Wereldkampioen voetbal worden is niet simpel. Het is ook een enorme uitdaging om een elektrische wagen te bouwen of de oorlog tegen Rusland te winnen. Of als klein hockeyland Olympisch, Wereld- en Europees kampioen worden. Allemaal eigenlijk onmogelijke en onbereikbare doelen. Hoe komt het dat zij daar wel in slagen en wij telkens op onze honger blijven zitten als het over de Rode Duivels gaat, hoewel we in het begin van dit decennium de beste voetbalploeg ooit hadden?
Musk presteert boven de verwachtingen
Elon Musk slaagt er in om resultaten te boeken, ondanks zijn volgens critici toxisch leiderschap. Het kan niet genoeg herhaald worden dat het bouwen van een autobedrijf met de allure van Tesla en met die beurswaardering met voorsprong de strafste industriële prestatie is sinds de start van de industriële revolutie. Maar alsof dat niet genoeg is heeft hij er nog één straffere gerealiseerd. Met name SpaceX, waarmee hij erin is geslaagd om de leidende rakettenfabrikant te worden. En dit allemaal startende van niets. Het is ongezien. Hij haalt letterlijk alles uit zijn mensen en materiaal.
Martinez presteert onder de verwachtingen
Martinez daarentegen is een leider die kon starten met alles, namelijk met de beste spelers die ooit in één nationaal team waren verzameld. Hij heeft er eigenlijk veel te weinig uitgehaald. Het is pijnlijk om vast te stellen en zo spijtig want met een topcoach en een jongere versie van Vincent Kompany waren we altijd wereldkampioen geworden. Maar dat is niet gelukt.
Een topcoach is zoals een CEO, die een bedrijf moet leiden, zijn groep moet inspireren en daar wringt het schoentje. Elon Musk inspireert, zoals Zelensky dit doet, terwijl Martinez eerder lijkt op een gladde verkoper. De eerste twee stralen authenticiteit uit, terwijl Martinez eigenlijk altijd een praatje maakt.
Echt leiderschap start met een visie en een BHAG
Iedereen die voor Musk werkt, gelooft in het diepste van zijn ziel in het grote doel. Dat kan zijn elektrische wagens maken om de autosector heruit te vinden, of raketten bouwen om naar Mars te vliegen. Musk spreekt altijd BHAG’s uit, een begrip afkomstig uit de bestseller van Jim Collins From Good to Great. BHAGs zijn Big Hairy Audaciaus Goals, doelen die onbereikbaar lijken, maar die te bereiken zijn als je er maar in gelooft en er dag en nacht voor werkt.
Het mooiste voorbeeld is SpaceX
Dolly Singh, het vroegere ‘Head of Talent Acquisition’- zeg maar de personeelsdirecteur- van SpaceX beschrijft een scene die perfect illustreert wat leiderschap in moeilijke tijden betekent. Het vond plaats na het mislukken van de derde poging om een raket de lucht in te schieten op 2 augustus 2008. Maanden had een team van honderden ingenieurs letterlijk dag en nacht gewerkt en het resultaat was finaal niets. Het leek echt over te zijn. Musk spreekt na die mislukking zijn team toe.
Hij drukt hen op het hart dat zij samen al meer hebben gerealiseerd dan de meeste landen ooit hebben gedaan. Dat hij geld heeft gevonden om nog een vlucht te sponsoren. Dat iedereen moet recht staan en dat hij nooit, nooit zou opgeven. “For my part i will never give up, never. If you stick with me, we wil win”. Dolly vertelde dat zijn team met hem naar de hel zou zijn gegaan als hij het vroeg. De volgende dag was iedereen terug aan het werk, dag en nacht. 7 weken later op 28 september 2008 was de eerste succesvolle vlucht een realiteit. 7 weken later. Iets dat NASA of ESA 7 jaar zou hebben gekost.
Dolly Singh zegt hierover: “Je neemt het slechte erbij naast al het ongelooflijke straffe dat je met hem meemaakt. Niets komt vanzelf.” Musk is nooit tevreden met zichzelf en dan ook nooit met zijn medewerkers. Dolly Singh zegt dat het alle bloed, zweet en tranen waard was om dit met Musk te realiseren. Jeff Hammerbacher, een ex-medewerker, stelt dat Elon ALTIJD op zoek is naar het hogere verhaal, een doel dat zoveel groter is dan hemzelf.
