Terwijl wij in Europa om de oren worden geslagen met prijsstijgingen, blijven in Japan de prijzen zo goed als ongewijzigd. In oktober kwam de Japanse inflatie uit op slechts 0,1 procent (op jaarbasis). Nochtans wordt Japan ook getroffen door de stijgende grondstofprijzen, zoals de olieprijs. Maar in tegenstelling tot de Amerikaanse en Europese bedrijven staan Japanse ondernemingen niet te springen om de stijgende prijzen door te rekenen aan de klanten.

De Japanse supermarktketen Aeon heeft bijvoorbeeld beloofd om de prijzen van de huismerken, waaronder bloem en spaghetti, niet te verhogen. “Consumenten zijn defensiever geworden over het beschermen van hun leven en willen niet te veel geld uitgeven aan dagelijkse levensbehoeften”, zei een woordvoerder van de keten aan Wall Street Journal.

Lage Japanse inflatie

Japan kampt al tientallen jaren met een zeer lage inflatie. De consumenten zijn daarom niet langer bereid hogere prijzen te betalen. Bedrijven verhogen dan ook zelden de prijzen. Ze potten geld op en doen weinig investeringen, en houden de arbeidsmarkt star, zodat werknemers niet gemakkelijk naar groeiende bedrijven kunnen overstappen en loonsverhogingen kunnen afdwingen.

Dat is net hetgeen wat de centrale banken van onder meer de Verenigde Staten en de eurozone willen vermijden. De Federal Reserve hanteert daarom een inflatiedoelstelling van gemiddeld 2 procent en de Europese Centrale Bank (ECB) streeft naar een inflatie van 2 procent op middellange termijn. Een inflatie van om en bij de 2 procent wordt gezien als gunstig voor de economie. Het zet onder meer de consumenten aan om geld te spenderen, want als ze de aankoop uitstellen moeten ze meer betalen.

Het aanhoudende lage inflatiecijfer in Japan wordt door economen ook wel “Japanification” genoemd. Dat verwijst naar de lage rentestanden, lage inflatie en de trage economische groei in het land.

Nefaste gevolgen op lange termijn

“De gestage managementstijl van Japan en zijn houding om de prijzen niet te veranderen, hebben een positieve impact op korte termijn”, zei Takahide Kiuchi, een voormalig lid van de bestuursraad van de Bank of Japan, in een reactie aan Wall Street Journal. “Aan de andere kant zouden ze een economisch herstel en gunstige veranderingen in de industriële structuur op de langere termijn in de weg kunnen staan.”

“Het risico dat Japan te maken krijgt met de snelle inflatie die in overzeese economieën een punt van zorg is, is zeer beperkt”, zei Haruhiko Kuroda, de gouverneur van de Japanse nationale bank, in oktober. De extreem lage inflatie zorgt er weliswaar voor dat de Japanse economie en de lonen zeer traag groeien.

Kiuchi zei aan de Amerikaanse nieuwssite dat hogere prijzen een signaal zijn om bedrijven te laten weten waar de vraag het sterkst is en waar ze moeten investeren. Na verloop van tijd helpt dat werknemers om naar opkomende sectoren te verhuizen waar ze productiever kunnen zijn en een hoger loon kunnen verdienen. “Dat mechanisme werkt weliswaar niet in Japan”, klonk het. In Japan evolueren de lonen niet mee met de vraag naar arbeid.

Zelfs de nationale bank van Japan, die al jaren probeert de inflatie in het land op te drijven, heeft dit fiscale jaar voor het eerst in acht jaar de basissalarissen voor haar werknemers niet verhoogd. De bonussen werden zelfs verlaagd.

Ondertussen kampt Japan wel met een tekort aan arbeidskrachten in bepaalde sectoren. Daarom heeft het land, dat tot nu toe altijd een zeer strikt migratiebeleid heeft gevoerd, onlangs beslist om meer immigranten verwelkomen.

(jvdh)