Je smartphone wordt sneller en streamen van Netflix-series naar je smartphone wordt energiezuiniger. Dat komt allemaal doordat techbedrijven als Apple, Amazon en Tesla vaker hun eigen chips ontwerpen, dan dat ze kiezen voor een chip die de concurrent ook kan kopen. “De vooruitgang van autonome rijfuncties in Tesla’s zit verpakt in die zelf ontworpen chips.”

Als smartphonemakers meer telefoons willen verkopen moeten ze innoveren. De nieuwste smartphone moet beter zijn dan die van de concurrent. En precies die drang zorgt ervoor dat techbedrijven vaker hun eigen chips ontwerpen. 

Eigenaar technologie

“Je kunt je onderscheiden door je chips niet te kopen bij een huis-, tuin- en keukenchipmaker, maar ze zelf te ontwerpen. Dan kun je precies maken wat je nodig hebt om je product goed te maken”, zegt Bram Nauta, hoogleraar elektrotechniek aan de Universiteit Twente.

“En het grote voordeel is: concurrenten kunnen die chip niet kopen of namaken. Want jij bent eigenaar van die technologie en voorkomt dat iemand anders dat ook kan kopen”, legt hij uit. 

Airpods of luidspreker? Wereld van verschil

De speciaal ontworpen chips zitten in smartphones, auto’s maar bijvoorbeeld ook in AirPods. “Een chip die een luidspreker aanstuurt, moet meer vermogen leveren dan een chip in een koptelefoon. Want het geluid hoeft niet zo hard. Je kunt dus alle flauwekul weglaten die je niet nodig hebt. Door die keuzes te maken wordt zo’n chip goedkoper en zuiniger”, vertelt de hoogleraar.

Apple doet dat structureel, zegt analist Jos Versteeg van InsingerGilissen. “Ze willen goedkopere elementen hebben. Ze pakken een deel van de chips in hun apparatuur, kijken hoe ze dat zelf beter kunnen doen, en onderwerpen het dan zelf. Het is een specialisatie.”

En dat doet Apple al langer. Het begon met de chips in de iPhone, die Apple zelf ging ontwerpen. En datzelfde trucje hebben ze ook toegepast op de belangrijkste processor in hun nieuwste computers. Intel ging eruit, Apples eigen processor erin. 

Tesla, Amazon en Facebook doen ook mee

Een ander voorbeeld is Tesla. De maker van elektrische auto’s ontwikkelt zijn eigen chip gericht op kunstmatige intelligentie. Die chips vind je terug in de computer die de autonome rijfuncties bestuurt. En mede dankzij die chip kan de software beslissingen nemen en reageren op wat er op de weg gebeurt en wordt vastgelegd door de sensoren in de auto. 

Wat te denken van Facebook. Het bedrijf werkt ook al langer aan zijn eigen ontworpen chips. Chips speciaal ontworpen voor machine learning, die het bedrijf moeten helpen om schadelijke berichten, foto’s en video’s op Facebook en Instagram te herkennen en te verwijderen.

Maar het werkt ook aan slimme augmented reality-brillen. “Stel je voor dat door die bril een huis ziet. Dan zou het kunnen dat je dan ook meteen van binnen ziet hoe het huis eruit ziet. Maar die brillen zijn er nog niet en de chips die je ervoor nodig hebt, zijn nog niet te koop. Dus hebben ze mensen aangenomen om die te ontwerpen en ontwikkelen. Ze hebben veel chipontwerpers in dienst, terwijl het gewoon nog een advertentiebedrijf is”, zegt Nauta. 

Amazon ontwerpt zijn eigen chips vooral om de servers waarop de clouddiensten draaien, efficiënter te laten draaien. Als die datacenters minder stroom verbruiken, is dat uiteindelijk een kostenbesparing, is de gedachte. 

‘Chipfabrikant is net een fotoboekdrukkerij’

Met het wereldwijde chiptekort zou je denken dat het ook een manier is om onder de schaarste uit te komen. Maar die vlieger gaat niet op. Want na het ontwerpen van een eigen chip, moeten al die techbedrijven alsnog aankloppen bij een en hetzelfde bedrijf. TSMC in Taiwan; de grootste chipmaker ter wereld. 

Dat bedrijf is gespecialiseerd in het bouwen van de kleinste en meest geavanceerde chips. “Het is heel laagdrempelig om een chip te ontwerpen. Als je dat hebt gedaan, kun je het gewoon opsturen naar TSMC”, legt Nauta uit. 

“Zie het als een fotoboek-printservice waar je foto’s naar opstuurt. Je kunt ook een fotoboek uitgeven of maken zonder een drukkerij te hebben. En in dit geval maken TSMC, of een concurrent als Samsung, je chips op basis van wat jij hebt bedacht.” Het chiptekort loopt eerder op dan dat het afneemt, zegt Nauta.  

Met diepe zakken bouw je zelf een fabriek

Waarom bouwen Facebook, Apple of Tesla dan niet zelf een chipfabriek als het tekort oploopt? Dat is helemaal niet ondenkbaar. “Maar zo ver is het nog lang niet. Het is speculatief. Maar als TSMC niet kan leveren en je hebt veel geld dan zie ik dat wel gebeuren”, zegt Nauta.

Analist Jos Versteeg denkt dat het niet zo snel zal gaan. “TSMC is het enige bedrijf ter wereld dat die heel kleine chips van 3 nanometer kan maken. Het is uitgesloten dat Apple zelf met zo’n fabriek komt. Het kost tientallen miljarden dollars. Plus je bent ook minimaal vijf tot twintig jaar verder.”

Het is een gigantische “als”, zegt Nauta. Maar dan zou het inderdaad op lange termijn moeten. “Met een lange termijnvisie kan het wel. Maar bedenk ook: we dachten van Facebook ook niet dat ze chips zouden ontwerpen en ontwerpers zouden aannemen. Dingen veranderen.”