Key takeaways

• Het gebruik van AI-tools zoals ChatGPT kan leiden tot schadelijke veranderingen in hersenactiviteit en denkpatronen.
• Deelnemers die op ChatGPT vertrouwden, produceerden onoriginele en sterk geplagieerde teksten, met verminderde neurale connectiviteit in gebieden voor kritisch denken en geheugen.
• Overmatig AI-gebruik kan blijvende effecten hebben op cognitieve betrokkenheid en nieuwsgierigheid aantasten.

Verminderde hersenactiviteit

Een recente studie van het MIT Media Lab roept bezorgdheid op over het effect van AI-tools zoals ChatGPT op het menselijk brein. Volgens de onderzoekers kan het routinematig inzetten van zulke tools, bijvoorbeeld om teksten te schrijven, leiden tot veranderingen in hersenactiviteit en denkgewoonten. En die veranderingen zijn niet per se positief.

Hoe het brein reageert

In het experiment werden 54 deelnemers verdeeld over drie groepen: een groep gebruikte ChatGPT, een andere Google Search, en een derde schreef zonder hulp van technologie. Tijdens het schrijfproces werd de hersenactiviteit gemeten via EEG-sensoren.

De verschillen waren opvallend. De deelnemers die zelf schreven, toonden de hoogste niveaus van geheugenactivatie, creativiteit en betrokkenheid. Hun essays waren origineel en diepgaand.

Impact op kritisch denken

De groep die ChatGPT gebruikte, scoorde minder goed. Hun teksten waren sterk gelijkend, onorigineel en vaak geplagieerd. Engelse docenten noemden het werk “zielloos”.

De hersenscans bevestigden dat beeld. De deelnemers vertoonden een opvallende daling in neurale connectiviteit, vooral in zones die betrokken zijn bij geheugen en kritisch denken. Naarmate het experiment vorderde, daalde hun betrokkenheid. Uiteindelijk volstond het kopiëren van het AI-antwoord, met nauwelijks persoonlijke inbreng.

Blijvende effecten

Bij vervolgtests viel op dat deelnemers die in eerste instantie zonder AI werkten, hun hoge hersenactiviteit behielden, zelfs toen ze later ChatGPT mochten gebruiken.

Omgekeerd bleek dat wie begon met ChatGPT, daarna ook minder cognitieve activiteit toonde wanneer ze zonder de tool moesten werken. Dat wijst mogelijk op langdurige effecten op het denkvermogen.

De studie sluit aan bij een groeiend aantal onderzoeken dat waarschuwt voor te grote afhankelijkheid van generatieve AI. Regelmatig gebruik zou op termijn de ontwikkeling van essentiële cognitieve vaardigheden kunnen ondermijnen, vooral bij jongeren.

Eerder onderzoek

Het MIT Media Lab sloeg al eerder alarm over de psychologische impact van AI-gebruik. In een vorige studie werd een verband vastgesteld tussen veelvuldig chatten met AI en toegenomen gevoelens van eenzaamheid.

De nieuwe bevindingen versterken die bezorgdheid. Te veel vertrouwen op tools als ChatGPT zou nieuwsgierigheid en kritisch denken onderdrukken. (fc)