Na de Europese Centrale Bank waarschuwen ook het IMF en de nationale bank van Nederland voor een explosie van wanbetalingen die de banken in de problemen kunnen brengen. ‘De tweede coronagolf brengt nieuwe onzekerheid.’

Eerst dit: volgens alle toezichthouders heeft de banksector zich schokbestendig getoond tijdens de coronacrisis. Die verschilt ook wezenlijk van de financiële crisis van 2008-2009.

• Toen ging het om een intern probleem binnen de banksector – Amerikaanse rommelkredieten die wereldwijd circuleerden – terwijl het deze keer om een externe schok gaat, een gezondheidscrisis.
• Zolang de overheden de economische schok opvangen, via steunmaatregelen aan bedrijven en gezinnen, blijven de gevolgen voor de banken beperkt.
• Bovendien hebben de banken nu grotere kapitaalbuffers dan voor de financiële crisis.

Tweede golf

Toch waarschuwen verscheidene toezichthouders voor mogelijk stormweer in de banksector als een tweede coronagolf tot massale faillissementen gaat leiden. Zo’n faillissementenregen werd eerder al voorspeld, maar blijft voorlopig uit. Volgens de hoogste financiële waakhond bij de Europese Centrale Bank zouden de gevolgen van een tweede lockdown op de banksector niet te overzien zijn.

‘De economische impact van corona moet zich nog grotendeels materialiseren en de onzekerheid neemt weer toe als gevolg van de tweede golf aan besmettingen’, schrijft De Nederlandsche Bank in een rapport over de robuustheid van de Nederlandse banken. ‘Zo kunnen banken geraakt worden door oplopende faillissementen en kredietverliezen, als tijdelijke overheidsmaatregelen worden afgebouwd en moratoria van banken aflopen.’

Een bijkomende vrees is dat als armlastige bedrijven en consumenten hun leningen laattijdig of zelfs helemaal niet meer afbetalen, de banken hun volledige kredietverlening gaan beperken, waardoor ook sterke bedrijven zich niet meer kunnen financieren.

Kmo’s

Grote banken als KBC en ING hebben hun voorzieningen voor slechte leningen al verhoogd. De toezichthouders zijn vooral bezorgd om de kleinere, lokale banken in Europa, omdat hun lot verbonden is aan dat van hun kmo-klanten. Als de kleine en middelgrote ondernemingen kapseizen, bijvoorbeeld in de horeca of het toerisme, komen de kleinere banken in de problemen.

‘In Europa nemen kmo’s meer dan de helft van de totale output en ongeveer twee derde van werkgelegenheid voor hun rekening. Dat kan gevolgen hebben voor de stabiliteit van het financiële stelsel. Omdat kmo’s bijna volledig op bankfinanciering vertrouwen, kunnen ze een bron van kwetsbaarheid zijn, vooral voor regionale en kleine banken’, schrijft het IMF dinsdag in een rapport.

‘Trek overheidssteun nog niet in’

‘Het blijft van het grootste belang om te voorkomen dat de economische crisis alsnog overslaat naar de financiële sector’, benadruktt De Nederlandsche Bank. ‘De omvangrijke steunmaatregelen van overheden, centrale banken en toezichthouders beperken de impact van de coronacrisis voor bedrijven en huishoudens. De maatregelen helpen daarmee ook de financiële sector om die impact te kunnen dempen, in plaats van deze te versterken. In het licht van de huidige onzekerheid blijven deze maatregelen van belang.’

In een latere fase moeten de overheden wel bekijken hoe ze die steun weer gaan afbouwen, zegt De Nederlandsche Bank, maar dat is nu even geen prioriteit.