Het voorbije jaar zijn de aanvragen voor politiek asiel in de Europese Unie verder teruggezakt. De cijfers zijn nu opnieuw teruggezakt tot een niveau dat voor de Europese migratiecrisis vier jaar geleden werd opgetekend. Dat zegt een rapport van Eurostat, het Europese bureau voor de statistiek. De cijfers bevestigen eerdere data van Frontex, het grenswachtagentschap van de Europese Unie.
Bovendien weerspiegelen de vaststellingen de inspanningen die de Europese regeringen doen om de toestroom van migranten te vertragen. De migrantencrisis was de basis van een aantal belangrijke politieke wrijvingen die het Europese continent de voorbije jaren heeft gekend.
Duitsland
Volgens Frontex zijn er vorig jaar ongeveer 150.000 mensen op onregelmatige wijze de Europese Unie binnengekomen. Dat is het laagste aantal in vijf jaar. Tevens telden de autoriteiten ongeveer 580.000 asielaanvragers. Dit komt neer op een daling van 11 procent tegenover het jaar voordien. Dat betekent eveneens een terugkeer naar het niveau van vóór de crisis vijf jaar geleden.
Vier jaar geleden waren in de Europese Unie voor het eerst meer dan 1,25 miljoen asielzoekers geteld. Dat was de grootste toename van de migratie in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Deze piek werd veroorzaakt door een instroom van vluchtelingen die aan de Syrische burgeroorlog hoopten te ontsnappen. Tevens bleek een aanzienlijke toename van het aantal vluchtelingen uit andere regio’s uit het Midden-Oosten en Afrika. Deze gebieden waren zwaar getekend door conflicten en ontberingen..
Duitsland bleef ook vorig jaar in de Europese Unie voor de asielzoekers de belangrijkste bestemming. Daarna volgden Frankrijk, Griekenland, Spanje en Italië. De grootste daling in het aantal aanvragen werd opgetekend in Italië, waar een anti-migrantenpartij aan de macht is. De sterkste toename kende anderzijds Cyprus, dat het aantal asielzoekers met 70 procent zag stijgen.
Syriërs (80.900), Afghanen (41.000) en Irakezen (39.600) bleven de belangrijkste nationaliteiten op zoek naar bescherming in de Europese Unie. Deze drie nationaliteiten vormen samen bijna 30 procent van de asielaanvragen.
Middellandse Zee
De trend van asielaanvragen volgt met enige vertraging op de daling van het aantal vluchtelingen en andere migranten die de Middellandse Zee oversteken om illegaal in Europa een onderkomen te zoeken. De oversteek van de Middellandse Zee naar Europa is sterk verminderd.
De Europese autoriteiten en nationale overheden hebben de doorgangen dan ook sterk beperkt. Het is veel moeilijker geworden om illegaal van Turkije naar Griekenland en van Libië naar Italië te komen. Vorig jaar daalde het aantal aankomsten naar Italië, Griekenland en Spanje, de belangrijkste maritieme toegangspunten tot de Europese Unie, met ongeveer 90 procent.
“In aantallen is de migrantencrisis duidelijk voorbij,” zegt Matteo Villa, specialist mediterrane migratie aan het Istituto Studi Politica Internazionale (Ispi) in Milaan, dan ook.
De sterke toename van het aantal migranten heeft in veel lidstaten van de Europese Unie een belangrijk aandeel gehad in de opkomst van populistische en nationalistische partijen. Onder meer in Italië, Frankrijk en Duitsland beschuldigden populisten de dominante Europese politieke klasse ervan de controle over de immigratie te verliezen.
Ondanks de recente dalingen, blijft de immigratie in veel Europese landen een actueel politiek probleem. Sommige anti-immigratiepartijen, zoals de Lega Nord in Italië, leggen daarbij meer nadruk op kwesties van openbare orde dan op de inwijking.
“Deze partijen ervaren grotere moeilijkheden om over een invasie te praten,” betogen woordvoerders van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor Vluchtelingen (UNHCR). “Men moet echter vrezen dat deze partijen de problematiek zullen blijven gebruiken als een manier om zich van politieke steun te verzekeren.”