De energiecrisis heeft alvast één duidelijke winnaar opgeleverd: de Belgische gascentrales. Dankzij de gepeperde gasprijzen lieten die in 2021 namelijk recordwinsten optekenen: hun hoogste rendement in zeker vijftien jaar. Dat leert een rapport van de federale energiewaakhond CREG, dat onder meer opgepikt werd door de krant De Morgen.

De federale energietoezichthouder CREG raamt de operationele winst van de modale Belgische gascentrale vorig jaar op 39,3 miljoen euro. Er bevinden zich negen gascentrales in ons land; in totaal hebben we het dus over een winst in de buurt van 353 miljoen euro.

Energiecrisis

Die winsten – de hoogste sinds het begin van de metingen door CREG – zijn het gevolg van de energiecrisis, die in binnen- en buitenland blijft woekeren. Hoe komt dat?

• Energiebedrijven die gascentrales uitbaten in België (onder meer Engie Electrabel, Luminus en Total Energies) beschikken over langetermijncontracten voor de bevoorrading van hun installatie.
• Door de enorme stijging van de aardgasprijzen is het voor de uitbaters van die gascentrales nu financieel interessanter om het aardgas dat ze voor lage prijzen hebben aangekocht gewoonweg door te verkopen, en niet om te zetten in elektriciteit, wat ze doorgaans doen.
• De elektriciteit die uitbaters van gascentrales verschuldigd zijn aan hun klanten kopen ze intussen aan op de elektriciteitsmarkt, weet De Morgen.
• Op die manier boeken de uitbaters uitzonderlijke winsten zonder dat ze hun gascentrales moeten laten draaien.
• De politiek is not amused. “’We gaan er alles aan doen om overwinsten af te romen”, klinkt het op het kabinet van energieminister Tinne Van der Straeten (Groen).
• Toch is de handelswijze van de gascentrale-uitbaters de meest raadzame voor de consument: wanneer energiebedrijven hun eigen gasvoorraden verkopen, wordt de prijs zelfs wat gedempt.

Gasreserves

De problemen met gas in Europa staken voor het eerst de kop op in het voorjaar van 2021. Toen moesten vanwege een late koudeprik nogal wat landen hun gasreserves aanboren.

Begin november 2021 waren heel wat opslagplaatsen in Europa nog steeds op een laag niveau. Dit was vooral het geval in Nederland, Duitsland en Oostenrijk. Frankrijk, Italië en ons land, met gereguleerde opslagsites, slaagden er wel in om hun opslag tot een vrij hoog niveau op te vullen, weet het CREG-rapport.

Vanaf november 2021 was het uitzendniveau hoog als gevolg van de uitzonderlijk hoge gasprijzen (tot meer dan 180 euro/megawattuur). Eind december viel de vraag naar gas en de gasprijs tijdelijk terug tot een lager niveau (ca. 70 euro/megawattuur) en werd gedurende een zevental dagen gas geïnjecteerd.

Toch bleven de vullingsgraden begin januari 2022 lager dan de vorige jaren (wat België betreft zo’n 60 procent, wat de 28 landen van de EU samen aangaat 54 procent).

België

Het Belgische gasreservoir bevindt zich in Loenhout, op een steenworp van Nederland. Op meer dan een kilometer onder de grond wordt daar aardgas opgeslagen in rotslagen, weet De Tijd.

Een kleinere gasvoorraad heeft tot gevolg dat ons land veel afhankelijker is van een constante toevoer uit de buurlanden. Het Belgische gasnetwerk is voor vloeibaar aardgas per schip goed verbonden via de LNG-terminal van Zeebrugge. De activiteiten van de terminal bereikten in 2021 een nieuw recordniveau op vlak van aantal boten, zowel om te lossen als om te laden, schrijft het rapport nog.

“De huidige gascrisis bevestigt de belangrijke rol van gasopslag voor een goede werking van de Europese gasmarkt”, aldus het rapport. “De huidige hoge gasprijzen en de te verwachten lage gasopslagniveaus in Europa aan het eind van dit opslagseizoen (maart 2022) stuwen intussen de zomerprijzen van 2022 naar omhoog”, concludeert de energieregulator.

(fjc)