Passagiersvliegtuigen zullen in de toekomst geen beroep meer doen op een co-piloot. Dankzij de vooruitgang die op technologisch vlak wordt geboekt zal straks één enkele piloot in de cockpit volstaan om de veiligheid van het vliegtuig te waarborgen.

Dat zegt Tom Enders, de topman van de Europese vliegtuigbouwer Airbus, in De Telegraaf. Als gevolg daarvan zal de ticketprijs laag kunnen worden gehouden en kan ook het globale pilotentekort worden opgevangen.

Dankzij de democratisering van de luchtvaart en de snelle groei van nieuwe luchtvaartmaatschappijen in opkomende economieën is de vraag naar piloten overal ter wereld toegenomen. Volgens Enders zijn de komende twintig jaar 500.000 extra piloten nodig. Ook de overkoepelende luchtvaartvereniging IATA ziet het aantal luchtreizigers de komende twee decennia verdubbelen tot circa acht miljard per jaar.

Na het minder-bemand, komt het onbemande vliegtuig

“Om dit op te vangen werken we aan geavanceerde technologie die het mogelijk moet maken om met één piloot minder te vliegen”, aldus Enders in de Nederlandse krant. Dat zou binnen de vijf jaar al werkelijkheid moeten zijn. “Een enorme vooruitgang is dat niet, want ook nu vliegen toestellen al 95% van de tijd op de autopiloot. Wanneer passagiers na een geslaagde landing applaudisseren, doen ze dat meestal voor een computer.”

Ook de Amerikaanse vliegtuigbouwer Boeing werkt aan een gelijkaardig project en wil volgend jaar al concrete knopen doorhakken over de lancering van een ’minder-bemand’ vliegtuig. Daarna zullen waarschijnlijk onbemande toestellen volgen, die volautomatisch vliegen en van op de grond worden bestuurd.

Het belangrijkste knelpunt voor een cockpit met één piloot is volgens luchtvaartdeskundige Joris Melkert (TU Delft) de internationale regelgeving. Die moet worden aangepast. “Verder is ook een nieuw ontwerp vliegtuig nodig. Maar dat ligt allang op de tekentafel. Ook de angst bij het publiek moet worden weggenomen.”

© Unmanned Systems Technology

En wat is dan het verschil tussen co-piloten en piloten? 

Het eenvoudigste antwoord: er is er geen. “Officieel bestaat de term co-piloot zelfs niet,” verduidelijkt Jeff Choi, een professionele lijnpiloot met bijna tien jaar ervaring. “In de cockpit is er enkel sprake van een kapitein en een eerste officier. Ze beschikken beiden over alle vereiste licenties en attesten en nemen meestal elk de helft van de vliegtaak op zich.”

“Als ze slechts één vlucht samenwerken, zullen ze halverwege de stuurknuppel doorgeven. Wanneer er meerdere gezamenlijke vluchten zijn gepland, zullen de kapitein en de eerste officier achtereenvolgens de volledige trajecten voor hun rekening nemen.”

Wel is bepaald dat elke piloot na de overstap naar een andere luchtvaartmaatschappij in eerste instantie een tijdlang als eerste officier zal moeten vliegen. Pas nadat hij binnen de maatschappij voldoende anciënniteit heeft opgebouwd, mag hij zich kapitein noemen. Maar dat zegt dus enkel iets over hun ervaring bij de betrokken maatschappij, niet over hun expertise als piloot.

Het verschil tussen de rol als kapitein en eerste officier 

Het verschil tussen de rol als kapitein en eerste officier moet worden gezocht in het feit dat de kapitein de verantwoordelijkheid en de beslissingsbevoegdheid krijgt.

“Maar om die rol goed in te vullen, is het in crisissituaties juist soms beter dat de kapitein de besturing doorgeeft aan zijn eerste officier,” benadrukt Choi. “Op die manier zal hij meer tijd hebben om bijvoorbeeld met de luchtcontrole en het cabinepersoneel te communiceren.”