De Nationale Veiligheidsraad wil deze keer alle schoonheidsfoutjes vermijden rond de volgende fase van de exit. Maar één dossier ligt loodzwaar op het bord: veel Belgische profclubs in het voetbal hopen erop dat de competitie officieel stilgelegd wordt, terwijl een bedrijf als Telenet terugduwt. De lobbying gebeurt openlijk.

In het nieuws: Morgen is er opnieuw een Nationale Veiligheidsraad. Niemand wil een herhaling van het vorige communicatieve drama.

De details: Er staat opnieuw een belangrijke afspraak op de agenda van de regering Wilmès II, maar evengoed de deelstaatregeringen.

• De vorige Nationale Veiligheidsraad liet een kater vanjewelste: de nachtelijke communicatie, de ellendige powerpoint, de warrige, complexe uitleg, niemand kwam daar goed uit. Ook de premier, Sophie Wilmès (MR), liep schade op.
• De editie daarvoor, midden april, was ook al een fiasco geweest, nadat eerst beslist werd bezoek toe te laten in de rusthuizen, waarna dat weer werd ingetrokken. Toen was vooral de Vlaamse regering het slachtoffer: Wouter Beke (CD&V) maar ook minister-president Jan Jambon (N-VA) kwamen onder vuur.
• Deze keer wil men dus echt alle ellende vermijden. Zo begint de vergadering al om 9 uur ’s ochtends. Op die manier hoopt premier Sophie Wilmès alvast om niet meer in tijdnood te komen met de communicatie.
• De persconferentie achteraf hoeft dan ook niet aansluitend te beginnen, meteen na de vergadering. Dat kan dan wel lekken geven, maar het zij dan maar zo: beter om deftig de pers te woord te staan, zonder de stress van deadlines en een nachtelijk uur dat dichter sluipt. Bovendien lekte vorige keer hoe dan ook de helft toch al uit tijdens de vergadering zelf.
• Verder is de agenda ook merkelijk minder vol: geen risico’s dus. Zo lijkt er weinig discussie over de belangrijkste maatregel: het opnieuw openen van de winkels op 11 mei. Doordat het aantal nieuwe opnames in ziekenhuizen van coronapatiënten fors gedaald is, lijkt dat weinig stof tot discussie op te leveren.
• Al is in regeringskringen wel frustratie over de experten van de GEES: ‘Ze zitten niet altijd op dezelfde lijn, net zoals politici’, zo klinkt het droog in federale regeringskringen. Op het Vlaamse niveau is men zenuwachtiger. Zeker voorzitster Erika Vlieghe, door sommigen al ‘Dr. Doom’ genoemd, gedraagt zich volgens bronnen bijzonder ‘pessimistisch’ in alle mogelijke scenario’s.

De grote bananenschil: Het professioneel voetbal dreigt het nieuwe ’tuincentrum’ te worden van deze Nationale Veiligheidsraad.

