Olie is een integraal onderdeel van onze samenleving. Het zwarte goud wordt vaak geassocieerd met brandstof voor voertuigen, maar de afhankelijkheid van olie strekt zich uit over een verbazingwekkend breed scala van producten en industrieën. Om die reden zal het niet zo evident zijn om ermee te stoppen, ondanks de steeds luidere oproep om dat te doen. Hieronder vindt u een overzicht van een aantal (maar niet alle) industrieën die er zonder olie grondig anders uit zouden zien.

1. Brandstoffen voor transport

Het eerste en meest voor de hand liggende gebruik van olie is als brandstof voor transport. Van de benzine die onze auto’s aandrijft tot de kerosine die vliegtuigen de lucht in stuurt en de dieselbrandstof die vrachtwagens en bussen in staat stelt goederen en mensen te vervoeren: olie is de levensader van onze mobiliteit. En hoewel de elektrificatie van het wagenpark (in het Westen en China ten minste) relatief snel gaat, vertrouwen zelfs elektrische voertuigen vaak op olie-afgeleide smeermiddelen en kunststofcomponenten.

2. Verwarming en energieproductie

Naast transport wordt olie ook op enorme schaal gebruikt voor verwarming en energieopwekking. Stookolie, afgeleid van ruwe olie, wordt vaak gebruikt voor het verwarmen van huizen en industriële installaties. Aardgas, dat vaak wordt gewonnen tijdens de productie van olie, wordt gebruikt voor elektriciteitsopwekking en huishoudelijke verwarming. Zoals we dit en vorig jaar hebben gezien, kan de prijs van die verwarming en energieopwekking enorm hard stijgen wanneer zelfs maar een relatief klein deel van het aanbod wegvalt. 

3. Petrochemische industrie

Een minder bekend maar niet minder belangrijk gebruik van olie is de petrochemische industrie. Deze industrie produceert een breed scala aan producten, waaronder plastics en kunststoffen. Denk aan alles van plastic flessen en tassen tot complexe polymeercomponenten in (elektrische) auto’s en elektronica. Zelfs veel textielvezels, zoals polyester en nylon, hebben hun oorsprong in olie. 

4. Transport en logistiek

Het gebruik van olie in transport beperkt zich niet tot brandstof. Banden voor voertuigen en vliegtuigen bevatten vaak olie-afgeleide materialen, en het asfalt dat onze wegen bedekt, wordt gemaakt met behulp van bitumen, een product van ruwe olie. Zonder olie zou het moderne transportsysteem er dus heel anders uitzien.

5. Farmaceutische producten

Olie heeft ook zijn weg gevonden naar de farmaceutische industrie. Medicijnen en farmaceutische producten bevatten vaak op olie gebaseerde ingrediënten. Bovendien zijn kunstmatige protheses en implantaten vervaardigd met behulp van materialen die op olie zijn gebaseerd. Stoppen met olie betekent dus ook stoppen met de productie van moderne medicatie.

6. Cosmetica en Persoonlijke Verzorgingsproducten

Van lotions tot crèmes, shampoos en zeep, veel cosmetica en persoonlijke verzorgingsproducten bevatten ingrediënten afgeleid van olie. Deze producten zijn alledaagse items in ons leven en weinig mensen realiseren zich hoe nauw ze verbonden zijn met de olie-industrie.

7. Landbouw

Zelfs de landbouwsector is sterk afhankelijk van olie. Pesticiden en kunstmeststoffen, essentieel voor moderne landbouwpraktijken, zijn vaak samengesteld uit chemische stoffen die van olie worden afgeleid. Deze producten spelen een cruciale rol bij het verbeteren van de landbouwopbrengsten. Indien de landbouw volledig zou afstappen van dergelijke stoffen, zal niet alleen veel meer landbouwgebied nodig zijn om evenveel voedsel te produceren, maar zou het volgens sommige critici zelfs onmogelijk zijn om genoeg voedsel te produceren voor heel de wereldbevolking.

