Brokerfind, de website voor de startende belegger, deed onderzoek naar de mogelijkheid van een beurscrash in 2022. Komt er een beurscrash en waardoor zou deze kunnen ontstaan?

Vierendeling, de zeer brute straf waarbij iemand uit elkaar wordt getrokken door vier paarden. Een straf waarbij de dood volgt, maar dan wel op één van de meest gruwelijkste manieren die je maar kunt bedenken. Bizar dus dat we hier een vergelijking mee maken, maar toch doen we het.

Er zijn volgens ons vier factoren die afzonderlijk in staat om een beurscrash te veroorzaken en helaas versterken deze factoren elkaar alleen maar. Deze factoren verdwijnen niet zomaar, inmiddels zijn ze zelfs met de beurs verbonden. Iedere factor heeft een fictieve arm of been gekozen.

De beurs is nog aan het stijgen, want de paarden staan nog stil. Nu is het wachten tot de paarden schrikken, wat ze vroeg of laat zeker doen. Dan weten we wat er gaat gebeuren.

Hieronder bespreken we wat volgens ons de vier factoren zijn die voor een beurscrash 2022 gaan zorgen.

1. De aandelenbeurzen staan gevaarlijk hoog

Een beurscrash kan het best voorspelt worden door te onderzoeken of er momenteel een bubbel is. Een bubbel betekent dat aandelen overgewaardeerd zijn. Bubbels staan erom bekend dat ze uiteindelijk knappen. Een bubbel verdwijnt nooit geleidelijk, dus ook niet op de beurs.

Als er daadwerkelijk een bubbel is volgt er gegarandeerd een beurscrash, maar de vraag is of er daadwerkelijk een bubbel is. Om dit te bepalen kijken we hieronder naar indicatoren van een bubbel/overwaardering op de aandelenmarkt.

De eerste reden voor een eventuele beurscrash in 2022 is dat de aandelenbeurzen bizar hoog staan. In de grafiek hieronder geeft de lijn de koers van de S&P 500 weer. Zoals je kunt zien is de huidige prijs een stuk hoger dan voor de coronacrisis, namelijk wel zo’n 40%. Dit is eigenlijk al de eerste indicatie dat de beurs momenteel een bubbel is.

Intrinsieke waarde

Alhoewel het niet logisch is dat de koersen in korte tijd met 40% stijgen is dit niet de beste methode om te kunnen zeggen dat de markt overgewaardeerd is. Je kijkt hier namelijk alleen maar naar de prijs, terwijl je die prijs voor iets staat. Om echt te kunnen zeggen of iets overgewaardeerd moet je ook altijd onderzoeken wat de werkelijke waarde van een investering is.

We hebben daarom hier de vergelijking gemaakt tussen de beurswaarde en de intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde is hier berekend aan de hand van de gemiddelde dividend yield. Er wordt er hier vanuit gegaan dat S&P 500 altijd zo’n 50 keer de dividend waard is. De uitkomst hiervan zie je in de grafiek hieronder. De reden dat dit een redelijk goede indicatie is, komt doordat dividenden de winsten van een bedrijf volgen. En de koers van een aandeel wordt op de lange termijn bepaald door de winst van een bedrijf.

In deze grafiek kun je heel goed zien dat de ‘intrinsieke waarde’ stabieler is dan de aandelenkoers. Ook zie je dat de aandelenkoers na de crisis van 2008/2009 terecht steeg, want de werkelijke waarde ging ook omhoog. Tot 2020 was er dus geen sprake van een bubbel.

En toen kwam corona. De aandelenkoers stortte in want er was grote paniek. Begin maart (2020) was deze paniek al weg en de markt werd overheerst door optimisme. Dit optimisme was niet zo snel weg, en de beurs is sindsdien vrijwel alleen maar gestegen, terwijl de intrinsieke waarde die we hebben berekend niet is gestegen. De tweede indicatie van een bubbel dus.

Langzamerhand kunnen we conclusies gaan trekken, maar we zijn er nog niet helemaal. Het grootste nadeel van deze methode is dat we hier indirect rekenen met de winst, aangezien we rekenen met winstuitkeringen. Maar misschien kiezen bedrijven er wel bewust voor om momenteel niet al teveel dividend uit betalen, om een extra buffer te creëren. Kortom, we moeten gaan werken met de winst in plaats van winstuitkeringen, maar dat is niet makkelijk voor zo’n 500 verschillende bedrijven. Toch gaan we een poging wagen in de alinea hieronder.

