Een coalitie van 8 landen heeft het Artemis-akkoord ondertekend. Dat is een initiatief van de Amerikaanse ruimtedienst NASA. Het moet zorgen voor een gecoördineerde aanpak bij het verkennen van de maan.

De Verenigde Staten, Australië, Canada, Japan, Luxemburg, Italië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Arabische Emiraten hebben hun handtekening onder het Artemis-akkoord gezet. Project Artemis is een ambitieus maanverkenningsprogramma van NASA, waarvoor in 2024 opnieuw twee astronauten op de maan zullen landen.

Maar de overeenkomst moet er vooral voor zorgen dat iedereen zich aan bepaalde richtlijnen volgt bij het betreden van de maan. Als iedereen tegelijk rovers en robots naar ons dichtstbijzijnde hemellichaam stuurt, wordt het al snel chaos. Economisch efficiënt is het ook niet. Dus zijn er nu akkoorden gesloten.

Rusland en China afwezig

Het is niet het eerste ruimte-akkoord, maar Artemis hoopt binnenkort nog meer staten te overtuigen. De duidelijkste afwezige is momenteel Rusland, dat een van de oudste en meeste uitgebreide ruimteprogramma’s ter wereld heeft. Rusland sluit wellicht nooit aan bij Artemis.

Toen NASA het akkoord voor het eerst aankondigde, zei Dmitri Rogozin, hoofd van het Russische ruimteprogramma, dat de Amerikanen aan een ‘invasie van de maan’ bezig zijn. Gisteren, tijdens een paneldiscussie van het International Astronautical Congress, zei Rogozin dat het Artemisprogramma ’teveel gericht is op de Verenigde Staten’.

China, nog een ruimtemoloch, is ook afwezig. Dat is gedeeltelijk te wijten aan de Amerikaanse wetgeving, die een direct partnerschap met de Chinezen verbiedt. Het hoofd van NASA, Jim Bridenstine, wil dat graag veranderen. ‘Als het gedrag van China zo verandert dat het Congres zijn toestemming geeft om met het land samen te werken, staat NASA klaar’, zei Bridenstine daarover. ‘Maar op dit moment is dat nog onbespreekbaar en NASA zal altijd de wet volgen.’

Outer Space Treaty

Er bestaat al een ruimte-overeenkomst, het Outer Space Treaty. Daar staan echter nogal vage omschrijvingen in. Zo moet ruimte-verkenning vreedzaam verlopen en mag niemand die de overeenkomst getekend heeft, wapens in de ruimte zetten. Niemand mag ook de maan bezitten. Al geeft NASA daar een eigen interpretatie aan, waar niet iedereen het eens mee zal zijn.

‘We blijven binnen de Outer Space Treaty-richtlijnen. Je kan de maan niet bezitten. Maar we geloven wel dat je, net zoals bij de oceaan, je er stoffen uit mag halen en die kan je wel bezitten.’ NASA heeft duidelijk het oog op mijnbouw op de maan.

Nog een mogelijke stok in de wielen is dat de Artemis-akkoorden niet afdwingbaar zijn. Als de landen zich niet aan de richtlijnen houden, gebeurt er absoluut niets. Of het akkoord, zonder Rusland en China als ondertekenaars, veel kan betekenen, blijft koffiedik kijken.