Sensoren die de status van een machine naar de smartphone van de productieleider sturen. Robots die de complexe handelingen van de arbeider nabootsen. In de fabriek van de toekomst draait alles om slimme dataverwerking, zo blijkt uit een testopstelling van het kenniscentrum Sirris.

Sirris, ontstaan uit de technologiefederatie Agoria, bouwde in Diepenbeek een testfabriek waar kmo’s, zoals toeleveranciers voor de auto- of luchtvaartindustrie, kunnen proefdraaien voor wat ‘de vierde industriële revolutie’ heet.

‘Typisch voor Industrie 4.0 is dat het bedrijf alle digitale data exploiteert die in en rond het productieproces aanwezig zijn’, leggen manufacturing-experts Peter Ten Haaf en Walter Auwers van Sirris uit.

‘Daarbij verwerkt online software alle data van de sensoren (warmte, trilling, beweging) die de machines monitoren, plus alle data die machines zelf doorsturen. De fabrieksleider krijgt alle informatie in een dashboard op zijn smartphone.’

De Limburgse pilootfabriek geeft een idee van hoe een industrieel productieproces er over enkele jaren uit zal zien.

1. Productielijn ligt nooit meer stil

‘De meeste industriële kmo’s beperken zich voorlopig tot het verzamelen van data over hun productieproces’, zeggen de Sirris-experts. ‘De volgende stap is dat je via analyse van die data voorspellingen kunt doen over het proces.’

‘Als je vooraf weet wanneer er slijtage optreedt bij een machine, dan kan je daarop anticiperen en hoef je de hele productielijn niet meer stil te leggen voor een herstelling’, zegt Ten Haaf.

‘Ander voorbeeld: een machine wordt meteen verwittigd bij een lichte wijziging bij de vorige machine in de lijn. Het productieproces zal in de fabriek van de toekomst niet meer haperen.’

2. Samenwerkende robots

Volgens Sirris moeten we in de nabije toekomst niet verwachten dat robots alle menselijke werk overnemen. Auwers: ‘Artificiële intelligentie is de ultieme stap, maar daar zijn we nog ver vanaf.’

Artificiële intelligentie is de ultieme stap, maar daar zijn we nog ver vanaf.

Walter Auwers, manager Advanced Manufacturing bij Sirris

De pilootfabriek zet voor industrieel polijsten een cobot (collaboratieve robot) in, die samenwerkt met een ervaren polijster van vlees en bloed. De cobot doet het basiswerk en de polijster de complexere afwerking. Alles overlaten aan de cobot is bij de huidige technologie nog geen optie.

‘Ervaren polijsters zijn wegens pensionering steeds moeilijker te vinden. Een toekomstscenario is dat de robot alle handelingen van de polijster capteert en opslaat, zodat hij ze later alleen kan nabootsen’, zeggen de Sirris-experts.

Ook de Japanse autoconstructeur Toyota, al decennialang een voorloper in productieprocessen, zet sinds kort zwaarder in op de kennisoverdracht door oudere werknemers.

3. Karakuri-karretjes

Wat wel al gangbaar is, zijn automatisch geleide voertuigen die materiaal van de ene productiepost naar de andere brengen. Het gaat om transportvoertuigjes die gebouwd zijn volgens de Japanse Karakuri-filosofie die dankzij Toyota brede ingang vonden.

De vehikels, in Diepenbeek van de fabrikant Wewo, worden niet online aangestuurd, maar wel door de wetten van de mechanica en de zwaartekracht. Ze reageren bijvoorbeeld op wijzigingen in gewicht.

4. Verbonden met andere fabrieken

De fabriek in Diepenbeek is verbonden met een zusterfabriek in Luik. Ze hebben als testcase samen het geraamte van een horloge gemaakt via 3D-printing. Diepenbeek staat in voor het ontwerp, waarna alle data naar Luik doorgestuurd wordt voor de fysieke printing.

5. Angst voor hackers

Al die automatisering en connectiviteit openen voor de kmo’s de deur naar nieuwe industriële activiteiten, maar hebben wel een belangrijke keerzijde. Wat als hackers het op de informatiestromen in of tussen de fabrieken gemunt hebben?

Over cyberveiligheid hebben we nog niet alle antwoorden.

Peter Ten Haaf, manager Precision Manufacturing bij Sirris

‘Het kan zeker niet de bedoeling zijn dat onbevoegden met hun smartphone vanop afstand machines kunnen besturen’, zegt Ten Haaf. ‘Het is duidelijk dat cybersecurity cruciaal wordt voor de fabrieken van de toekomst. Maar in dat domein hebben we nog niet alle antwoorden.’