CAPE ratio

We gebruiken hier de Shiller P/E ratio. Deze methode staat bekend als de cyclically adjusted P/E ratio (CAPE).

De CAPE ratio wordt berekend door de prijs te delen door de gemiddelde winst van 10 jaar (voortschrijdend gemiddelde), gecorrigeerd met inflatie. Op deze manier kan deze ratio gebruikt worden om het waarschijnlijke toekomstige rendement van aandelen te bepalen over een periode van 10 tot 20 jaar.

Ook kun je de ratio gebruiken voor het berekenen of een aandeel of index ondergewaardeerd of overgewaardeerd is. Hiervoor gebruiken wij het. Om dit te kunnen doen hebben we de grafiek hieronder gemaakt.

Logischerwijs betaal je bijna altijd evenveel voor de winst van een bedrijf, toch is dit in de werkelijkheid totaal niet het geval. Gemiddeld gezien heb je ongeveer een multiplier van rond de 15 en de laatste decennia licht dit iets hoger door globalisering.

Maar wat juist heel erg opvalt zijn de pieken en dalen. Nu moet je bijna 40x de winst betalen, wat bizar hoog is. In het verleden is zo'n piek het teken geweest dat er sprake is van een bubbel. Kijk maar naar 1929, er werd toen een nieuw hoogtepunt bereikt en we weten nu hoe dit afliep. Dit werd namelijk gevolgd door een heftige beurscrash genaamd zwarte donderdag en volgde ook nog de grote depressie.

Een andere bubbel die we heel goed herkennen is de dot-com bubbel. Deze bubbel vond plaats rond 2000 en de CAPE ratio bereikte in deze periode een nieuw hoogtepunt. Totdat de bubbel knapte en de beurzen instortte.

Dan zijn we nu in het heden beland en het lijkt erop dat hoogtevrees niet onlogisch is. Wanneer je naar de geschiedenis kijkt weet je wat er aan zit te komen. Want tot nu toe werd iedere piek gevolgd door een flinke daling. Aan de hand van de CAPE ratio durven we nu wel te zeggen dat we in een bubbel zitten.

2. Beurscrash 2022 door hoge inflatie

De tweede factor voor een beurscrash in 2022 is de hoge inflatie.

Inflatie Nederland

De stimuleringscheques hebben een prijs of beter gezegd ze zorgen voor een verhoging van de prijs. Ze zorgen namelijk voor een verhoging van de inflatie en dit merken we. Zo stijgen de huizenprijzen de pan uit, is tanken duurder geworden en de energierekening is ook bijna niet meer te betalen.

Momenteel hebben we te maken met de hoogste inflatie sinds 2002 ^[1]. Maar de Europese Centrale Bank (ECB) stelt ons gelukkig gerust, want de inflatie zou maar tijdelijk zijn. De vraag is alleen of dit klopt, want de hogere inflatie duurt nu al langer dan verwacht ^[2].

Ook kan deze inflatie juist weer zorgen voor een nog hogere inflatie. Vakbonden gaan namelijk hogere lonen eisen als compensatie voor stijging van de prijzen. Bedrijven krijgen dus hogere loonkosten en om dit op te vangen verhogen ze zelf weer hun prijzen. Kortom, nog meer inflatie.

Inflatie in de Verenigde Staten

Nu ligt de inflatie in Europa boven het gewenst niveau, maar in de Verenigde Staten is dit nog wat heftiger. In de VS zijn de consumentenprijzen afgelopen jaar namelijk gestegen met wel 6,2% ^[4]. De inflatie staat hiermee op het hoogste punt in 30 jaar.

De prijsstijgingen zagen er per product over de afgelopen 12 maanden (tot en met oktober) zo uit:

Door deze prijsstijgingen zijn de arbeiders er qua koopkracht hard op achteruit gegaan.

Impact van hoge inflatie op de economie

Toch een vrij lastige situatie dus. Een probleem wat we niet zomaar kunnen wegwuiven. Dit probleem kan namelijk ook impact hebben op de beurs. Te lang een hoge inflatie zorgt voor onzekerheid. Sommige bedrijven kunnen minder makkelijk hun prijzen verhogen dan andere en er zijn zelfs bedrijven die hierdoor geen winst meer kunnen maken en failliet gaan ^[4].