• In crisistijden overleven niet de beste bedrijven of gezondste sectoren, maar diegene die het best kunnen lobbyen, zo leert een cynische blik op hoe sommige dossier worden aangepakt rond de lockdown. Het ergste voorbeeld: de tuincentra. Waarom die wel open mochten, en zowat alle andere handelszaken niet, het blijft een mysterie. Alle wegen leiden naar een ijzersterke lobbymachine, met de Boerenbond op kop. Dat Piet Vanthemsche, met een sterke Boerenbond-stempel, de Risk Management Group voorzit, maakt het er niet mooier op.
• Het professioneel voetbal kwam al niet al te fraai voor de dag in deze crisis. De profclubs betalen immers al jaar en dag nauwelijks RSZ: ze droegen dus jarenlang nauwelijks bij tot de sociale zekerheid. Maar plots zetten een pak clubs wel zonder verpinken hun spelers nu op technische werkloosheid.
• ‘Dat is echt een stap te ver. Ik denk dat we wijze mensen moeten zijn en de reputatie van het voetbal hoog moeten houden. De imagoschade is nu al groot’, zo sneerde de voorzitter van AA Gent, Ivan De Witte, daarover naar z’n collega-clubs, in de podcast De Tribune van Sporza.
• De voetbalwereld aast nu op een nog grotere ‘prijs’: het stopzetten van de competitie. Al op 4 april riep de Pro League die stop af, maar voelde nadien serieuze nattigheid: het huidige tv-contract moet gehonoreerd worden, en dat betekent dat als er niet meer gespeeld wordt, er 23 miljoen euro moet terugbetaald worden aan Telenet. Als niet zij, maar de politiek die beslissing neemt, kan ‘overmacht’ ingeroepen worden.
• Eerder drong de voetbalwereld aan op een wetgevend initiatief, waarbij de regering die ‘overmacht‘ zou regelen, om zo de dans van tv-rechten te ontspringen. Maar dat komt er niet. Een ‘harde’ stop, opgelegd door de Nationale Veiligheidsraad, is dus de beste methode.
• Achter de schermen draait de lobbying nu op volle toeren. Die gebeurt zonder enige gêne. De voorzitter van de Belgische Voetbalbond Mehdi Bayat, tegelijk ook voorzitter van voetbalclub Charleroi, speelt een sleutelrol, met steun van zowat alle clubs behalve Antwerp en Genk. Bayat is niet te verwarren met z’n broer Mogi Bayat, de beruchte voetbalmakelaar die verdacht wordt van witwassen en matchfixing.
• Op de Algemene Vergadering van de Voetbalbond, met talloze aanwezigen, verklaarde Bayat doodleuk publiek dat hij zowel Waals minister-president Elio Di Rupo (PS) als MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez persoonlijk had gesproken over het dossier. Dat leidt tot schroom in de Wetstraat: hoe luider Bayat roept, hoe lastiger het wordt om dit ‘netjes’ af te handelen.
• Ook aan Vlaamse kant gaat het hard tegen onzacht. Peter Bossaert, ex-baas van de Persgroep en nu de CEO van de Voetbalbond, staat daar opnieuw lijnrecht tegenover z’n oude ‘vijand’, Telenet. Beiden zijn geen doetjes als het op lobbying aankomt.

Een politiek mijnenveld: Het dossier gaat al een tijdje mee, en zit vol gevaren.

• Is het allemaal wat heet aangebrand, een dossier met risico, dan kijkt de politiek dezer dagen telkens naar de ‘experten’, voor rugdekking. Er is al een advies van bij de experten gekomen over de kwestie. Bij de Nationale Veiligheidsraad van 15 april zat een rapport van CELEVAL, de expertengroep die zich buigt over de lockdown, waarin ook trainingen en matchen achter gesloten deuren vermeld werden.
• ‘De organisatie van sportevenementen achter gesloten deuren kan plaatsvinden. Dit op voorwaarde dat de ondersteunende activiteiten voor dergelijke evenementen gebeuren volgens de regels van de social distancing en de organisatoren er ook op toezien dat social distancing bij de deelnemers kan worden toegepast.’ En nog: ‘Het hervatten van de training van groepssportploegen is aan dezelfde regel onderhevig: sporters dienen tijdens trainingen de minimale afstandsregels te respecteren.’
• Bij de Veiligheidsraad op 24 april wilde onder meer vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) het dossier van de profclubs al bespreken. Maar z’n collega vicepremier Koen Geens (CD&V) hield de boot af: zonder helder advies van de experts wilde die niet verder, want hoe zat het met de jeugd, met alle andere sporttakken?
• En nog veel gevaarlijker: ‘sport’ is de bevoegdheid van de deelstaten. Die houden er allerminst van als de Veiligheidsraad eenzijdig op ‘hun terrein’ komt. Zo ‘verkreeg’ MR-vicepremier David Clarinval dat kajak als sport weer mogelijk kon worden in de Veiligheidsraad. Alleen werd hij door de Waalse regering, inclusief z’n eigen MR-partijgenoten, teruggefloten: geen kajak, zolang de Waalse regering dat niet zelf beslist.
• Zo belandde het dossier op het bord van de deelstaten, bij Ben Weyts (N-VA). Die toonde zich in z’n grootste bevoegdheid, Onderwijs, ook al erg assertief vanuit Vlaanderen. ‘Wij hebben in het onderwijs onze eigen verantwoordelijkheid genomen, in plaats van dat de Veiligheidsraad over onze hoofden heen beslist. Ik wil nu concreet voor sport dat zelf ook beslissen. We leggen de laatste hand aan een eigen voorstel, en gaan dat bij de andere deelstaten voorleggen’, zo stelde Weyts op Radio 1.
• Weyts kondigt aan ‘zowel het recreatieve als het competitieve’ te willen regelen. De N-VA was de afgelopen weken vooral bezorgd over één thema: de heropstart van de economie, het signaal geven dat het land ‘weer aan de slag gaat’. De vraag is of er hierover tegen morgenvroeg om 9 uur een compromis mogelijk is tussen de Vlaamse en Waalse regering.

