Magnette vs. De Croo: de twee architecten van de coalitie verlammen nu samen Vivaldi, PS gaat niet toegeven, "waarom plots minder mensen toegang gaan krijgen tot felbevochten minimumpensioen"

De Vivaldi-regering is aan een reeks onwaarschijnlijk lange marathonvergaderingen bezig. Na zeven vorige bijeenkomsten waren er zaterdag en zondag urenlange sessies. Een deal was nooit dichtbij. Integendeel. Zondagavond probeerde premier Alexander De Croo (Open Vld) een consensusvoorstel te forceren, maar de PS vond het enkel “beledigend”: “De fundamentele principes van de hervorming, net meer mensen pensioenrechten geven, en specifiek vrouwen, worden niet gehaald”, zo is daar te horen. De deadline die De Croo oplegt, van 21 juli, daar denkt men het zijne van, aan de Keizerlaan. “De fiscale hervorming, de begroting, de arbeidsmarkt, het zit allemaal in het najaar, en nu zouden wij wél snel snel hierop moeten plooien?” Elders in de coalitie klinkt het bitter: “De houding van de PS tart elke verbeelding. Aan de regeringstafel heeft ze gewoon geen mandaat om te onderhandelen”, zo zegt een vicepremier. “Magnette gunt Vivaldi geen enkele ambitie”, is bij de groenen te horen.

In het nieuws: Vanmiddag weer een meeting van het kernkabinet over de pensioenen. Dat is dan al sessie nummer 10.

De details: De kansen zijn niet groot dat het straks wel lukt: de PS is gewoon niet van plan om te plooien voor de tijdsdruk van de premier. En de MR kijkt dan weer strak toe dat Magnette geen enkele overwinning gegund wordt. Een gevaarlijke cocktail.

“Dit dossier gijzelt echt heel de regering, want De Croo wil geen enkel ander onderwerp aansnijden, voor dit geregeld is”, zo is bij een vicepremier in de Vivaldi-coalitie te horen. De premier, zijn zeven vicepremiers en de minister van Pensioenen Karine Lalieux (PS) maakten dit weekend een onwaarschijnlijke sessie onderhandelingen mee.
Zaterdag zaten ze ongeveer 15 uur bijeen, zondag zelfs de volle 16 uur. Telkens begon men fris en fruitig om 9.00 uur ’s morgens. Maar nachtelijk moest men twee keer constateren dat er niets was. Vannacht rond half twee ging men uiteen, met alweer geen akkoord. Die dagen zijn lang, ook omdat de premier erg veel bilaterale contacten houdt, om zaken af te toetsen. Maar zowel zaterdag als zondag eindigde het in collectieve mislukking.
Dat er zondag plots toch “vooruitgang” zou geweest zijn, waarbij een akkoord in zicht kwam, wordt achteraf door een betrokkene als “iets te optimistische spin” afgedaan, een “klassieke methode om de druk wat op te voeren”. Want “de PS leek op geen enkel moment eigenlijk van plan om te plooien”, zo zegt een betrokkene, die het ook voor vandaag niet echt rooskleurig inziet.
Daarbij wijst men de PS met de vinger, niet alleen vanuit MR en cd&v, die aan tafel het meest dwars liggen. Ook bij de andere coalitiepartners spreekt men van “een houding die alle verbeelding tart”. “Het lijkt sterk op ‘niet willen’ in plaats van ‘niet kunnen’. Maar dat blijven ze zelf met klem ontkennen, aan tafel”, zo is over de PS’ers Pierre-Yves Dermagne, de vicepremier, en Lalieux, de minister van Pensioenen, te horen.
Daarbij klinkt fel het verwijt “dat het PS-duo aan tafel eigenlijk geen enkel mandaat heeft om te onderhandelen“, zo zegt een betrokkene. “Het is lastig als je voelt dat je eigenlijk onderhandelt met diegene die niet aan de tafel zit, maar in de Keizerlaan aan de touwtjes trekt”, zo zegt een vicepremier. “En dat geldt al veel langer voor Dermagne.”
Zaterdagnacht lag er na een hele dag onderhandelen eigenlijk niets op tafel. Via bilateralen had de premier geprobeerd om met de PS een compromistekst te maken. Daarbij viel de houding van MR en iets minder cd&v op: zij stonden ferm op hun strepen, en wilden minst van al meegaan in het kader dat door Lalieux en later De Croo werd geschetst. “Je voelt dat ook Georges-Louis Bouchez (MR) meespeelt achter de schermen via zijn vicepremier David Clarinval (MR), die trouw als een hond uitvoert wat zijn voorzitter hem vraagt. En Bouchez gunt Magnette niets, dat is wel duidelijk”, zo duidt een andere vicepremier.
Zondag kwam Lalieux dan nog eens naar de tafel met een nieuw voorstel, dat beperkt was tot de pensioenbonus, maatregelen voor vrouwen (die vaker loopbaanonderbreking namen, maar een focus van de hervormingen moeten zijn) en uiteraard de toegang tot het minimumpensioen. Maar dat werd bijna meteen afgeschoten, waarop premier De Croo zelf dan ultiem een voorstel deed. “Dat was niet eens het begin van een compromis, dat was eerder gewoon beledigend. Ja, dan schiet je niet op”, zo is bij een hoge PS-bron te horen. Terug naar af, dus: geen akkoord.

