In het nieuws: De Japanse regering maakte onlangs haar jaarlijkse richtlijnen voor het economisch beleid bekend. Daaronder zijn er nieuwe aanbevelingen dat bedrijven hun personeel moeten toestaan om vier dagen per week te werken in plaats van de gebruikelijke vijf.

De beroemde hardwerkende Japanse salarymen – en in toenemende mate ook salarywomen – moeten worden aangemoedigd minder tijd op kantoor door te brengen, als onderdeel van het overheidsinitiatief om de balans tussen werk en privéleven te verbeteren.  

• De coronapandemie heeft reeds grote veranderingen teweeggebracht in de manier waarop Japanse bedrijven – waarvan vele nog steeds zeer star en traditioneel zijn – hun zaken doen.
• De politieke leiders hopen nu het management ervan te overtuigen dat flexibele werktijden, werken op afstand, toenemende onderlinge verbondenheid en een hele reeks andere ontwikkelingen gunstig kunnen zijn als zij ook na het einde van de gezondheidscrisis van kracht blijven.

Voordelen voor de werkgelegenheid: De regering zei in de hoofdlijnen van haar campagne dat bedrijven met een vierdaagse werkweek in staat zouden zijn bekwaam en ervaren personeel te behouden dat anders misschien zou moeten vertrekken als zij een gezin willen stichten of voor oudere familieleden willen zorgen.

• Een vierdaagse werkweek zou volgens de regering ook meer mensen aanmoedigen om bijkomende diploma’s te behalen of zelfs bijbaantjes te nemen naast hun gewone baan. 
• Het belangrijkste is dat de autoriteiten hopen dat een extra vrije dag elke week mensen ertoe zal aanzetten uit te gaan en geld uit te geven, wat de economie een impuls zal geven.
• Ook wordt verwacht dat jongeren meer tijd zullen hebben om elkaar te ontmoeten, te trouwen en kinderen te krijgen, waardoor het steeds nijpender probleem van een dalend geboortecijfer, een steeds ouder wordende nationale bevolkingsgroep en een krimpende bevolking enigszins kan worden opgelost. 

Reacties

“De regering is er echt op gebrand dat deze mentaliteitsverandering bij Japanse bedrijven wortel schiet,” vertelde Martin Schulz, hoofd beleidseconoom bij Fujitsu Global, aan Deutsche Welle.

• Recente Japanse regeringen hebben een aantal manieren gezocht om een trage nationale economie te overwinnen, maar het begrotingsbeleid heeft zijn beloop gehad en de centrale bank is beperkt in de instrumenten die zij nog tot haar beschikking heeft.
• Dat maakt hervormingen in de levensstijl en werkstijl van miljoenen Japanners tot de volgende aanpak, zei hij. 
• “Tijdens de pandemie zijn bedrijven overgestapt op nieuwe manieren van werken en ze zien een geleidelijke toename van de productiviteit,” zei Schulz. “Bedrijven laten hun werknemers thuis of op afstand werken, in satellietkantoren of op de locatie van hun klanten, wat voor velen veel handiger en productiever kan zijn.”

“Verkleining op maat”: Fujitsu heeft deze kans gegrepen, aldus Schulz: het bedrijf heeft de kantoorruimte op het hoofdkantoor in Tokio met maar liefst 50 procent ingekrompen, terwijl het verder overschakelt op werken op afstand.

• “In de toekomst zullen er nog wel mensen van mijn afdeling op kantoor zijn, maar het zal zelden voorkomen dat we er allemaal samen zijn en die ruimte is nu vooral bedoeld voor persoonlijke vergaderingen die niet op afstand kunnen worden gehouden,” zei hij.

Nadelen

Er kleven echter ook nadelen aan de plannen van de regering: Japan heeft al te kampen met een tekort aan arbeidskrachten doordat minder jonge mensen de arbeidsmarkt betreden.

• Ook bestaat de vrees dat het management niet zal willen breken met de houding ten opzichte van het bedrijfsleven die “Japan Inc.” generaties lang zo goed heeft gediend – ook al zijn er duidelijke aanwijzingen dat de traditionele benaderingen minder effectief zijn dan in het verleden het geval was. 
• Werknemers daarentegen vinden het idee van een kortere werkweek aantrekkelijk, maar ze maken zich wel zorgen over lagere lonen en beschuldigingen dat ze zich niet volledig voor hun bedrijf inzetten.

(jvdh)