Over het muurtje kijken: Hoe doet het buitenland het met dat profvoetbal?

• In Frankrijk en Nederland legden de regeringen als enige een verbod op clubcompetitie op, tegen de profclubs in. In Frankrijk leidt dat tot een juridische strijd, onder meer Olympique Lyon wil de beslissing voor de rechter uitvechten.
• Duitsland en Portugal staan het verst bij een heropstart van de competitie. De Portugese eerste minister Antonia Costa kondigde vorige week donderdag aan dat de Portugese competitie hervat het laatste weekend van mei, met matchen achter gesloten deuren. In Duitsland schoof minister van Binnenlandse Zaken en Sport Horst Seehofer een herstart in mei naar voren. Alle zestien Duitse deelstaten zijn akkoord. Speciale testing van profvoetballers komt er niet. Zijn er besmettingen, dan moet een profclub twee weken in quarantaine.
• In Spanje worden vanaf vandaag alle profspelers eenmalig getest. Iedereen hervat daar de training, tegen midden juni willen ze de competitie hervatten. Ook in Italië en Engeland spraken de profclubs zich al uit dat ze de competitie willen verderzetten.

Ondertussen over de regeringsonderhandelingen: Iedereen pleit ervoor ’te gaan praten’.

• Het belangrijkste nieuws: de PS gaat niet reageren op Bart De Wever (N-VA), meer dan vermoedelijk deze week in elk geval niet. Geen salvo na salvo dus, maar eerder de gedisciplineerde stilte. Voorzitter Paul Magnette (PS) laat niet in z’n kaarten kijken, ook al zijn er de geruchten van voorzichtige contacten tussen hen en de N-VA.
• Van enige serieuze waarde zijn die alsnog niet: dat hoeft ook niet, beide partijen kennen heus wel alle gevoeligheden en prioriteiten van de ander na zoveel maanden en telkens dezelfde meetings.
• Opvallend, Egbert Lachaert (Open Vld), de kandidaat-voorzitter van de Vlaamse liberalen, geeft vanmorgen toch wel wat meer inzage in hoe hij de regeringsvorming ziet. Op geen enkele manier wil Lachaert zeggen welke coalitie z’n voorkeur heeft, geen ‘paars-groen’ of ‘paars-geel’ meer. Goede verstaanders raken er echter wel aan uit.
• Zo haalt Lachaert uit naar de ‘budgettaire onverantwoordelijkheid’ van het Parlement. ‘Met terugwerkende kracht hebben we daar een cadeau van 190 miljoen euro voor de mijnwerkers gedaan’, zo zegt Lachaert over een wetsvoorstel dat met een linkse meerderheid goedgekeurd werd, inclusief PVDA. ‘Als we op deze manier verder gaan, rijden we recht de afgrond in. Ik ben ontgoocheld in de verantwoordelijkheidszin van het Parlement, zo geef je vlug nog eens een extra miljard uit en wordt de put nog groter. Er liggen voorstellen klaar van honderd miljoen daar, nog eens tweehonderd miljoen daar’, zo sneert hij naar de linkse vleugel in de Kamer, zonder de groenen of communisten bij naam te noemen.
• Lachaert wil een regering die ‘ondernemen’ en het ‘sociale’ combineert: ‘Je gaat een breed spectrum nodig hebben aan partijen. Het zal een gebalanceerd iets moeten zijn. We moeten ondernemers laten werken, maar met een sociale toets. Een brug die we moeten slaan met een budgettair verantwoord kader.’ Echt paars-groen klinkt dat niet, die uitleg.
• Bij CD&V was er de afgelopen dagen evenveel voorzichtigheid over de oude ‘keuze’ tussen paars-groen of paars-geel. Maar daar willen ze het zelfde opbod vermijden: gesprekken moeten weg van de publieke scène. Interviews zoals dat van De Wever zijn ‘ongelukkig’. En er zijn zorgen over de MR: ‘Het is niet echt een coherent verhaal, hè, enerzijds die sterk Belgische profilering, maar anderzijds wel openlijke, vlammende ruzie met Ecolo. Dan wordt het heel moeilijk met N-VA, maar evengoed met die groenen.’
• Bij sp.a ook wat teleurstelling over het felle interview van De Wever: ‘Dat helpt allemaal niet.’ Bij de Vlaamse socialisten denkt men ondertussen na over een werkbare methode, een techniek om de fouten te vermijden van de vorige keer, en het proces van regeringsvorming toch wat minder chaotisch te laten lopen.

