Key takeaways

• Uitgelekte documenten onthullen dat de licentie van Spar Iran werd misbruikt voor transacties waarbij leden van de Iraanse Revolutionaire Garde betrokken waren.
• Blue River, die de activiteiten van Spar in Iran beheert, is betrokken bij het faciliteren van reizen en het verwerven van Westerse apparatuur onder valse voorwendselen.
• Spar heeft de licentie van Blue River opgezegd en een intern onderzoek ingesteld naar aanleiding van “onregelmatigheden” die in strijd waren met de licentieovereenkomst.

De Nederlandse supermarktketen Spar wordt ervan beschuldigd Iran te hebben geholpen bij het omzeilen van internationale sancties. Uit uitgelekte interne documenten, die door een klokkenluider aan het licht zijn gebracht, blijkt dat de licentie van Spar Iran werd misbruikt voor transacties met leden van de Iraanse Revolutionaire Garde (IRGC). Deze groep, die zwaar gesanctioneerd is vanwege haar betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen, mag de meeste financiële activiteiten niet ontplooien.

Voorafgaand aan een bezoek van de Nederlandse ambassadeur Frank Mollen in augustus 2022 aan een Spar supermarkt in Teheran, die hij presenteerde als een succesvol voorbeeld van zakelijke betrokkenheid met Iran, blijkt uit documenten dat Spar Iran betrokken zou zijn geweest bij dubieuze transacties. Transacties onder Spar’s naam omvatten naar verluidt het importeren van westerse technologie en het verstrekken van Schengenvisa aan personen die banden hebben met de IRGC, wat zorgen baart over mogelijke sanctieovertredingen.

De rol van Blue River bij dubieuze transacties

Blue River, het bedrijf verantwoordelijk voor de Spar-operaties in Iran, faciliteert naar verluidt reizen voor familieleden van hoge Iraanse functionarissen onder het voorwendsel van zakelijke reizen. Er wordt beweerd dat ze westerse apparatuur, zoals HP-servers en laptops, onder valse voorwendselen hebben aangeschaft. Deze technologie, doorgaans bedoeld voor datacenters, werd ten onrechte als essentieel voor supermarktactiviteiten aangemerkt. Beveiligingsexperts merken op dat dergelijke apparatuur overbodig is voor een bescheiden supermarktketen.

Bij de introductie van S-Pay door Spar Iran, een systeem waarmee Iraniërs in het buitenland tegoeden kunnen versturen naar hun familieleden in Iran, ontstonden verdere verdenkingen. Technisch gezien is dit toegestaan, maar uitgelekte e-mails wijzen op vermeende plannen om deze tegoeden in contanten om te zetten, wat mogelijk in strijd zou zijn met sancties.

Reactie van betrokken autoriteiten en bedrijven

Het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken erkende op de hoogte te zijn van de beschuldigingen, maar weigerde specifieke details te geven. Blue River heeft niet gereageerd op verzoeken om commentaar. Spar International deed de beweringen van de klokkenluider aanvankelijk af als een zakelijk geschil binnen Blue River. Na navraag in de media bevestigde het bedrijf echter dat het de licentie van Blue River had beëindigd en een intern onderzoek had ingesteld. Spar beweert dat er weliswaar geen directe overtredingen van de sancties zijn geconstateerd, maar dat “onregelmatigheden” in de activiteiten van Blue River een inbreuk vormden op de licentieovereenkomst.

Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!