Voor het eerst is het aandeel van de Russische export dat in dollars wordt betaald onder de 50 procent gezakt. Dat blijkt uit een analyse van Bloomberg op basis van gegevens van de Russische centrale bank. In het vierde kwartaal van 2020 werd 48 procent van de Russische export in dollars verkocht – een daling van 13 procent ten opzichte van een jaar eerder. Ter vergelijking: in 2013 factureerde Rusland nog 80 procent van zijn exportinkomsten in dollars.

Waarom is dit belangrijk?

– De aanhoudende sancties die Rusland door het Westen krijgt opgelegd hebben het land verplicht zich te beschermen tegen Amerikaanse inmenging. Poetin voert daarom al geruime tijd een antidollarpolitiek.

– Niet enkel Rusland werkt aan zijn de-dollarisering. Ook China doet dat. Sinds de introductie van de euro goed 20 jaar geleden is het aandeel van de dollar in de globale valutareserves met 11 procent gedaald. Het aandeel van de euro bedraagt nu 21,4 procent.

De symboliek van de dedollariseringscampagne kan moeilijk worden misbegrepen. Alle grote staatsbedrijven hebben de voorbije jaren de verkoopsvoorwaarden opnieuw onderhandeld met hun buitenlandse klanten. Het waren vooral de sancties die Rusland kreeg opgelegd na de annexatie van de Krim, die het Kremlin ertoe aanzette zijn inspanningen op te voeren om de verkoop in dollar terug te dringen.

Het land heeft ook het aandeel van de dollar in zijn overheidsreserves gereduceerd en probeert binnenlandse alternatieven voor banksystemen zoals SWIFT en betalingsproviders zoals Visa en MasterCard te promoten.

Alles, behalve de dollar

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov heeft tijdens recente bezoeken aan Iran en China een verdere reductie van de handel in dollar gepromoot.  Grote winnaar blijkt voorlopig de euro. Die nam in het laatste kwartaal van vorig jaar ruim 36 procent van de Russische exportverkopen voor zijn rekening. Vergelijk dat met 21 procent een jaar eerder. Dat is ook een gevolg van een ommekeer in de Russische relatie met China. De eenheidsmunt wordt nu in meer dan driekwart van alle Russische export naar China gebruikt. Begin 2018 was dat amper 1 procent.

Het gecombineerde aandeel van de dollar en de euro binnen de exportmix van Rusland is sinds 2013 grotendeels ongewijzigd. Ook wordt de roebel in 14 procent van alle Russische export gebruikt.