Interessant om volgen: De ondergang van alweer een rechts project in Franstalig België.

• De in Franstalig België toch wat bekende terrorisme-expert Claude Moniquet kapt met politiek. Hij stopt met onmiddellijke ingang als voorzitter van LiDem, een rechtse partij in Brussel en Wallonië.
• Moniquet is een kleurrijk figuur, flamboyant en wel best veelbesproken. In 2019 vervoegde hij het project ‘LiDem’, dat was de nieuwe naam van Listes Destexhe, het politieke project van Alain Destexhe, de ex-MR-politicus die op eigen kracht probeerde om rechts van de MR een nieuwe partij uit de grond te stampen. Daarbij kregen ze best wel wat aandacht: onder meer La Dernière Heure gaf paginagrote interviews aan Moniquet.
• Maar heel het project mislukte, de campagne die ze voerden was ook best bizar, en Destexhe werd de risee van Franstalig België, waar de publieke opinie enigszins opgelucht ademhaalde dat er toch weer geen doorbraak van ‘extreem’ rechts kwam bij de verkiezingen.
• Het landschap in Franstalig België blijft zo opmerkelijk: de meest rechtse partij MR is niet eens vergelijkbaar met Open Vld, eerder met D66. Rechts daarvan lukt er niets: nooit kwam er een doorbraak van iets anders. Het FN haalde als extreemrechtse partij enkel stemmen omdat het een afkooksel van het Franse origineel was. En de Parti Populaire van advocaat Mischaël Modrikamen probeerde het eerder, maar raakte maar aan één gekozene, de bizarre Laurent Louis, die tot 2014 in de Kamer zat. Ook de PP ging roemloos ten onder. Maar het vertroebelt het water: al wat rechts van MR komt, is dan meteen ‘extreem’.
• Moniquet werd voorzitter van de LiDem toen Destexhe na de nederlaag in 2019 de handdoek in de ring gooide. Naar eigen zeggen omdat hij absoluut geloofde in een democratisch rechts project, ’traditioneel, onafhankelijk liberaal en ver van het delirium van extreemrechts of de verlokkingen van het populisme‘. Maar nu houdt het dus op, Moniquet verlaat de partij en z’n politieke carrière stopt.

Een speech die doet verstommen: De herdenking in Nederland van de Tweede Wereldoorlog werd een beklijvend moment.

• De Nederlanders hielden hun ‘Nationale Dodenherdenking’, een dag waarop ze de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdenken. Voor de 75-jarige verjaardag was een grote viering voorbereid, inclusief speech van het staatshoofd, koning Willem-Alexander, en onder meer ook een toespraak van Arnon Grunberg.
• Corona maakte het allemaal anders: lege kerken en vooral een leeg plein, de Dam, waar de koning dan toch een speech hield, met enkel z’n vrouw Maxima, de Amsterdamse burgemeester Famke Halsema en de premier Mark Rutte als publiek. En het moet gezegd: zelden waren speeches van staatshoofden krachtiger, en beklijvender. Hij speelde zelfs Grunberg naar huis.
• De Nederlandse koning stelde er dat z’n land de democratische rechtsstaat moet ‘koesteren en verdedigen’. ‘Want alleen die biedt bescherming tegen willekeur en waanzin’. ‘Het voelt vreemd op een bijna lege Dam. Maar ik weet dat u, dat jij, deze Nationale Herdenking meebeleeft en dat we hier samen staan’, zo begon de Nederlandse koning. Een gewaagde manier om te tutoyeren en meteen een intieme band met het publiek op te bouwen.
• Het lof achteraf voor het staatshoofd van de noorderburen was groot. De consensus rond een positieve rol voor het koningshuis in Amsterdam en Den Haag lijkt daarmee stevig versterkt.

