Vannacht besliste premier Alexander De Croo (Open Vld) om het erop te wagen: geen ‘stop’ van de werkzaamheden rond twee uur ’s nachts, wat normaal de gewoonte is twee dagen voor de State of the Union. Neen, hij trok door, in de hoop van dan ruim voor de deadline van dinsdagmiddag met een deal naar buiten te komen.

• Dan zou Vivaldi meteen net zoals de Vlaamse regering van Jan Jambon (N-VA) een beeld kunnen zetten van harmonie, van “elkaar iets gunnen”, van een “ploeg die werkt”. Niet slecht, in een verkiezingsjaar: dat had men toch goed gezien aan het Martelarenplein, en dat wilde men in de Wetstraat Zestien ook wel netjes proberen.
• Vanmorgen dus een pak optimisme. De grote details van het akkoord werden overal al gelekt, met de nodige ‘spin’ erop: iedereen zat klaar voor de witte rook, en de daaropvolgende persconferentie (al is het altijd de vraag of men de ‘primeur’ dan eerst aan het Parlement geeft, of eerst aan de pers).
• Alleen, dat was buiten de waard gerekend, zijnde de PS. Die lag al vaker op ramkoers, telkens op het eind met de Open Vld van de premier, ook dat is een deel van de Vivaldi-traditie. Deze keer was het niet anders, en was de struikelsteen het dossier van de flexijobs.
• Daarbij willen de liberalen die jobs, met beperkte sociale kosten, uitbreiden naar een veel groter aantal sectoren, onder meer het onderwijs en de zorg, waar grote tekorten zijn in Vlaanderen, op de arbeidsmarkt. Maar de PS ziet er een ontmanteling in van de sociale welvaartsstaat: die jobs dragen immers veel minder bij tot de sociale zekerheid.
• Bovendien was in de wandelgangen te horen dat het andermaal wachten was op een duim omhoog vanuit Charleroi, de woonplaats van PS-baas Paul Magnette. De andere Vivaldi-partijen wezen er al te pas en onpas op dat PS-vicepremier Pierre-Yves Dermagne nauwelijks of niet durft cruciale knopen door te hakken: het is dan Magnette die in feite de vergadering gijzelt.
• In de ochtend gingen PS en Open Vld dan ook een uurtje apart zitten, om te proberen een deal over flexijobs te zoeken. Rond 10.30 uur kwamen de vicepremiers dan weer bijeen, die vergadering is voorlopig nog bezig. Niemand sluit uit dat de witte rook er toch vandaag komt, ruim op tijd dan, om alsnog “als één team” te kunnen triomferen. Maar voorlopig dus niet: “Het is nog iets te vroeg vrees ik”, zo stelde een vicepremier vanmorgen.

De details: Er zit een pak in, met voor elk wel wat lekkers. Maar het is nu al vechten over de trofeeën.

• “De definitieve tabellen hebben we nog niet, dus het is onder voorbehoud”: die zin konden we vanmorgen al een paar keer noteren. Maar de grote lijnen zijn ondertussen wel duidelijk.
• Om te beginnen houdt Vivaldi de inspanning vast om nog 1,2 miljard euro van het tekort terug te dringen, én een pak meervragen van departementen te honoreren. Onder meer de asielopvang krijgt meer, en ook ‘veiligheid’, op Binnenlandse Zaken, zou zo’n 100 miljoen meer krijgen.
• Daarbij opvallend, maar niet verrassend in een verkiezingsjaar: de zogenaamde ‘technische correcties en onderbenuttingen’ lopen op tot 400 miljoen euro. Dat is dus alvast geld dat niet gevonden moet worden. En er zijn speciale meevallers, zoals de roerende voorheffing op de Staatsbon, die massaal is opgekocht door de Belgen: die alleen al brengt 40 miljoen onverwachte inkomsten op, ook al was het eigenlijk een verlaagd ‘cadeau-tarief’.
• Daarnaast blijft Euroclear, het ‘clearinghouse’ dat al het bevroren Russische geld en waardepapieren vasthoudt en in België belasting betaalt, een soort gouden kalf voor de overheid: de meeropbrengst aan vennootschapsbelasting loopt daar in de honderden miljoenen. Die meeropbrengst wordt “integraal gebruikt voor Oekraïne”, maar dat wordt wel ruim geïnterpreteerd. De steun aan het land zelf, maar ook integraal de opvang hier en zelfs de OCMW-steun aan de Oekraïense vluchtelingen wordt er netjes mee betaald.
• “Toch goed dat Vincent Van Peteghem (cd&v) die Euroclear verder heeft verankerd in België, door er een grotere participatie in te nemen met de overheid”, is de hint die we vanuit cd&v daarover krijgen.
• De rode draad door de begroting is in elk geval dat men “elkaar geen pijn doet”, en evengoed “dat de burgers er geen enkele extra factuur bijkrijgen”. Daarbij onderstrepen verschillende partijen dat twee taksen van de groenen, zowel de luchtvaarttaks als de verpakkingstaks, net daarom gesneuveld zijn.
• “Zowel Open Vld als cd&v hebben zich heel hard verzet tegen die vliegtaks, die de groenen zwaar wilden gaan opdrijven. Maar sorry, hun kiespubliek kan misschien een treinrit met de TGV naar Zuid-Frankrijk voor 300 euro makkelijk betalen, een groot deel van de bevolking doet dat wel nog met Ryanair. En die mensen wilden wij niet treffen”, zo klinkt bij een vicepremier.
• Idem voor de verpakkingstaks op fast food: daarbij zouden bekers en bordjes in frietkoten, of bij McDonalds of Starbucks een extra taks aangerekend krijgen. “Maar dat is mensen pesten. We kunnen ze toch niet met een bord naar de frituur sturen? Dat wilden we echt niet, in een verkiezingsjaar”, zo is te horen binnen Vivaldi.
• Tegelijk hebben de groenen wel binnengehaald wat ze wilden over de fossiele brandstoffen: de aftrek van accijnzen op de professionele diesel, een cadeau aan de transportsector van enkele jaren geleden, wordt afgeschaft. Dat moet zo’n 25 miljoen opleveren. Op termijn zullen ook de accijnzen op gas en diesel verder omhooggaan.
• En ook de btw op sloop om te renoveren blijft nu toch op 6 procent: al is dat enkel voor particulieren, en voor de eigen woning. Ook dat is toch een groene trofee, al probeerden zowel cd&v als Open Vld die de afgelopen weken te claimen.

