De koning geeft premier Bart De Wever (N-VA) nog vijftig dagen de tijd om met zijn coalitiepartners een akkoord te bereiken over de begroting. Zolang die er niet is, kan de regering de geplande hervormingen niet doorvoeren. Die politieke malaise kan de Belgen in hun portefeuille treffen.

Key takeaways

• De regering-De Wever heeft nog tot en met Kerstmis de tijd om met de andere regeringspartijen een begrotingsakkoord te bereiken.
• In afwachting van een akkoord wordt er gewerkt met het mechanisme van voorlopige twaalfden. Daardoor dreigt de regering de deadline voor de geplande hervormingen te missen.
• Experts merken op dat dat (op lange termijn) funeste gevolgen zal hebben voor het land en zijn bevolking.

Context: De Wever is vandaag bij de koning langs geweest om de vastgelopen begrotingsonderhandelingen te bespreken. Hij heeft de premier nog vijftig dagen de tijd gegeven om een akkoord te vinden. Om de continuïteit van de openbare dienstverlening te garanderen, werkt de overheid momenteel met het mechanisme van voorlopige twaalfden. Wat betekent dat juist?

• Bij voorlopige twaalfden wordt er dan gekeken naar het budget van een jaar eerder. De overheid mag daar maandelijks een twaalfde van uitgeven. Ons land grijpt doorgaans naar dat systeem als er nog geen regering is of geen regering meer is. Denk bijvoorbeeld aan 2019, na de val van de regering-Michel in 2018. Toen heeft de regering lange tijd met voorlopige twaalfden gewerkt.

In het nieuws: MR maakt zich sterk dat die regeling geen budgettaire problemen met zich meebrengt.

• Hans Bevers, hoofdeconoom bij Bank Degroof Petercam, laat aan VRT NWS weten dat die redenering op korte termijn klopt. Hij voegt er wel aan toe dat noodzakelijke ingrepen zo worden uitgesteld, wat uiteindelijk funeste gevolgen kan hebben voor het land en zijn inwoners.
• Econoom Geert Noels merkt in een gesprek met HLN.be op dat zelfs met het mechanisme van voorlopige twaalfde te veel wordt gespendeerd. “De staat geeft te veel uit en dit mechanisme stopt dat niet. Ik begrijp de uitspraak van MR niet”, klinkt het. “Het probleem is dat de staat te veel uitgaven heeft en je zet dat met dit systeem gewoon verder.”
  • Om de impact van de huidige situatie op de portefeuille van de Belgen te beschrijven maakt de econoom de vergelijking met een tandartsbezoek. “Als je dat te lang uitstelt, zal de ingreep langer duren en pijnlijker zijn”, aldus Noels.

Uitstel hervormingen

Ook dit: De Wever had een definitief akkoord over de hervormingen gekoppeld aan de begroting. Nu dat akkoord er niet is, kan het parlement niet over de hervormingen, waaronder onderdelen van de pensioenhervorming en meerwaardebelasting, stemmen en kunnen ze dus niet worden ingevoerd.

• “Omdat er nog geen akkoord is kunnen de hervormingen voorlopig nog niet worden ingediend, behandeld en ter stemming gebracht in het parlement”, zei De Wever donderdag tijdens zijn mededeling.
• Dat baart ook de werkgeversorganisatie VBO zorgen. “Broodnodige begrotingssaneringen worden uitgesteld, waardoor we opgesloten zitten in een opwaartse schuldenspiraal zonder zicht op herstel”, reageert Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO. “Die instabiliteit ondermijnt onze kredietwaardigheid en ons investeringsklimaat, wat buitenlandse investeerders afschrikt. Voorts riskeert België EU-sancties als we de begrotingsnormen blijven overschrijden. Elke dag zonder hervormingen kostte ons de voorbije jaren al jobs en concurrentiekracht.”

Risico op duurdere leningen?

Vergeet niet: Politieke instabiliteit kan de langetermijnrente een boost geven, wat op z’n beurt de leningen, en in het bijzonder de woonkredieten, duurder kan maken.

• Op dit moment lijken de markten eerder kalm te reageren op het politieke nieuws uit ons land. Het verschil tussen de Belgische langetermijnrente en de rentes in de andere landen van de eurozone blijft stabiel. De Belgische en Duitse tienjaarsrentes noteren elk 1,2 basispunten lager dan gisteren op respectievelijk 3,202 en 2,661 procent.
• De woonleningen zijn afgelopen maand zelfs iets goedkoper geworden, leert de rentebarometer van Immotheker ons. Het prijskaartje van vast krediet met een looptijd van 25 jaar en quotiteit van minstens 80 procent (verhouding tussen het leenbedrag en actuele waarde) is in oktober gezakt van 3,63 naar 3,57 procent.
• Kans bestaat dat de tarieven opnieuw zullen stijgen als er geen akkoord is binnen vijftig dagen. Door die onzekerheid zullen beleggers een hogere vergoeding vragen voor het kapitaal dat ze uitlenen aan België.
  • “De kans is zeer klein dat wie vandaag een woonlening afsluit, het krediet binnen twintig jaar kan herfinancieren”, zei John Romain van Immotheker onlangs nog in een gesprek met onze site. “Zeker als we rekening houden met de kosten. Wie bij een eigen bank herfinanciert, betaalt een wederbeleggingsvergoeding. Al zal je wellicht bij een concurrent moeten aankloppen als je een scherper tarief wilt. In dat geval betaal je ook notariskosten omdat er een nieuwe hypotheek moeten geopend worden.”

Wil je op de hoogte blijven van alles wat er zich afspeelt in de financiële wereld? Niels Saelens, een journalist met een passie voor financiën, volgt alles op de voet op. Via deze link kan je je inschrijven op zijn dagelijkse nieuwsbrief.

Wil je toegang krijgen tot alle stukken op BusinessAM en dat voor minder dan 50 euro per jaar? Sluit dan hier een abonnement af!