Een gewaagd voorstel: Wat als België nu eens haar ‘macht’ in de Veiligheidsraad van de VN zou gebruiken om een onderzoek naar China te vragen?

• De Belgische diplomatie werkte ontzettend hard om België verkozen te krijgen voor een zitje in de prestigieuze Veiligheidsraad van de VN, een soort informele ‘noodregering’ van dat wereldorgaan. Na een langgerekte inspanning haalde dit land het van onder meer Israël, om in de Veiligheidsraad te gaan zetelen.
• Maar levert dat nu misschien ook diplomatiek vuurwerk op? Wel als het aan N-VA-boegbeeld Theo Francken ligt. Hij lanceerde gisteren volgend voorstel, via Twitter: ‘België zit in de VN-Veiligheidsraad. Ik stel voor dat we een onafhankelijk onderzoek vragen naar wat er in Wuhan exact gebeurd is. Het communistisch regime in China moet opheldering geven. Dat is ze de wereldgemeenschap verschuldigd. Minstens.’
• Dat leidt her en der in de Belgische diplomatie en regeringskringen tot ongerustheid. België dat openlijk ‘een onderzoek’ zou durven vragen? Het ligt bijzonder gevoelig: de Chinezen pakten onder meer Australië erg hard aan, nadat daar vanuit de politiek vragen kwamen voor een onderzoek. De Chinese ambassadeur dreigde met een boycot van Australische producten. En België wil zich niet bepaald kwetsbaar maken. Afwachten of de N-VA dit voorstel doordrijft, of het bij een stoere uitspraak blijft.
• De VS en hun president Donald Trump zitten meer en meer op ramkoers met de Chinezen. Mike Pompeo, minister van Buitenlandse Zaken, herhaalde dit weekend opnieuw dat China opheldering moet geven over wat er gebeurde in hun labo in Wuhan. Hij had het over ‘immense bewijzen’ dat het virus uit dat labo kwam.
• Via Reuters lekte ondertussen uit dat de Chinezen zich grote zorgen maken. Een intern rapport toont aan dat ze een terugslag vrezen in hun internationale relaties die lijkt op wat gebeurde na Tiananmen. Op dat plein greep de Chinese dictatuur hard in, en vermoordde demonstranten die meer democratie eisten, in 1989.

Een opvallende post: Wat een jaar geleden nog z’n politiek einde leek, is vandaag een dossier waarop hij opvallend veel ‘likes’ haalt.

• De dood van Julie Van Espen viel midden in de kiescampagne, en leek even het politieke Waterloo te worden voor minister van Justitie Koen Geens (CD&V). Zelfs in z’n eigen partij gingen, in de zenuwachtigheid naar aanloop van een stembusslag, stemmen op om de minister een stap opzij te laten zetten.
• Opvallend dus, dat net één jaar later uitgerekend diezelfde Geens de enige is die op sociale media nog communiceert over Van Espen, terwijl die zaak zovelen toen beroerde. Maar met z’n post op Instagram raakte de minister van Justitie duidelijk een snaar: meer dan 7.000 likes op de post later, lijkt het alsof hij stevig gesteund wordt.
• ‘Jouw onwezenlijke dood grijpt nog steeds naar de keel. Nog altijd voelen we ons verslagen, machteloos, leeg, triest, kwaad, onbegrepen’, schrijft hij emotioneel.
• Meteen onderstreepte Geens ook dat daders van seksueel geweld door justitie nu anders, strenger, behandeld worden. Zo is er de afschaffing van de verjaringstermijn voor seksuele misdrijven en de onmiddellijke aanhouding bij recidivegevaar. ‘De strijd tegen seksueel geweld is nooit af. Maar we zullen tonen wat we waard zijn. Dat zijn we aan jou verplicht.’