Donald Trump heeft al meer dan eens zijn beklag gemaakt over het Duitse handelsoverschot. Dat heeft geleid tot zijn ondertussen beruchte uitspraak dat hij zijn handelspolitiek zou volhouden ‘tot er geen Mercedes-Benz meer op Fifth Avenue in New York rijdt.’

Het Duitse handelsoverschot – het verschil in totale waarde tussen de goederen die door Duitsland worden uitgevoerd en de goederen die het land invoert – is ondertussen uitgegroeid tot 8% van het bruto binnenlandse product en is al langer een doorn in het oog van andere landen. Het gaat om een duidelijke overtreding van de eurozone-regels inzake “macro-onevenwichten”. Toch wordt daar in de praktijk niets aan gedaan. 

De Franse econoom Patrick Artus van Natixis Global Research komt in dat verband met een interessante studie. Daaruit moet blijken dat niet de VS, maar de overige landen van de eurozone het grootste slachtoffer zijn van het Duitse handelsoverschot. 

Uit zijn berekening blijkt namelijk dat Duitsland zijn financiële overschotten aan landen van buiten de eurozone, waaronder de VS, leent, maar niet aan de andere leden van de eurozone.

Handelssaldi, een zero-sum game?

De redenering van Artus is de volgende: wanneer Duitsland een handelsoverschot boekt ten opzichte van een ander land, maar dan het handelstekort dat daarbij wordt veroorzaakt financiert met leningen aan dat land, dan ontstaat voor dat land een voordelige situatie, vermits het kan blijven consumeren en die consumptie door Duitsland wordt gefinancierd. Dat is het geval van de Verenigde Staten.

Maar omdat Duitsland het handelsoverschot dat het met de andere landen van de eurozone heeft opgebouwd, niet met leningen aan die deficit lijdende landen compenseert, ontstaat voor die landen van de eurozone een ongunstige situatie. Het zijn dus de landen van de eurozone, eerder dan de Verenigde Staten, die zich zouden moeten beklagen over het Duitse handelsoverschot.

Duitsland leent geld aan iedereen, de landen van de eurozone uitgezonderd

Uit onderstaande grafiek blijkt dat Duitsland geld leent aan de ganse wereld buiten de eurozone, maar niet aan de eurozone zelf. Sinds de eurocrisis (2008) worden de tekorten van de eurozone niet meer door de Duitse overschotten gecompenseerd. Duitsland leent zijn overschotten dus aan andere landen dan aan de landen van de eurozone. Mocht dat wel het geval zijn dan zouden beide lijnen op de grafiek uit elkaar lopen, zoals dat tot 2008 het geval was, en niet naar elkaar toe.