Ook Churchill en Zelensky hadden een droom
Als je een doel wil realiseren dat omzeggens onmogelijk is, moet je toch echt van een ander kaliber zijn. Het is zoals Churchill zijn land mentaal wapende om te vechten tegen de grootste vijand die de Engelsen ooit op het slagveld tegengkwamen: het Naziregime van Hitler. Hij deed op 10 mei 1940 geen valse beloftes maar verkondigde een visie waar een heel volk zich zou achter scharen ” I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat.” orakelde hij. Dit geloof in een hoger doel was de belangrijkste reden waarom de Engelsen de Duitsers versloegen.
Dat is ook wat Zelensky zijn volk aanbiedt in Oekraïne. Weinig meer dan de eer van het vaderland. Dat terwijl Poetin zijn troepen de hemel belooft. Die visie en die drive volstaat om bergen te verzetten. Dit maakt het Oekraïense volk zo weerbaar tegen de Russische agressor, die er niets van terecht brengt.
Wat Martinez had moeten zeggen in 2018
Wat zou er gebeurd zijn mocht Martinez na het verlies tegen Frankrijk in de halve finale van het WK in Rusland – nog geen vier jaren geleden – de kleedkamer zijn ingestapt, met de drive van Elon Musk na de mislukte raketlancering? Wat als hij had gezegd dat ze nu vier jaren keihard gingen werken want dat plaats 3 niets betekent. Dat iedereen elke dag moet opstaan met die droom gegrift op zijn voorhoofd. Dat ze dit doen omdat wereldkampioen worden voor altijd zal bijblijven en het hoogtepunt zal zijn van hun carrière, misschien wel van hun leven. Voor dat ene doel moet alles wijken, moet alles opgeofferd worden. Als hij dat had gezegd, zouden we voor de eerste keer dit kunnen worden.
Het grote voorbeeld vlakbij: de Red Lions
Een utopie? Neen, helemaal niet. In België is er één ploeg die zo geleefd heeft. Toen de Belgische hockeymannen na een glansprestatie in de finale van de Olympische Spelen in Rio in 2016 verloren, zijn ze rechtgestaan en hebben zich voorgenomen om vier jaar later toch Olympisch kampioen te worden, al moesten ze daarvoor alles laten en nog harder trainen.
Die BHAG -dat éne grote doel- hadden ze met z’n allen altijd in het vizier en daarvoor zouden ze alles doen, zelfs nadat ze al zilver hadden behaald in Rio. Ze krabbelden recht en gingen er nog harder voor.
Hierbij werden ze door die éne bescheiden leider opgejaagd, Felix Denayer, die helemaal geen middelmaat tolereert maar zijn punt maakt op de nieuwe manier dat topleiders dit doen, pretentieloos maar toch vastberaden. We zullen nooit zijn commentaar na de match vergeten nadat ze het Nederlandse topteam in de voorrondes in Tokio om de oren sloegen en hij toch vaststelde dat het eigenlijk allemaal niet goed genoeg was. “Het moet beter. We zitten aan 90% “, had hij enkel te melden aan de pers.
Het blijft tot nader order de beste teamprestatie in de geschiedenis van de Belgische sport van een getalenteerde generatie – maar niet van het niveau van de Rode Duivels -, aangevuurd door het Heilige Vuur, dat er alles aan deed om dat éne doel, dat ze zichzelf hadden opgelegd, te bereiken.
Wat Martinez had moeten zeggen na elke overwinning
Beeld je weer in dat Martinez, in plaats van de vrolijke positivo uit te hangen na elke overwinning, van het plein was gestapt en gezegd had aan zijn troepen dat ze nog beter kunnen, dat ze alles in zich hebben om iedereen te verslaan, maar dat ze hier wel keihard voor moeten vechten. En dat hij af en toe zichzelf ook eens in vraag stelde en zich afvroeg hoe hij beter kon doen. Maar met ‘wat als ‘ kopen we niets.
Daar gaat het over. Een grote bijna onbereikbare droom uitspreken en dan er dan ook alles aan doen. Niet tevreden zijn met de middelmaat en zelfs niet met een topprestatie. Het is niet voor iedereen weggelegd, maar onze Rode Duivels mogen ook af en toe boven zichzelf uitstijgen. Daar is niets mis mee. Jammer, dat is het enige dat we over de prestaties van de Rode Duivels kunnen zeggen. En laten we nu snel een nieuwe bondscoach zoeken. De blamage tegen Marokko was toch de druppel.
Xavier Verellen is auteur en ondernemer. Zijn recente boek ‘Topsporters zijn CEO’s’, dat aantoont dat leiderschap het verschil maakt tussen kampioenen en superkampioenen, is te koop in de Standaard Boekhandel of online via https://topsporterszijnceos.businessam.be/