Ook de onzekerheid bij consumenten neemt toe door inflatie. Sommige werknemers krijgen namelijk niet zo makkelijk een salarisverhoging en hun koopkracht gaat achteruit. Consumenten worden bang hiervoor en gaan meer sparen. Deze verminderde consumptie is slecht voor de economie en de winsten van bedrijven dalen. Dit zorgt ervoor dat de werkgelegenheid daalt en de werkloosheid stijgt.

Kortom, er is hoge inflatie en dit is heel gevaarlijk. Als deze hoge inflatie aanhoudt of toeneemt, kan dit werkelijk een verwoestende reactie hebben. De kettingreactie met negatieve gevolgen is moeilijk te doorbreken en kan daardoor lang aanhouden.

3. Rente

Het derde punt is de rente. Al enige tijd hebben we extreem lage tot negatieve rentes. De impact hiervan mag niet onderschat worden, want de rente is één van de belangrijkste factoren in het bepalen van de waarde van een investering.

Warren Buffett heeft wel eens gezegd: “Interest rates basically are to the value of assets what gravity is to matter.” Wanneer je erover nadenkt is dit ook heel logisch, we leggen hieronder uit waarom.

Impact van rente op waarderingen

Stel de rente op je spaarrekening is 10%, natuurlijk ben je dan veel minder bereid te betalen voor een risicovol bedrijf. Je kunt namelijk bijna risicovrij 10% per jaar verdienen. Je gaat dan niet 20 a 30x betalen voor de winst van een bedrijf. Het wordt dan pas interessant om in aandelen investeren waarvan je verwacht dat ze iets van 15 a 20% winst per jaar opleveren.

Maar nu zijn de rentes juist heel laag en investeerders zijn bereid om in aandelen en bedrijven te investeren voor een laag verwacht rendement. Vermogende Nederlanders moeten zelfs rente betalen over hun spaarcenten. Hierdoor neemt de vraag naar aandelen toe en stijgen de koersen.

Dit is op zich niet eens verkeerd, want de intrinsieke waarde van bedrijven neemt eigenlijk ook gewoon toe. We leggen uit hoe dit precies werkt. Maar eerst schakelen we Buffett nog een keer in, want hoe bereken je eigenlijk de werkelijke waarde van een bedrijf precies?

“Any investment is worth all the cash you’re going to get out between now and judgment day discounted back."

De rente komt tot zijn recht in het stukje "discounted back". Een veelgebruikte methode is namelijk dat je de toekomstige kasstromen terug gaat rekenen door middel van het risicovrije rendement. Dit risicovrije rendement kun je bepalen met de rente op staatsobligaties. Kijk maar is naar de impact hiervan:

Stel een bedrijf maakt ieder jaar een winst van €1 miljoen en je verwacht dat dit altijd zo blijft. Bij een rentpercentage van 2% (en nu ook de disconteringsvoet) is de onderneming zo'n 50 miljoen euro waard, terwijl dezelfde investering bij een rente van 5% maar 21 miljoen euro waard is.

Dit komt doordat de toekomstige kasstromen bij een hogere rente minder waard zijn, wat de waarde van een investering ook minder waard maakt.

Komt er een beurscrash als de rente omhoog gaat?

We hebben het hier dus over een massavernietigingswapen. De rente is een knop waar door de centrale banken flink aan gedraaid is. Het is ook heel waardevol en tactisch om dit middel op sommige momenten in te zetten. Toch is het misschien handiger om geen atoombommen te gooien als er geen oorlog is? We hadden namelijk al een historisch lage rente voor corona.

Je kunt zulke wapens beter gebruiken wanneer je ze echt nodig hebt, bijvoorbeeld na een beurscrash of tijdens een financiële crisis. Dan wil je de aandelen een boost geven. Niet als de aandelen al overgewaardeerd zijn.

Als de rente omhoog gaat, worden aandelen veel minder waard. Het ligt zelfs nog net iets anders, want nu wordt er gedaan of de rente de komende tientallen jaren vaststaat en dat is niet zo. Dus wanneer beleggers verwachten dat de rente omhoog gaat is het eigenlijk al klaar, dan storten de koersen in.