Hoe de PS erin zit: Weinig begrip voor de methode-De Croo.

Bij de PS zit het aan de top van de partij toch hoog, hoe heel de afgelopen sequentie van Vivaldi is verlopen. “Wij zeggen dit al weken: het is gewoon heel vervelend, dat dit nu plots allemaal onder enorme tijdsdruk moet verlopen. Karine haar hervorming is al maanden klaar. Wij vragen al een half jaar om dat te kunnen bespreken, dat is complexe materie. Het is niet op de agenda geraakt, oké, er waren andere prioriteiten. Maar moeten de pensioenen dan nu plots afgehaspeld worden, omdat de premier ons een fameuze deadline heeft opgelegd?”
Die kritiek is overigens ook elders te horen: “We hadden veel meer onze tijd nuttig kunnen besteden, als dit sneller was gebeurd. En onder druk is er ook wel de vrees dat de premier toch maar een akkoord wil maken, wat niet per se een goed akkoord is voor de betaalbaarheid van de pensioenen op lange termijn”, zo is ook aan Vlaamse kant binnen Vivaldi op te tekenen.
Voor de PS-top is het helder: “Die deadline is van ondergeschikt belang, de inhoud van het akkoord primeert.” En die inhoud, die draait rond de principes over de pensioenhervorming, waar de PS al in het regeerakkoord een deal op kreeg. Het minimumpensioen werd al verhoogd, maar uiteraard is de vraag wie daar nu toegang tot krijgt wel cruciaal voor de Franstalige socialisten. “Als het over de uitwerking gaat, en de criteria om zo’n minimumpensioen te krijgen, en je gaat die zo streng opstellen dat minder mensen toegang tot het systeem gaan hebben dan vandaag, is het dan verbazend, dat wij ‘neen’ zeggen?”
Komt daarbij dat Lalieux ook een hervorming wil, waarin de rechten van de vrouwen worden uitgebreid: die hebben vaker, doordat ze minder lang aan de slag waren, minder pensioen. Plus: de PS wil een zo “zacht mogelijke transitieperiode”: “We gaan niet toestaan dat ineens duizenden mensen hun pensioenrechten zien verdampen.”
De discussie loopt dus over telkens dezelfde vraag: vanaf wanneer krijgen mensen toegang tot die 1.500 euro netto? In de simulaties die de PS draaide, op de voorstellen vanuit de coalitie, kwam telkens terug dat net minder mensen toegang tot dat minimumpensioen krijgen. “Onaanvaardbaar”, is de streep die men dan trekt aan de Keizerlaan. “Dit is geen begrotingsbespreking, waar men wat probeert te besparen hé, dit gaat over mensen hun pensioenen.”
“De fiscale hervorming, de begroting, de arbeidsmarkt, het zit allemaal in het najaar, en nu zouden wij wél snel snel hierop moeten plooien? Dat zal niet gebeuren. En tijdsdruk is geen smoesje: dit is technische materie, dat moet je deftig kunnen becijferen”, zo klinkt strijdvaardig aan de PS-top. Dat maakt het dus uiterst moeilijk om tot een akkoord te komen.

De essentie: De Croo en Magnette waren ooit de motor van Vivaldi, maar die is compleet stilgevallen.

