Nadat een stevige staking de gemoederen verhitte, komt er nu toch een deal tussen werkgevers en vakbonden. Die krijgen een loonsverhoging van 1,1 procent, bovenop de index. En trein, tram en bus worden meer terugbetaald. Maar meest opvallend: er komt weer brugpensioen op 58 jaar. Dat de werkgevers dat aanvaarden, wordt op ongeloof onthaald bij Open Vld en N-VA.
Vanmorgen om vijf uur kwam de deal uit de bus, een ontwerpakkoord dat nu moet goedgekeurd worden door de vakbonden en de werkgevers.
Het draaide vooral rond ‘koopkracht’, waarvan de vakbonden hadden geklaagd dat die veel te weinig toenam. Het is ondertussen ook een heus verkiezingsthema geworden: in hoeverre hebben de werknemers mee geprofiteerd van een goede economische wind? Zo hameren de socialisten erop dat zo’n stijging er niet geweest, terwijl de regeringspartijen net het tegenovergestelde beweren.
De deal die na bijna 20 uur onderhandelen is bereikt, is meer dan symbolisch. Het duurde twee jaar voor ze eindelijk nog eens zo’n akkoord konden sluiten. Dat is niet onbelangrijk, net voor de verkiezingen.
Maar van harte was de deal niet, daarvoor was het water toch erg diep na de weken van spanning. Uiteindelijk landt de deal op een stijging van de lonen van maximaal 1,1 procent, bovenop de index. Dat is, door de hoge inflatie, op zich al een forse stijging. Zo komt de totale stijging op 4,54 procent voor dit en volgend jaar samen.
Daarnaast krijgen werknemers meer terugbetaald voor hun trein, tram of bus, dat stijgt van 64 procent tussenkomst naar 70 procent. Even was er sprake van een ‘volledig terugbetaling’ waardoor openbaar vervoer voor de werknemers ‘gratis’ zou worden. Maar die groene maatregel gaat niet door: de werkgevers wilden niet zo ver gaan.
Zij krijgen een toezegging over het aantal overuren. Dat stijgt van 100 naar 120 uren, die vrijwillig mogen worden gepresteerd.
Daar is het brugpensioen weer
Maar wat het meest in het oog springt in de deal, is dat er opnieuw sprake is van brugpensioen. Daarmee worden oudere werkgevers systematisch van de arbeidsmarkt gehaald. Dat ligt bijzonder moeilijk, want het is een dossier waarover de centrumrechtse regering duidelijk standpunt had ingenomen. Liberalen en N-VA wilden absoluut stoppen met telkens terug te grijpen naar dat brugpensioen, SWT genoemd, terwijl de christendemocraten onder druk van hun vakbondsvleugel wat aarzelden. Hun minister van Werk, Kris Peeters (CD&V) beloofde nochtans plechtig om het af te bouwen.
Maar de Groep van Tien, het overleg tussen vakbonden en werkgevers, draait het nu dus toch weer terug. Zij raken aan de leeftijd van 60 jaar, en laten die opnieuw zakken tot 58 jaar. Tot midden 2021 zouden sommige bedrijven dat SWT dan toch vanaf 59 jaar mogen geven.
Zo ondergraaft die club, met dus ook de werkgevers, eigenlijk het regeringswerk. Brugpensioen moet uiteraard niet door de werkgevers betaald worden, het is de staat die dat moet ophoesten, de belastingbetaler. Vandaar dus dat onder meer het VBO, de werkgeversorganisatie, het laat passeren: het kost hen geen geld.
Weerstand van de vakbonden en vooral vanuit de politiek
Vraag is of het akkoord uiteindelijk steun krijgt van de vakbonden. Enkel de liberale vakbond zegt het akkoord voluit te steunen. Maar bij de grote bonden is dat niet het geval. De christelijke vakbond gaat het ’toelichten’, het ABVV gaat het zelfs maar gewoon ‘voorleggen’, ze scharen zich dus helemaal niet voluit achter de deal. De socialistische bond had ook gehoopt op een forse stijging van de minimumlonen, maar die gaan maar met 1,1 procent vooruit. Dat is een doorn in het oog van het ABVV.
Maar minstens evenveel weerstand komt er vanuit de politiek. De klassieke clash, die er jaren binnen de regering was, komt daarbij terug. Kamerlid Egbert Lachaert, de expert van Open Vld, is absoluut niet akkoord: “Goed dat sociale partners tot ‘akkoord’ over de lonen en welvaartsenveloppe gekomen zijn. SWT leeftijd bij herstructurering opnieuw verlagen naar 58 jaar gaat tegen alle beloftes in van Kris Peeters en afspraken in de arbeidsdeal. Dat is onaanvaardbaar.”
Ook N-VA, die niet meer in de coalitie zitten, maar steun moeten geven aan het minderheidskabinet, reageerde fel, via arbeidsspecialist Axel Ronse (N-VA): “Dit kan toch niet? Wie zit daar aan die tafel namens werkgevers in te stemmen met brugpensioen op 58 jaar? Dit terwijl er nog nooit zoveel vacatures blijven openstaan.”