De bekende privacy-expert Matthias Dobbelaere-Welvaert lanceert de activistische stichting the Ministry of Privacy. Die zal onder meer actie voeren tegen slimme verkeerscamera’s.

Wat is the Ministry of Privacy?

De organisatie van jurist Matthias Dobbelaere-Welvaert is al enigszins bekend van haar verzet tegen de vingerafdrukken op de eID, en trok ook naar het Grondwettelijk Hof tegen de maatregel. The Ministry of Privacy werd eind 2018 officieel opgericht als private stichting voor de crowdfundingactie stopvingerafdruk.be. Dat initiatief zamelde al meer dan 25.000 euro in.

De stichting wordt vanaf vandaag uitgebouwd tot een activistische organisatie om de privacy van de burgers te beschermen en zal leden vertegenwoordigen bij klachten. Dobbelaere-Welvaert kiest symbolisch voor 28 januari, de Europese dag van de Privacy.

Welke initiatieven lopen in het vizier?

De nieuwe zelfverklaarde waakhond plant onder meer acties tegen de slimme camera’s, de slimme meter en smart cities. Dobbelaere-Welvaert: ‘We worden elke week opnieuw geconfronteerd met een privacyschandaal, het ene al wat groter dan het andere. De vingerafdrukken spreken tot ieders verbeelding, maar evengoed was er vorige week terecht oproer ontstaan over hoe dokters zich illegaal toegang verlenen tot medische dossiers. Of denk aan ANPR-camera’s (nummerplaatherkenning) die overal zonder nadenken worden neergezet.’

Welke bedrijven gaan slordig om met onze privacy?

Dobbelaere-Welvaert: ‘We kijken de ganse tijd naar reuzen als Facebook en Google, maar er zijn ook Belgische bedrijven die het vaak niet al te nauw nemen met onze privacy. Proximus is een mooi voorbeeld van een lokale dataslurper.’

Zal dit nieuwe initiatief leiden tot een lawine aan rechtszaken?

De stichting gaat burgers vertegenwoordigen bij privacyklachten over overheden of bedrijven. ‘We zien procederen écht als laatste stap’, zegt Redona Ukshinaj, coördinator bij the Ministry. ‘Met de vingerafdrukken hadden we geen keuze. De regering weigerde te luisteren naar experts terzake. We verkiezen echter eerst dialoog en lobby, en dan pas de rechtbank. Procedures zijn tergend langzaam. En natuurlijk ook erg duur, helaas.’

Dobbelaere-Welvaert is overigens jurist, maar geen advocaat. In die zin doet zijn initiatief denken aan Deminor, de verdediger van kleine aandeelhouders. Dat is ook geen advocatenkantoor, maar een juridisch advisebureau.

Met de Gegevensbeschermingsautoriteit (ex-Privacycommissie) is er toch al een privacywaakhond?

‘De GBA is een overheidsinstantie, en het is haar taak niet om privacy-activistisch te bewegen in het landschap’, antwoordt Dobbelaere-Welvaert. ‘We zien het zo: het is niet omdat de FOD Economie bestaat, dat consumentenorganisaties zoals Test-Aankoop geen bestaansrecht zouden hebben.’ Hij wijst er ook op dat de GBA na onderzoek boetes kan opleggen, een private stichting uiteraard niet. ‘Daarnaast is het zo dat veel thema’s die we willen bespelen, momenteel niet hoog op de prioriteitenlijst van de GBA staan.’

Wie betaalt de stichting?

Voor haar financiering rekent de stichting op donaties, op ledenwervingen en zelfs uit de verkoop van haar eigen ‘merchandising’. Het wordt dus van levensbelang voor de organisatie om een groot publiek aan te spreken. Dobbelaere-Welvaert ziet het, net als bij zijn vorige project DeJuristen, groot en hoopt uit te groeien tot een Europese organisatie. Het IT-gerichte kantoor DeJuristen verkocht hij aan ICT-groep Cronos.

Is zo’n privacystichting nieuw?

In het buitenland bestaan dergelijke initiatieven al langer. Zo heb je in Nederland ‘Bits of Freedom’ en ‘Privacy First’, in het Verenigd Koninkrijk ‘Big Brother Watch’ en in Oostenrijk ‘NOYB’, de waakhond onder leiding van de bekende privacy-activist Max Scherms.