In het nieuws: Volgende week zullen leiders van de G7-landen in Hiroshima samenzitten om de maatregelen te bespreken. 

• Het doel is om de mogelijkheid dat de gaspijpleidingen worden heropgestart, te voorkomen. De EU en de G7 willen op die manier verzekeren dat de Russische staatskas niet verder wordt gespekt. Een van de betrokken partijen waar Financial Times mee kon spreken zegt dat de maatregelen dienen om “te verzekeren dat partners niet van gedachten veranderen in een hypothetische toekomst”.
• De financiële krant kon een voorontwerp van het voorstel bekijken. Daarin staat onder andere dat de westerse naties ervoor moeten zorgen dat het onmogelijk wordt om opnieuw energie te importeren via “wegen die eerder werden afgesloten door Ruslands bewapening van energie.” Als de oorlog in Oekraïne beëindigd zou worden, zou de maatregel uiteindelijk verdwijnen.
• Het lijkt erop dat de westerse mogendheden de put dempen nadat het kalf verdronken is. Nadat Rusland de gaskraan dichtdraaide, vertienvoudigde de prijs van aardgas in Europa. Sindsdien heeft het continent maatregelen genomen om de voorraad te verzekeren. Die waren succesvol, waardoor een energiecrisis vermeden werd. De maatregelen lijken daardoor eerder symbolisch dan pragmatisch.

Energiecrisis, of toch niet?

Wat vooraf ging: De angst dat een energiecrisis lelijk huis ging houden in Europa, verdween deze winter als sneeuw voor de zon.

• Europa importeerde de voorbije maanden een overvloed aan vloeibaar gemaakt aardgas (LNG), om te compenseren voor het verlies van de Russische toevoer. Er werd in sneltempo infrastructuur uitgebouwd om meer LNG te importeren uit landen als de VS, Qatar en Nigeria. Het aanbod werd zelfs zo hoog, dat schepen buiten Europese havens moesten aanschuiven om hun ladingen te lossen. 
• Ook het zachte winterweer speelde een rol. Daardoor konden de gasvoorraden tijdens sommige maanden zelfs worden bijgevuld, een zeldzame gebeurtenis tijdens de winter. Eind maart 2023 waren de Europese voorraden voor 55 procent gevuld. Een jaar eerder was dat minder dan de helft (26 procent) tijdens dezelfde periode.
• Verder voerden een aantal landen maatregelen in om het gasverbruik terug te schroeven. Die waren succesvoller dan beoogd. Het doel was een reductie van 15 procent. De EU slaagde erin 17,7 procent minder gas te gebruiken.
• Nog een factor, die een niet te verwaarlozen rol speelde, was de lagere vraag uit Azië, voornamelijk in China. Door de draconisch ‘Zero COVID’-maatregelen van Xi Jinpings regering vorig jaar werd minder aardgas gebruikt in het land. China had zelfs een overschot aan aardgas gekocht uit Rusland, dat vervolgens naar Europa werd verscheept. 

De impact was er wel degelijk

Maar: Door de angst voor tekorten, moest de Europese economie toch klappen incasseren. 

• Een aantal bedrijven die actief zijn in energie-intensieve industrieën, waaronder producenten van meststoffen, staal en chemicaliën, zagen zich genoodzaakt om de productie stil te leggen of te verminderen. 
• De hoge energieprijzen waren bovendien een van de sleutelfactoren die hebben bijgedragen tot een hoge inflatie in de meeste Europese landen. Sindsdien heeft de Europese Centrale Bank (ECB) de rentetarieven meermaals opgetrokken, wat dan weer een beperkend effect heeft op de economie.