8. Voedselindustrie

Olie speelt ook op andere manieren een belangrijke rol in de voedselindustrie, niet alleen als brandstof voor transport, maar ook als een grondstof voor verpakkingsmaterialen. Plastic folie en flessen, die worden gebruikt om voedsel te verpakken, zijn vervaardigd met behulp van olie-afgeleide materialen. Het transport van voedsel over lange afstanden, zowel over land als over zee, vertrouwt op olie als brandstof. 

9. Bouwsector

In de bouwsector wordt olie gebruikt in verf en coatings, maar ook in kunststoffen en polymeren voor bouwmaterialen. Van geïsoleerde ramen tot waterdichte daken, olie speelt een cruciale rol in het creëren van duurzame en efficiënte bouwmaterialen. Om de EPC-waarde van uw huis te verhogen, is ironisch genoeg dus ook behoorlijk wat olie nodig. 

10. Elektronica-industrie

In de elektronica-industrie zijn componenten en isolatiematerialen, zoals polyvinylchloride (PVC) en polyethyleen, vaak gemaakt van kunststoffen die afkomstig zijn van olie. Materialen uit olie worden ook gebruikt om behuizingen voor elektronische apparaten te vervaardigen, zoals mobiele telefoons, laptops, en elektronische componenten. Ook de printplaten in elektronische apparaten bevatten vaak kunststofmaterialen, alsook de schermen en lenzen voor camera’s.

11. Sport- en Vrijetijdsindustrie

Zelfs in onze vrijetijdsactiviteiten ontkomen we niet aan olie. Sportkleding, sportschoenen en sportuitrusting bevatten vaak op olie gebaseerde materialen. Polyester en nylon zijn bijvoorbeeld afgeleiden van aardolie. Ook sportartikelen zoals tennisrackets, golfclubs en fietsframes bestaan grotendeels uit kunststofonderdelen, alsook ballen voor voetbal, basketbal en tennis.

12. Defensie-industrie

Ook de defensie-industrie is afhankelijk van olie. Tanks, gevechtsvliegtuigen, schepen en andere militaire voertuigen vertrouwen op speciale brandstoffen, zoals militaire kerosine (JP-8), die zijn afgeleid van aardolie. Olie-gebaseerde smeermiddelen worden ook gebruikt om de bewegende delen van militaire apparatuur te smeren en te beschermen tegen slijtage. Militaire uitrusting en voertuigen bevatten bovendien vaak kunststofonderdelen en componenten die zijn afgeleid van olie. Stoppen met olie in het Westen zou dus ook meteen betekenen dat landen die dat niet zomaar zullen doen, zoals Rusland, geopolitiek sterker zullen zijn.

De wereld doet zijn best om af te kicken, maar stoppen met olie is niet realistisch

Industrieën over de hele wereld hebben de toenemende druk gevoeld om hun afhankelijkheid van olie af te bouwen vanwege zorgen over klimaatverandering, energiezekerheid en milieuduurzaamheid. De auto-industrie is volop aan het elektrificeren en ook de luchtvaart hoopt manieren te vinden om groener te worden. De omslag naar hernieuwbare energiebronnen is al een tijdje lang ingezet en ook de petrochemische industrie onderzoekt het gebruik van alternatieve grondstoffen om de impact op het klimaat te verminderen. 

Maar ondanks al die inspanningen, is het onmogelijk om ‘gewoon te stoppen met olie’. De moderne wereld zou dan simpelweg in elkaar storten. De vraag naar brandstoffen, zowel fossiele als groene, zal de komende jaren bovendien blijven stijgen, vooral in ontwikkelingslanden die de levensstandaard in het Westen willen evenaren. Dat betekent echter niet dat de wereld volop moet inzetten op de ontginning van steeds meer fossiele brandstoffen, zoals oliekartel OPEC lijkt te wensen. Wel moet, naast de ontwikkeling van alternatieven voor veel zaken zoals kunststoffen, meer gekeken worden naar technologieën om de impact van olie op het milieu te minimaliseren, zoals koolstofcaptatie en -opslag (CCS). (ddw)