Admiraal Michel Hofman, de CHOD (Chief of Defence, het hoofd van het Belgische leger), kiest voor een opvallend publieke rol: bij de RTBF liet hij zowaar een proefballonnetje op over de dienstplicht. Die zou terug ingevoerd kunnen worden, in de nieuwe veiligheidscontext waar Europa inzit, zo opperde de legerbaas. “De noodzaak kan ontstaan dat we het grondgebied van de NAVO of van Europa moeten verdedigen, wat een dienstplicht zou rechtvaardigen. Het zou logisch zijn.”
De vraag is of het aan Hofman is om zich in dat politieke debat te mengen. Want het gevolg was dat zowel de minister van Defensie, Ludivine Dedonder (PS) als de groenen zich repten om hem van antwoord te dienen: van zo’n voorstel kan geen sprake zijn. Deur dicht.
Technisch gezien is de dienstplicht, die tot 1992 verplicht was, en veelal vandaag nog leidt tot licht nostalgische verhalen over een “verloren jaar” van vloeren schrobben, patatten jassen en kantines openhouden, ook niet afgeschaft. Ze werd wel opgeschort door toenmalige minister van Defensie Leo Delcroix (cd&v), wat een grote trofee was destijds voor zijn partij. Van een snelle wederopstanding is politiek geen sprake dus, vandaag.
“Niet aan de orde”, zo stelde Dedonder ferm als reactie. Zij wil net alles doen om “escalatie te verminderen”: nu aankondigen dat het Belgische leger plots terug met dienstplichtigen gaat werken, is echt geen optie in die context. Bovendien is er het kostenplaatje, en de logistieke gevolgen, als Defensie echt zoiets zou willen: daar is het Belgische leger vandaag helemaal niet op voorzien.
Een heftige discussie in het voorjaar over het budget van Defensie binnen Vivaldi leidde al tot een ultieme toegift van de groenen, die toelieten dat het uiteindelijk zal stijgen naar 2 procent van het bbp. Maar van dergelijke voorstellen, gaan zij steigeren. “Dit is een slecht idee. Ridicuul om dat als geopolitiek antwoord voor te stellen. Militaire escalatie is niet de weg”, zo reageert Groen-voorzitter Jeremie Vaneeckhout.
Aan de rechterkant even opvallend, wél enthousiasme. Zo juichte Filip Dewinter (Vlaams Belang) het idee toe, met bijhorende foto’s over zijn eigen “succesvolle” legerdienst. En ook Theo Francken (N-VA) had het over een “keigoed idee”. Vlaams-nationalisme ging ooit hand-in-hand met pacifisme, maar die tijd is definitief voorbij.
Even opvallend: het enthousiasme bij Sammy Mahdi (cd&v), die het had over “er een burgerdienst van maken: het land militair of civiel dienen”. “We kunnen wel wat patriotisme gebruiken.”
Dat leidde dan weer tot felle reactie bij Vaneeckhout: “Als politici over vlaggen, patriottisme en naties beginnen moeten we beginnen opletten’, waarbij hij er fijntjes op wees dat Mahdi zich toch net ergerde aan de “betuttelende overheid”?
“Een burgerdienst voor partijvoorzitters, zou dat geen goed idee zijn?”, zo repliceerde dan weer Gwendolyn Rutten (Open Vld) met enige ironie, aan het adres van Mahdi.