4. Running Out of Everything

Eén van de grootste productie innovaties is het principe genaamd Just in Time productie. Door Just in Time management zorg je ervoor dat je alle grondstoffen en andere middelen voor productie vrijwel precies op het moment laat leveren dat je het ook daadwerkelijk nodig hebt ^[5].

Inmiddels werken veel bedrijven met dit systeem, om opslagkosten te besparen en om wendbaar te blijven, zodat bedrijven kunnen inspelen op nieuwe markteisen. Toch is nu duidelijk geworden wat het gevaar is van dit systeem. Wereldwijd is er een enorm tekort aan computerchips, bouwmaterialen en nog heel veel andere producten.

Nu beginnen we echt de gevolgen van de coronapandemie te merken. Veel leveringen en productie stond een lange tijd stil en dat moet nu ingehaald worden. Dit is alleen niet zo makkelijk want voorraden zijn er dus niet en ook niet bij de productiebedrijven in Azië.

Paniek op zee

Naast dat we geen voorraden hebben, zijn we niet in staat om een heel groot deel van de producten zelf te produceren. De laatste jaren zijn we ongelooflijk afhankelijk geworden van Azië. Voor een lange tijd werd er minder geproduceerd in Azië en het werk in havens lag ook voor deel stil, waardoor er natuurlijk minder geleverd kon worden aan de Westerse wereld.

Veel van de goederen die wij hier gebruiken worden door middel van containers geïmporteerd uit Azië, maar wat als daar ook een tekort aan is? De prijs van zeecontainers is hierdoor gigantisch gestegen, van 2.000 dollar naar wel 12.000 dollar per container ^[6].

Er komen dus verschillende problemen bij elkaar aan de kant van de productie en dan ben je kwetsbaar. Als dan een schip besluit om in het Suezkanaal te parkeren, waardoor de complete toevoer van producten in Europa geblokkeerd wordt, dan heb je een serieus probleem.

Het is typerend, het moet eerst mis gaan voordat we de problemen inzien. Alle westerse landen hadden te weinig voorraden en we zijn niet in staat om onze producten zelf te produceren. Toch zien we de problemen pas als een schip vastloopt. Zelfs zonder pandemie hadden we dit kunnen zien aankomen.

Dus zo'n leuk lean ideetje is in staat om de wereld in een recessie te laten belanden? Ja. Dit probleem heeft namelijk direct effect op wat we kunnen kopen, kunnen produceren en wat we kunnen bouwen. Sommige schappen zullen leeg zijn en wat we kunnen kopen wordt duurder.

Zoals we al hebben uitgelegd vinden consumenten snelle stijgingen van prijzen eng en lege schappen zullen ze ook niet leuk vinden. Ook bedrijven gaan minder winst maken en dit gaat de aandelenkoersen beïnvloeden.

Het tekort aan grondstoffen is ook één van de oorzaken van de hoge inflatie, want het zorgt namelijk voor een stijging van de prijzen van sommige producten. In een economie hangt alles samen en dit is hier een voorbeeld van.

Conclusie - Beurscrash 2022

We weten het, dit artikel lijkt erg pessimistisch. Toch hebben wij voornamelijk realisme gebruikt voor het schrijven van dit artikel. De feiten spreken voor zichzelf, we zitten in de langste bullmarkt ooit, terwijl de economie er niet goed voorstaat.

Volgens ons is de aandelenmarkt momenteel een bubbel en zaken als inflatie, de aanhoudende lage rente en productie tekorten zullen volgens ons fataal zijn voor de beurs. Bubbels verdwijnen niet geleidelijk, bubbels knappen. Dit doen ze altijd.

Deze vier dingen (de vierendeling) gaan dus, denken wij, voor een beurscrash zorgen in 2022. De situatie waar we nu in zitten kan niet zomaar hersteld worden en het lijkt er zelfs op dat er een beurscrash moet plaatsvinden, voordat de economie pas echt kan herstellen. Op deze manier kan de economie “als een feniks uit de as herrijzen”.

Let op: de beurscrash 2022 is onze voorspelling. Dit betekent uiteraard niet dat dit zeker gaat gebeuren.

Bron: Brokerfind.nl