Voor de Wit-Russische politieke dissident Pavel Latoesjka moet de Europese Unie zijn land als een bondgenoot van de Russische agressor beschouwen. Niet als een mogelijke tussenpersoon bij onderhandelingen met Moskou.
Het is niet nieuw dat de regering in Minsk in alle geopolitieke kwesties op de lijn van Moskou zit. En, hoewel er geen Wit-Russische troepen actief aan de oorlog deelnemen, staat de autoritaire leider van Belarus, Alexander Loekasjenko, wel toe dat Russische troepen raketaanvallen uitvoeren vanaf zijn grondgebied. Daarnaast dwingt de stand-by-houding van het Wit-Russische leger Oekraïne om troepen paraat te houden voor het geval Belarus zich echt in het conflict mengt.
Vrachtwagens wisselen aan EU-grens
Maar het is ook bij het omzeilen van de westerse sancties dat Wit-Rusland zich als een nuttige knecht van Rusland gedraagt, aldus de verbannen Wit-Russische oppositiefiguur Pavel Latoesjka. In een interview met Euractiv zei Latoesjka dat bijvoorbeeld het doorvoerverbod voor Russische vrachtwagens wordt ontdoken door de inhoud ervan over te laden op trucks met Wit-Russische nummerplaten voordat zij de grens passeren.
Minsk kreeg vorig jaar zware EU-sancties opgelegd nadat het een passagiersvliegtuig had gekaapt om een politieke tegenstander te arresteren. Maar die zijn niet zo zwaar als degene die aan Rusland zijn opgelegd; een tekortkoming volgens Latoesjka.
“De westerse sancties zitten vol achterpoortjes, dus wij roepen het Westen op om de sancties tegen Wit-Rusland gelijk te trekken met die tegen Rusland”, aldus Latoesjka. “Westerse sancties werden ingesteld tegen de Russische nationale bank, maar niet tegen de Wit-Russische nationale bank, Mastercard en Visa zijn actief in Wit-Rusland en sommige industrieën, sommige goederen worden nog steeds verhandeld in Wit-Rusland – en ze worden verder verhandeld op de Russische markt, terwijl Russen naar het land kunnen komen en ervan kunnen genieten.”
“Minsk zit momenteel vol met Russische burgers”, concludeerde de dissident.
“Wit-Rusland is een bezet gebied”
Zou de EU bereid zijn dit advies op te volgen? Mogelijk denkt het statenverband dat het beter is om Minsk te sparen, om een bemiddelaar te hebben voor eventuele onderhandelingen met Moskou.
Maar volgens Latoesjka moet men in de huidige situatie zijn land ook als agressor zien: “Wij moeten begrijpen dat het regime van Loekasjenko de enige bondgenoot van Rusland is in zijn oorlog tegen Oekraïne, daarom moet het beschouwd worden als een medestander in deze oorlog. Wit-Rusland is nu in feite een bezet gebied, onder controle van Moskou, met Russische troepen en raketten – de bevelen komen rechtstreeks van het Kremlin, en Loekasjenko is slechts een marionet in de handen van Poetin.”
Wat het niet ingrijpen van het Wit-Russische leger in Oekraïne betreft; de dissident ziet dit niet als een verzoenende houding van Minsk. Het is gewoon dat Moskou een deelname nog niet nodig heeft geacht. Deels omdat de huidige staat van het Wit-Russische leger niet goed is: het zou de krijgsmacht zowel aan adequate militaire uitrusting als aan motivatie ontbreken. “Bovendien zou het een aardbeving in Minsk veroorzaken als Loekasjenko tot zo’n maatregel zou besluiten, want in tegenstelling tot de Russische bevolking zijn de Wit-Russen in het algemeen tegen deze oorlog.”
Wit-Russen pro-Oekraïne
De bevolking heeft de uitslag van de laatste verkiezingen – waaruit Loekasjenko als grote winnaar uit de bus kwam – sterk aangevochten. En het was in Wit-Rusland dat de eerste sabotage van treinen en infrastructuur van het Russische leger, plaatsvond. Bovendien vechten reeds vele Wit-Russen mee met het Oekraïense leger. Latoesjka vindt dat het tijd is om nog meer druk uit te oefenen op het postcommunistische regime dat zijn land sinds de val van het Oostblok zonder onderbreking regeert.
(lb/ns)