De houding van de PS leidt tot onbegrip in de coalitie. “Een rare strategie“, is ook bij de socialisten aan Vlaamse kant te horen. Want aan tafel is het Frank Vandenbroucke (Vooruit) die de meest interessante discussies voert, inhoudelijk, met zijn PS-collegae. “Dat klopt, op een paar punten verschillen we, maar over de grote principes is Vooruit het met ons eens”, zo sust men bij de PS.
Meer onbegrip zit bij de groenen: “Wij zitten inhoudelijk dichtst bij hen. Maar wat Magnette doet, is moeilijk te snappen. Hij gunt Vivaldi geen enkele ambitie. Ofwel wil de PS aan de linkerkant tonen hoe hard ze zich wel verzet hebben, om dan toch net voor 21 juli akkoord te gaan”, zo wordt geopperd.
Hoe dan ook is het een feit dat PS-voorzitter Magnette maandenlang tijdens de regeringsvorming stelde dat Vivaldi zijn “droomcoalitie” was, en dat hij samen met de latere premier De Croo het regeerakkoord vorm gaf, om dan nu een ijzeren greep van buitenaf op het kabinet te houden.
De premier kondigde enkele weken geleden nog een groot “zomerakkoord” aan, om zijn federale ploeg nieuw leven in te blazen, en te tonen dat Vivaldi nog werkte.
Ondertussen is die ambitie al afgezwakt naar een “zomeragenda”, een semantische bijsturing, nadat heel wat grote dossiers weer werden opgeschoven naar het najaar, naar de begrotingscontrole. Sociaal-economisch lijkt er nauwelijks nog iets klaargemaakt, terwijl de indicatoren van de begroting én de economische vooruitzichten eigenlijk allemaal op rood staan.
Nu zijn de pensioenen als enige symbooldossier overgebleven, met een martelgang die erg publiek zichtbaar is, als gevolg: de ene vruchteloze marathonvergadering volgt de andere op. En het heeft er alle schijn van dat de PS ook deze trofee niet zal gunnen aan de premier, of enkel aan de voorwaarden die bijna eenzijdig door de Keizerlaan zijn opgelegd.
Onlogisch is dat niet, eerder pure machtspolitiek: de PS is nu eenmaal de sterkste partij, het is hun dossier, en de grote hefboom in de negotiatie, de verhoging van het minimumpensioen, is al lang weggegeven. In die zin lijkt De Croo va banque te spelen: alles of niets. De premier heeft al zijn chips ingezet, nu moet er binnen de drie dagen een akkoord liggen. Indien niet, gaan Vivaldi en de Zestien compleet verzwakt de zomer in.

Opvallend: Een brandbrief legt de spanningen bij Open Vld eens te meer bloot.

Onder impuls van Vincent Stuer, medewerker van in het Europees Parlement voor Guy Verhofstadt (Open Vld), lanceerden achttien Open Vld’ers een brandbrief aan het adres van voorzitter Egbert Lachaert. “Je verliest verkiezingen, je verliest relevantie. Dan moet je zien wat je daaraan kan doen.”
Daarbij roepen de achttien leden op om “dringend een eigen verhaal te zoeken”. Ze wijzen Lachaert en diens ‘Liberaal Vuur’, de hervormingsoperatie, met de vinger: “Geen cosmetica, geen betekenisloze profilering, maar een nieuwe manier van aan politiek doen. We moeten de liberale partij heruitvinden”, zo stellen ze. En daarbij vooral: nieuw politiek personeel, zo is te horen.
Die analyse loopt eindelijk wat gelijk met Lachaert zijn pleidooi om de kieskringen drastisch te verkleinen en zo veel minder partijapparatsjiks en zonen en dochters van bekende politici aan de macht te laten komen.
Maar tegelijk was het een vingerwijzing die Jasper Pillen (Open Vld) niet kon aanvaarden. Dat Kamerlid werd in operatie ‘Liberaal Vuur’ gebombardeerd tot ondervoorzitter; samen met Stephanie D’Hose (Open Vld) moet hij het tij doen keren. “Dit is vooral een gemiste kans om een echt debat te voeren, op de plaats waarvoor dat is bedoeld, binnen de partij.” De ondertekenaars kregen ook een felle sneer: “Deze mensen zitten vandaag al in het partijbestuur. Ze kunnen daar bij wijze van spreken elke week een brandbrief voorlezen. Ik zou het debat liever daar voeren dan in de media.”
Daarmee verwijst Pillen naar de voorzitter van Jong VLD, Philippe Nys, en de voorzitter van Open Vld Vrouwen, Tineke Van hooland. Maar ook andere opvallende namen duiken op in de lijst ondertekenaars: Arthur Orlians, de woordvoerder voor Vlaams minister Bart Somers, en Jan-Klaas Somers, de zoon van diezelfde minister.
Die namen waren dan weer de aanleiding voor Els Ampe (Open Vld), Vlaams Parlementslid, om te reageren: “Die ‘brandbrief’ wordt ondertekend door medewerkers van Somers en andere kabinetsmedewerkers die ons ‘vastgeroest systeem willen loswrikken, te beginnen bij de liberale partij. Begin er zelf dan aan, je wordt ervoor betaald! Geen brief nodig”, zo haalde ze uit. Maar daarbij wierp ze een ander idee op: “Of is deze brief een ondermijning van Open Vld, om dan op te schuiven naar D66? Ik laat mijn partij niet kapen door linksliberalen.”