En ook genoteerd: Een oorlogje over de banken, en wie wat precies mag claimen, achter de schermen bij Vivaldi.

• Over het vaderschap van een extra taks op de banken werd in de wandelgangen al stevig gevochten, zonder of met witte rook. Het waren de socialisten van Vooruit die stevig hadden ingezet op het dossier van een ‘overwinstbelasting’ op de financiële sector, die liefst 600 miljoen moest opbrengen. Ook PS en de groenen sloten zich bij die plannen aan.
• “Frank heeft weer alles binnengehaald wat we wilden: een bankentaks, een verhoging van de minimumlonen én nieuwe initiatieven voor gezondheidszorg. Plus er is extra geld voor Ontwikkelingssamenwerking van Caroline Gennez (Vooruit) voor de opvang van vluchtelingen in Afrika, cruciaal bij heel de migratieaanpak”, zo is te horen aan de Keizerlaan, bij Vooruit.
• Maar elders in de regering vindt men het toch “wat makkelijk” van de socialisten om nu die bankentaks te gaan claimen. “In plaats van een overwinstbelasting, zoals zij het voorstelden, is er gewoon een uitbreiding van de huidige bankentaks gekomen, met een progressief tarief gekomen. Dat houdt in dat de grotere banken dus proportioneel meer extra taks moeten betalen, om de kleintjes niet onder druk te zetten. En om iedereen zo toch een incentive te geven om hun winsten wat anders te besteden. Lees: door de spaarrente op te trekken”, zo zegt een hoge regeringsbron.
• “Geen socialistisch voorstel dus, maar een verstandig voorstel”, zo stelt men fijntjes. Dat ook plots de 220 miljoen euro dividend van Belfius nu wordt meegerekend als “de banken laten betalen”, wat aan rode kant te horen is, vindt men aan de rechterflank dan weer flauwekul: “Die dividenden zijn er elk jaar”, zo klinkt het droog.
• Maar de socialisten hebben evengoed nog argumenten: “Dankzij ons komt er een protocol met de banken, dat eist dat ze meer aan hun spaarders gaan geven.”

Nog wat cijfers: Bpost krijgt geen miljoenen om de oren, voorlopig. En de rokers betalen opnieuw meer.

• Nog een pak cijfers circuleren al. Daarbij een klassieke sluitpost: nog eens 50 miljoen euro extra taksen op tabak en vapen.
• Daarnaast is er Bpost, dat het teveel betaalde geld via overheidscontracten aan de Belgische Staat terug moet geven. Daarbij gaat men voorlopig uit van het bedrag dat Bpost zelf uitsprak, kwestie van zich niet rijk te rekenen: 75 miljoen euro. Maar in realiteit verwacht Vivaldi veel meer.
• Daarnaast is er ook nog eens 25 miljoen voorzien van overheidscontracten bij Bpost die veel goedkoper kunnen, zoals de nummerplaten en de 679-rekeningen. Ook dat lijkt wel een heel conservatieve inschatting, gezien de woekerwinsten die Bpost jarenlang boekte op die contracten. Over het krantencontract is overigens nog geen zware discussie geweest.
• Daarnaast komt er geen verhoging van de effectentaks, nochtans iets waar PS en ook de groenen heel hard voor vochten. Maar de MR van Georges-Louis Bouchez ging daar vierkant voorliggen, en zo kon er geen verhoging komen.
• Waar wél extra op belast wordt: de fiscale sluiproutes via belastingparadijzen. Daar gaat men de zogenaamde kaaimantaks nog aanscherpen, wat nog eens 60 miljoen in totaal moet opbrengen.