lijdend aan een antisociale persoonlijkheidsstemming. Ook moeten er voor de leeftijd van vijftien al aanwijzingen zijn voor een normoverschrijdende gedragsstoornis. Deze aanwijzingen gaan van pestgedrag en spijbelen tot zaken als brandstichting en dierenmishandeling. Tot slot wordt ook aangegeven dat de diagnose antisociale persoonlijkheidsstoornis enkel gemaakt kan worden wanneer het niet samenhangt met schizofrenie of bipolaire-stemmingsstoornis. (Meer kenmerken van psychopaten kan je hier terug vinden.)
Psychopathie gaat in principe nog een stapje verder, waarbij er sprake is van emotionele oppervlakkigheid en een gebrek aan empathie. Psychopaten maken gebruik van geweld en uitbuiting en reageren abnormaal op pijn en angst. Andere emoties worden daarentegen vooral afgevlakt. Dat ze zoveel moeite hebben om zich te houden aan normen en rechten heeft er vooral mee te maken dat ze gevoelens als schuld, angst en wroeging in veel mindere mate ervaren dan andere mensen. (Hier vind je 20 signalen die aantonen dat je een psychopaat bent.)
Beroepen met veel psychopaten
Psychopaten kunnen dus in principe functioneren binnen de maatschappij, dus voeren ze zoals iedereen ook jobs uit. Maar uit onderzoek blijkt dat er in bepaalde jobs meer psychopaten terug te vinden zijn dan in andere jobs.
In de eerste plaats gaat het vooral over leidinggevende functie. Enerzijds omdat ze zich dan in mindere mate moeten houden aan regels die van bovenaf opgelegd zijn. Anderzijds omdat ze door hun gebrek aan empathie en schuldgevoelens vaak meedogenlozer, charismatischer en onbevreesder zijn. Ze zijn dus beter geschikt voor dit soort carrières en zijn vooral minder te vinden in beroepen als therapeut, verpleger of opvoeder, aangezien dit beroepen zijn waarbij empathie een belangrijke factor speelt. (Psychopaten komen vaker voor op de werkvloer dan je denkt, meer daarover lees je hier.)
De Britse psycholoog Kevin Dutton, die zich specialiseerde in psychopaten heeft het boek The Wisdom of Psychopats: What Saint, Spies and Serial Killers Can Teach Us About Succes uitgebracht. In dat boek geeft hij een lijst met jobs waar de meeste psychopaten terug te vinden zijn. Dutton geeft daarbij aan dat dit gaat om zogenaamde ‘functionele psychopaten’, waarmee hij verwijst naar die psychopaten die “hun onthechte, onverschrokken en charismatische persoonlijkheden gebruiken om te slagen in de samenleving”. Ze gebruiken hun kenmerken dus als een voordeel en dat gaat het beste in de volgende tien beroepen. (Meer over de professionele voordelen van psychopatie, lees je hier.)
Dutton rangschikte de beroepen van minste (10), naar meeste psychopaten (1).
10. Ambtenaar
Op de tiende plaats in de top 10 met beroepen die de meeste psychopaten tellen, vinden we de ambtenaren terug. In 2014 liet de Britse overheid zelfs weten dat ze voor hun ambtenaren specifiek op zoek gingen naar psychopaten. Als verklaring gaven ze aan dat psychopaten mensen zijn die “goed om kunnen gaan met crisissen” juist omdat ze “geen empathie voelen en niet gehinderd worden door een morele code en doorgaans intelligent zijn en logisch denken”.
Ambtenaren moeten ook vaak op zichzelf kunnen werken, zonder daarbij rekening te houden met hun collega’s of andere mensen en ook dat is iets waarin psychopaten uitblinken. Ze zullen zich bij moeilijke beslissingen dan ook niet makkelijk laten leiden door emoties en zo sneller knopen kunnen doorhakken.
9. Chefkok
Ook als chefkok moet je stevig in je schoenen kunnen staan, dus komt het ook niet als een verrassing dat we dit beroep tegenkomen op de negende plaats in de top tien met beroepen waar de meeste psychopaten terug te vinden zijn.
In de keuken kan het er namelijk al eens hectisch aan toegaan en laat chaos nu net iets zijn waar psychopaten perfect mee om kunnen. Verder is het ook nuttig voor chefkoks om kordaat en snel te handelen. Het feit dat psychopaten zich niet laten hinderen door empathie en andere gevoelens zorgt ervoor dat ze de keuken perfect kunnen leiden. Zoals eerder vermeld voelen psychopaten zich in hun nopjes in leidinggevende functies, ze hoeven zich dan zelf niet aan aan bepaalde regels te houden en kunnen snel en gemakkelijk knopen doorhakken. Bovendien is een drukke keuken ook een ideale plaats voor psychopaten om hun agressie kwijt te kunnen.
8. Geestelijken
Een ietwat contradictorische nummer acht op de lijst met de beroepen die de meeste psychopaten tellen. Op de achtste plaats vinden we namelijk de geestelijken terug. Ja, bij de geestelijken zijn veel psychopaten terug te vinden.
Maar voor je het volledige geloof begint af te zweren, moeten we hier toch een kanttekening bij maken. De posities waar de meeste psychopaten te vinden zijn, zijn niet die van priester in een kleine parochie. Het gaat hierbij vooral om sekteleiders, die hun geloof gebruiken als een manier om anderen te overmeesteren en te onderdrukken. Psychopaten houden van deze machtspositie en zijn, zoals we al eerder bespraken, in hun element wanneer ze een leidinggevende functie uitoefenen, waarbinnen zij de regels maken en zich dus niet aan die van anderen moeten houden.