Zoals verwacht: De komst van een neofiet op Buitenlandse Zaken onderstreept vooral de almacht van Bouchez. Met wat tandengeknars als gevolg voor de MR.

Vanmorgen had Hajda Lahbib (MR) haar eerste meeting van de Europese Raad van ministers van Buitenlandse Zaken, met meteen Oekraïne op het bord: het zijn geen tijden om zachtjes in te lopen, op een dergelijke bevoegdheid. Lahbib heeft dan wel wat kennis van de Buitenlandpolitiek, als journaliste, maar ze heeft nog nooit een uitvoerend mandaat gehad: het zal dus bijbenen worden.
Met haar komst verraste Bouchez opnieuw: hij pakte uit met iemand die zeker geen uitgesproken rechts profiel heeft, en nul politieke, laat staan parlementaire ervaring. Als signaal voor een zo ‘breed mogelijke MR’ kan het tellen, maar ook als ultieme manier voor Bouchez om aan te tonen dat hij en niemand anders de touwtjes in handen heeft in zijn partij. “Ik heb eigenlijk nooit een andere kandidate overwogen”, zo liet hij grijnzend weten: iedereen wikt, Bouchez beschikt.
“Ik ben niet links en niet rechts, ik ben vooral vrij in mijn denken”, zo stelde Lahbib bij haar aantreden, wat toch tot wat zure oprispingen leidt bij de MR, zo is in La Libre te lezen. “Zitten we dan straks weer met een minister die ingaat tegen de eigen partijstandpunten?”, zo klinkt nu al cynisch.
Dat Alexia Bertrand (MR), de fractieleider van de Franstalige liberalen in Brussel, naast de post greep, is voor velen ook onbegrijpelijk: ze had namelijk alle troefkaarten in handen, als vrouw, Brusselse, perfect tweetalig, met ervaring als kabinetschef bij Didier Reynders (MR), op de post van Buitenlandse Zaken.
Maar het benoemen van Bertrand zou het evenwicht binnen de MR ook verstoord hebben: het kamp-Reynders zou dan fel aan macht winnen, én het pad voor Sophie Wilmès (MR) om dan als nummer één terug te komen in Brussel in 2024 zou toch moeilijker zijn. Lahbib is veel minder een bedreiging daarvoor.
Tegelijk is het voor Vivaldi wel nu al de zesde minister die niet verkozen was in de Kamer of een ander Parlement, die zijn of haar intrede maakt in de regering. Zo haalde Vooruit Frank Vandenbroucke terug uit de academische wereld, zette de PS vanuit hun studiedienst Thomas Dermine in Vivaldi, plukte Open Vld Eva De Bleeker weg van bij de Europese Commissie, en heeft cd&v met Annelies Verlinden én Nicole de Moor zelfs twee niet-verkozen neofieten in de regering.

Opvallend: Wat heeft cd&v te winnen bij het opbod rond het stikstofdossier?

