Key takeaways

• Duitsland heeft zijn grenscontroles sinds mei aanzienlijk verscherpt en honderden mensen teruggestuurd die probeerden illegaal vanuit België binnen te komen.
• Deze strengere maatregelen, geïmplementeerd door de nieuwe Duitse regering, zijn gericht op het versterken van de buitengrenzen en maken deel uit van een beleid van strengere controle op immigratie.
• Buurlanden zoals Polen, Denemarken en Frankrijk hebben ook controles aan de ingang van Duitsland ingevoerd, uit bezorgdheid over terrorisme, illegale immigratie en smokkel.

Sinds de invoering van strengere grenscontroles in mei heeft de Duitse politie ongeveer 400 mensen teruggestuurd aan de Duits-Belgische grens, gemiddeld vijf mensen per dag. Deze cijfers zijn afkomstig van het Duitse Ministerie van Binnenlandse Zaken en werden gemeld door het tijdschrift Knack. Tussen 8 mei en 27 juli hebben de autoriteiten 387 gevallen van poging tot of onrechtmatige binnenkomst vanuit België vastgesteld. In 58 gevallen werden de mensen teruggestuurd naar België op basis van hun asielstatus, melden de Belgischer Rundfunk en Belga.

Effect buiten de Belgische grens

Duitsland voerde in september opnieuw wegcontroles in aan zijn grensovergangen en versterkte deze maatregelen in mei. Volgens de nieuwe regels kan iedereen zonder geldig identiteitsbewijs of verblijfsvergunning de toegang geweigerd worden. Dit beleid is in lijn met de belofte van de nieuwe Duitse regering om de grenscontroles te verscherpen, vooral aan de buitengrenzen.

De impact van deze strengere controles is niet beperkt tot de Duits-Belgische grens. In Beieren hebben de autoriteiten de controles langs de wegen naar Oostenrijk en Tsjechië opgevoerd, met name bij de Saalach-brug in Freilassing en op de snelweg A8 tussen München en Salzburg.

Toename willekeurige grenscontroles

Er worden ook uitgebreide controles uitgevoerd aan andere Duitse grenzen, met speciale aandacht voor binnenkomsten vanuit Oostenrijk sinds 2015. Half oktober 2023 gaf het Ministerie van Binnenlandse Zaken ook opdracht tot stationaire controles aan verschillende grensovergangen naar Polen, Tsjechië en Zwitserland.

In september 2024 werden directe grenscontroles ingevoerd aan de grenzen met Frankrijk, Denemarken, België, Nederland en Luxemburg. Deze controles zijn bedoeld om de hinder voor forenzen tot een minimum te beperken en bestaan voornamelijk uit willekeurige controles. Reizigers per auto en trein moeten rekening houden met mogelijke controles, meldt de Allgemeiner Deutscher Automobil-Club.

Polen voert inreiscontroles uit

Polen is op 7 juli begonnen met inreiscontroles vanuit Duitsland, wat kan leiden tot files en vertragingen op grote snelwegknooppunten zoals de A4 Ludwigsdorf (Görlitz), de A11 Pomellen (Stettin), de A12 Frankfurt (Oder) en de A15 Forst. Denemarken hervatte op 6 oktober 2024 de inreiscontroles voor onbepaalde tijd vanuit Duitsland, hoofdzakelijk volgens een variabele aanpak. Frankrijk voerde tijdelijke grenscontroles in voor binnenkomst in het land vanaf 1 november 2024.

Deze maatregelen zijn bedoeld om terrorisme, illegale immigratie en smokkel te bestrijden en tegelijkertijd de binnenlandse veiligheid te waarborgen. Ze lopen in eerste instantie tot 31 oktober 2025 en zijn van toepassing op land-, lucht- en zeegrenzen.

Mobiele teams en willekeurige controles

Ook Nederland maakt sinds 9 december 2024 gebruik van mobiele teams voor grenscontroles, zodat het privéverkeer en het vrachtverkeer zo min mogelijk hinder ondervinden. Oostenrijk voert alleen steekproefsgewijze controles uit tijdens specifieke evenementen zoals grote internationale bijeenkomsten of verhoogde terroristische dreiging; er zijn geen systematische inreiscontroles. Zwitserland, als lid van het Schengengebied maar niet van de EU of de EER, voert geen systematische controles uit aan de grens met Duitsland. Reizigers moeten zich echter houden aan de internationale douaneregels bij binnenkomst en vertrek, aangezien overtredingen zware boetes tot gevolg kunnen hebben.

Het is belangrijk om te onthouden dat, hoewel Duitsland en zijn buurlanden deel uitmaken van het Schengen-verdrag, dat vrij verkeer van personen toestaat, personen verplicht zijn om op verzoek een geldige identiteitskaart of paspoort te tonen bij elke grensovergang. Deze verplichting geldt voor reizen over de weg en per trein. (uv)