7. Politieagent
Hoewel psychopaten vaak in de problemen komen met de politie, is het ook een beroep waar ze in groten getale vertegenwoordigd zijn. De job als politieagent is voor velen te stresserend, maar niet voor psychopaten. Zij kunnen als geen ander het hoofd koel houden in stresserende situaties en zijn zo uitermate geschikt voor de vaak veeleisende job van politieagent.
Ook hier komt de kunst om goed met crisissen om te gaan, waarin psychopaten uitblinken, weer goed van pas. Natuurlijk speelt ook de macht die je als politieagent in handen hebt een rol bij de keuze van psychopaten voor deze carrière.
6. Journalist
Op de zesde plaats in de top tien met beroepen waar veel psychopaten voorkomen, staat de journalistiek. Journalist is een job waarbij je vaak te maken krijgt met stresserende situaties en deadlines.
Bovendien is het een carrière waarbij je stevig in je schoenen moet staan en je empathie aan de kant moet kunnen schuiven. Voor psychopaten, die maar over een beperkte mate van empathie beschikken, is dit dus geen enkel probleem. Verder kunnen charisma, meedogenloosheid en onbevreesdheid ook van pas komen bij journalisten en ook dat zijn eigenschappen waar de zogenaamde ‘functionele psychopaat’ gebruik van kan maken.
5. Chirurg
Ook in de medische sector komen veel psychopaten voor, deze zijn vooral de vinden in de operatiekamer als chirurg. Dit is net als politieagent, journalist of chef-kok een stresserende job, die veeleisend en zwaar kan zijn. Maar psychopaten zijn dus goed tegen deze stress bestemd en kunnen dus kalm blijven tijdens de moeilijkste en meest slopende operaties. Dat is waarom chirurgen de top vijf van beroepen met de meeste psychopaten mogen openen.
Chirurgen moeten ook soms snel moeilijke knopen doorhakken en ook daar hebben de rationele psychopaten geen problemen mee. De aanwezigheid van psychopaten in de medische sector is wetenschappelijk onderzocht geweest, waarbij uit de resultaten bleek dat chirurgen inderdaad hoger scoorden op de psychopatische persoonlijkheidsschaal dan de rest van de populatie. Maar daar mogen we, gezien hun stressbestendigheid, dus wel dankbaar voor zijn.
Zoals we dus al eerder aangaven telt dit niet voor de volledige medische sector. Verpleger is zo namelijk een van de beroepen waar psychopaten het minste voorkomen.
4. Verkoper
Op de vierde plaats vinden we een beroep dat best logisch lijkt. Er zitten namelijk veel psychopaten in de verkoopsector. Als verkoper moet je jezelf kunnen verkopen, maar ook mensen kunnen aanzetten om dingen van jou te kopen. Psychopaten hebben het talent om charismatisch en manipulatief te zijn. Dat zijn eigenschappen die natuurlijk perfect van pas komen als verkoper.
Bovendien hebben verkopers vaak narcistische trekjes, ook een eigenschap die typerend is voor psychopaten. Als je jezelf of je producten dag in dag uit moet verkopen, komt een portie zelfzekerheid en narcisme natuurlijk wel van pas. Tot slot zijn ook de intelligente en onbevreesde kanten van psychopaten geschikt binnen de wereld van de verkoop.
3. TV- of radiopersoonlijkheid
We duiken de top drie van beroepen die het meeste psychopaten tellen in met TV- en radiopersoonlijkheden. Dit zijn wederom beroepen waarbij een portie narcisme op z’n plaats is. Maar het is niet alleen het narcistische aspect dat psychopaten naar de media lokt.
Als TV- of radiogezicht kom je namelijk ook vaak voor hete vuren te staan. Je moet snel live gaan en alles moet van de eerste keer goed zitten. Dat brengt uiteraard heel wat stress met zich mee en daar zijn psychopaten, zoals we ondertussen al wel weten zeer goed tegen bestemd.
2. Advocaat
Op de tweede plaats in de top tien van beroepen waar de meeste psychopaten voorkomen, staan advocaten. Ook dit is een beroep waarbij je veel macht hebt en recht door zee moet zijn, waarbij je je niet kan laten leiden door je emoties. Dutton interviewde voor zijn boek een psychopate advocaat die hem deze sappige quote verschafte. “Diep in mezelf zit er een seriemoordenaar verscholen. Maar ik hou hem bezig met cocaïne, Formule 1, booty calls en heftige kruisverhoren.”
M. E. Thomas, een advocaat, bracht het boek Confessions of a Sociopath: A Life Spent Hiding In Plain Sight uit, waarin ze vertelt hoe ze als sociopaat een betere advocaat was. De eigenschappen waarover ze door deze diagnose beschikte hielpen haar om sneller knopen door te hakken en zich niet te laten leiden door emoties in de moeilijke beslissingen die ze dagelijks moet maken.
1. CEO
Het beroep waar de meeste psychopaten voorkomen, mag eigenlijk geen verrassing meer zijn. In de functie van CEO vindt je namelijk de meeste psychopaten terug. CEO is een leidinggevende functie, waarbij je vaak noodgedwongen moeilijke beslissingen moet maken. Psychopaten houden van macht en hebben moeite met de regels van anderen volgen. Eigenschappen die goed van pas komen als CEO.
Verder is het ook handig dat psychopaten goed rustig kunnen blijven in stresserende situaties. Maar ook het narcistische en manipulatieve kantje van psychopaten durft al eens naar boven te komen binnen de functie als CEO. Het gebrek aan empathie en gevoelens maakt het voor psychopaten ook makkelijker om als CEO moeilijke maar noodzakelijke knopen door te hakken, zonder daarbij beïnvloed te worden door het emotionele aspect.