Als nieuwe cd&v-voorzitter blijft Sammy Mahdi in het offensief gaan. En wel op opvallend terrein. Want morgen gaat hij opnieuw de boer op, nadat hij eerder in Boerenbond-overall een TikTok-filmpje opnam bij een varkensboer, om minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA), nochtans een coalitiegenoot, de mantel uit te vegen over “onjuiste informatie verspreiden”.
Deze keer heeft hij een afspraak op een boerderij in Dilsen-Stokkem, met de Groene Kring, dat is de jongerenafdeling van diezelfde Boerenbond, netjes binnen de christelijke zuil.
En uiteraard gaat het over het stikstofakkoord, dat door de Vlaamse regering beslist is, en waar cd&v officieel niet tegen in het verzet gaat, maar wel “naar de bekommernis van boeren wil luisteren.” “Het nieuw stikstofkader heeft een impact op de hele landbouwsector, zorgt voor heel wat (rechts)onzekerheid voor landbouwers en dreigt voor heel wat (jonge) landbouwers een einde te maken aan hun levenswerk of boerendroom”, zo laat Mahdi weten. “Onze landbouwers moeten gesprekspartner nummer 1 zijn om samen de landbouw van de toekomst te kneden.”
Wat cd&v precies hoopt te winnen bij haar offensief rond het akkoord, is de coalitiepartners in de Vlaamse regering niet duidelijk: “Op het eind gaan we toch dat akkoord moeten uitvoeren, we kunnen niet anders, met de Europese normen. Zo organiseer je dus verwachtingen die je niet gaat kunnen invullen. Hoe gaat cd&v het dan uitleggen aan haar achterban?”, zo klinkt fijntjes binnen de regering van Jan Jambon (N-VA).

We geven het nog mee: Wat zijn de vakantieplannen van de Wetstraat? (deel twee)

De Wetstraatpers heeft het uiteraard nooit over het privéleven van onze politici, enkel wanneer het hoogst relevante materie is: die gouden regel geldt als geen ander bij Het Laatste Nieuws. Die brengen nu, na recent nog een uitgebreide reportage over een etentje tussen Conner Rousseau en iemand van K3, een lijstje van de vakantiebestemmingen van toppolitici. Eerder deed ook Martin Buxant (LN24) al een oefening, dit is dus de aanvulling, die we u graag meegeven, als dienstmededeling.
Premier Alexander De Croo (Open Vld) “trekt met vrouw Annik en twee zonen Gabriël en Tobias op roadtrip door de Verenigde Staten”. Ze doen de staten Wyoming, Utah, Arizona en Nevada aan. Zijn plaatsvervanger in België is die tijd dan Vincent Van Quickenborne (Open Vld), die even naar Cadzand gaat, maar dus eigenlijk ‘doorwerkt’. Bart Somers (Open Vld) gaat dan weer roadtrippen in Zweden.
Bart De Wever (N-VA) neemt heel z’n familie mee naar Centraal-Europa: zijn voorliefde voor vergane keizerrijken brengt hem bij het oude Oostenrijk-Hongarije. Praag, Wenen, Bratislava en Boedapest. Ook Ben Weyts (N-VA) trekt naar Oostenrijk en Slovenië, maar dan in de bergen, met zijn hond Seb en het gezin. Partijgenoot Jan Jambon (N-VA) kiest eerst voor het theaterfestival in Avignon en dan voor Toscane, Zuhal Demir (N-VA) gaat twee weken naar de Belgische kust.
Conner Rousseau (Vooruit) gaat naar z’n broer in Zuid-Frankrijk en naar Barcelona. Maar in de bagage zitten een paar goeie feesthemden, zo weet Het Laatste Nieuws.
Partijgenoot Frank Vandenbroucke (Vooruit) wilde aan LN24 niet kwijt waar hij heen ging, maar Het Laatste Nieuws ontfutselde nu wel dat het om een bergwandelvakantie gaat in de Italiaanse Dolomieten.
Bij cd&v gaat vicepremier Vincent Van Peteghem (cd&v) naar Avignon met zijn gezin en zijn pasgeboren dochtertje. Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) trekt naar Zwitserland en Italië met haar familie, voor wat fietsen en joggen. En Sammy Mahdi (cd&v) gaat naar Cyprus, waar hij “eens het nachtleven gaat opzoeken”. Nieuwkomer Nicole de Moor trekt zo waar naar Montenegro, parel aan de Adriatische kust: Albanië is slechts een steenworp weg, zou ze het willen combineren met een werkbezoek aan een migratiehotspot in Europa.
Groen-vicepremier Petra De Sutter gaat naar de Val-d’Oise in Frankrijk, “Paul Cézanne en Vincent Van Gogh achterna”, die daar ooit woonden en schilderden.
En Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken wordt in augustus voor een tweede keer vader en gaat dus naar Belgisch Limburg voor enkele dagen, terwijl PVDA-baas Raoul Hedebouw twee weken met de rugzak door Frankrijk trekt en de GR800 gaat wandelen.