In het nieuws: De tweede dag van het bezoek van Xi Jinping aan Rusland. De cijfers wijzen op toenemende economische verstrengeling.

• Sinds de invoering van de sancties, het olie-embargo en het prijsplafond is China een almaar belangrijkere partner van Rusland geworden. In de eerste twee maanden van 2023 hebben de westerse sancties Moskou een tekort van 34 miljard dollar opgeleverd.
• De bilaterale handel tussen Rusland en China bedroeg in 2022 190 miljard dollar. China profiteert van goedkope energie: zijn energie-import is gestegen van 52,8 miljard dollar naar 81,3 miljard dollar. Vergeet niet: de energiebronnen zijn goed voor 40 procent van de begrotingsinkomsten van het Kremlin.
• Rusland is China’s tweede grootste leverancier van olie en steenkool geworden. Sinds januari is de Russische Federatie de grootste leverancier van gas aan China.

Afhankelijkheid

Rusland heeft geen keus: Poetin mikt op een verstandshuwelijk met China.

• Rusland wordt meer en meer afhankelijk van China, zeker na de invoering van de eerste westerse sancties tegen het land in 2014, toen Rusland de Krim annexeerde.
• “De sancties hebben de toch al asymmetrische relatie tussen Rusland en China nog verergerd”, zegt Maria Shagina, onderzoekster aan het International Institute for Strategic Studies, aan de Financial Times. “Het is moeilijk te verbergen dat Rusland nu een tweederangspartner is.”
• Rusland beseft dat maar al te goed. “De logica van de gebeurtenissen is dat wij een Chinese kolonie voor grondstoffen zullen worden”, zegt een bron dicht bij het Kremlin.
• Energie voor Chinees geld – zo mogelijk in renminbi en niet langer in dollars. Met het oog daarop gaan Xi Jinping en Vladimir Poetin praten over Power of Siberia 2, een tweede gaspijpleiding die de twee landen met elkaar zou verbinden. Dit is echter een langetermijnproject, aangezien de eerste leveringen volgens schattingen van Gazprom niet voor 2030 kunnen plaatsvinden. We hebben het over 50 miljard kubieke meter gas per jaar dat door de pijpleiding gaat, wat bijna dezelfde capaciteit is als Nord Stream 2.
• De afhankelijkheid van China zou zich ook voordoen op het gebied van nieuwe technologieën. Voor de invoer van elektronische chips, 5G-apparatuur en zware industriële machines gelden westerse sancties, waardoor Moskou zich tot Peking moet wenden.
  • Volgens Bruegel, een in Brussel gevestigde denktank, heeft Moskou vorig jaar voor 4,8 miljard dollar aan elektronische machines en onderdelen uit China ingevoerd.
  • Deze afhankelijkheid is eenrichtingsverkeer, vooral voor halfgeleiders. Voor reserveonderdelen en industriële machines heeft Rusland een ander probleem: zij zijn vaak van mindere kwaliteit.

Conclusie: Vertrouw de verklaarde “vriendschap” tussen de twee landen niet. China heeft er belang bij te profiteren van de goedkope grondstoffen van Moskou. Rusland heeft geen andere keuze dan op China te rekenen om zijn energievoorraden te verkopen en hoogtechnologische apparatuur in te voeren. De relatie tussen beide landen is duidelijk onevenredig: China heeft een sterke positie.

(ns/evb)