Bart De Wever (N-VA) schat de kans dat hij premier wordt op vijftig procent. Dat heeft hij gezegd in een zeldzaam interview over de federale regeringsvorming in De Morgen. Als het lukt, zal het sowieso niet voor het einde van het jaar zijn. Dat laatste was nochtans de doelstelling van enkele van zijn onderhandelingspartners.

Key Takeaways

• Bart De Wever (N-VA) moet als formateur vrijdag 20 december opnieuw verslag uitbrengen bij de koning.
• Hij hoopt dan een akkoord te hebben over het begrotingskader en de sociaal-economische hervormingen binnen de toekomstige federale regering.
• Hoewel dat akkoord cruciaal is voor Arizona, is het ook de grootste moeilijkheid na maanden onderhandelen.

Na een nieuwe verlenging van zijn opdracht en enkele heel drukke onderhandelingsdagen moet Bart De Wever deze week een doorbraak forceren tijdens de onderhandelingen. Vrijdag 20 december moet hij opnieuw naar de koning. Daar wil hij als formateur deze keer niet met lege handen aankomen.

Begrotingskader

De Wever heeft het dan over een akkoord over het begrotingskader. “Finaal kom je daar toch altijd weer op uit. Wat niet betekent en nooit heeft betekend dat je later helemaal niets meer kunt wijzigen aan de maatregelen. Maar de optelsom van die maatregelen moet wel een bepaald ambitieniveau blijven halen”, legt hij uit.

Dat begrotingskader blijkt echter heel moeilijk te liggen door de grote verschillen in ideologie tussen de onderhandelende partijen (N-VA, cd&v, Vooruit, MR en Les Engagés). “We hebben al drie keer geprobeerd om over dit ‘basiskader’ een doorbraak te vinden. Telkens zonder succes. Na drie pogingen is scepticisme dus gewettigd, maar het blijft wel een noodzakelijke stap. Ik denk en hoop dat iedereen aan de onderhandelingstafel dit beseft”, is De Wever eerlijk.

Kritiek

Halverwege oktober, na de lokale verkiezingen, presenteerde De Wever zijn nieuwste zogenaamde supernota. Dat is de basis van wat ooit het regeerakkoord moet worden en waarover al sinds deze zomer onderhandeld wordt. Maar het zorgt ook voor kritiek. Volgens sommige onderhandelaars is er te weinig vooruitgang geboekt en is de supernota nog te veel dezelfde.

De Wever aanvaardt deze kritiek niet. “Daar zijn sinds de zomer al eindeloze technische vergaderingen, technisch-politieke vergaderingen en bilaterale politieke vergaderingen met mezelf als formateur over gehouden. Maar eigenlijk ook al plenaire sessies. Waar denkt u dat wij tijdens die nachtjes door over spreken als het niet over de grote sociaal-economische maatregelen is? Je kunt dan zeggen: het is niet tot in de kleinste details gegaan over x of y – ik wil geen concrete voorbeelden geven. Dat zal wel juist zijn. Maar de essentiële vorken en onderliggende maatregelen zijn wel degelijk al tig keer besproken”, klinkt het. “Hoe kan het anders dat de supernota al geëvolueerd is? En ik kan u zeggen: die tekst is gróndig geëvolueerd.”

Links tegen rechts?

Ondanks alle kritiek en moeilijkheden tijdens de onderhandelingen beseft Bart De Wever dat het sociaal-economische thema cruciaal is voor het slagen van deze onderhandelingen. Hij noemt het “de koninginnerit”, zeer moeilijk maar wel essentieel.

Het sociaal-economische thema brengt ook wel de verschillen binnen Arizona naar boven. Daar lijkt het namelijk steeds meer links (Vooruit, cd&v en Les Engagés) tegen rechts (N-VA en MR) te worden. “Je hoeft geen politiek genie te zijn om te weten hoe elke partij in de gesprekken staat. Hoe gevoelig iemand is voor het overheidsbeslag en de belastingdruk vis-à-vis hervormingen in het sociaal-economisch weefsel. Die gevoeligheden liggen anders naargelang de achterban van elke persoon. Dat is doodnormaal, hè. Dus dat hier getouwtrek over is, dat kan ik perfect aanvaarden”, zegt De Wever daarover.

Toch zijn die verschillen niet onoverbrugbaar. “Het is eigenlijk ongelooflijk, maar iedereen heeft al eens ‘ja’ gezegd op de supernota, maar nooit op hetzelfde moment. Er zijn mensen aan de linkerkant van het spectrum die al op een rechtsere versie van de supernota ‘ja’ hebben gezegd. En er zijn mensen aan de rechterkant die ‘neen’ hebben gezegd op momenten dat je het niet meer zou verwachten”, besluit hij.