Door het ontdooien van de permafrost zou tegen het midden van deze eeuw maar liefst 50 procent van de Arctische infrastructuur een hoog risico op schade kunnen lopen. Daardoor dreigen tientallen miljarden dollars voor onderhoud en herstellingen voorzien te zullen moeten worden. Dat zegt een rapport onder leiding van wetenschappers aan de Universiteit van Helsinki in Finland.

De wereldwijde permafrost – land dat het hele jaar door bevroren blijft – heeft sinds de jaren tachtig van de voorbije eeuw een constante opwarming – tussen 0,3 graad en 1,0 graad Celsius per decennium – laten optekenen. Sommige gebieden in de hoge noordpool hebben op vier decennia een opwarming met meer dan 3 graden Celsius gekend.

Dat proces is voldoende genoeg om een ​​groot deel van de bevroren grond te ontdooien. In Noord-Rusland, Alaska en Canada zijn al wegen weggezakt en bleken funderingen van gebouwen te zijn gebarsten.

Dorpen en steden

“De infrastructuur van de noordpool moet met zware problemen afrekenen”, benadrukte Dmitry Streletskiy, een geograaf aan de George Washington University. “De aftakeling vormt echter een relatief langzaam proces, waardoor er genoeg tijd blijft om een gedeelte van de schade te vermijden.”

Wetenschappers waarschuwen dat deze trend zich verder zal doorzetten naarmate de klimaatverandering escaleert. Op basis van satellietbeelden wordt geraamd dat in het gebied minstens 120.000 gebouwen, 40.000 kilometer wegen en 9.500 kilometer pijpleidingen door de dooi van de permafrost in gevaar zouden kunnen komen.

Onder meer wordt gevreesd voor bedreigingen voor een aantal Canadese snelwegen, het Trans-Alaska Pipeline System en de Russische steden Vorkuta, Yakutsk en Norilsk. De bedreigde gebieden zouden in totaal ongeveer vijfhonderd steden en dorpen omvatten.

“Ondanks die dreigende problemen wordt er in het noordpoolgebied echter nog altijd gebouwd”, benadrukt Annett Bartsch, poolonderzoeker bij de Oostenrijkse consulent B.geos. “Satellietbeelden tonen dat de kustinfrastructuur in het gebied sinds het begin van deze eeuw met 15 procent – 180 vierkante kilometer – is toegenomen.”

Ongeveer 70 procent van die werken moet worden toegeschreven aan de winning van olie en gas. Dat geldt vooral op het Russische schiereiland Yamal en in de buurt van het gasveld Yamburg.

Hoge kostprijs

Ingenieurs zetten verschillende strategieën – met een hoge kostprijs – in om op permafrost te bouwen. Onder meer worden langs wegen leidingen aangelegd om de warmte af te voeren. Onder gebouwen worden funderingen aangebracht om de ondergrond stabiel te houden.

“De onderhoudskosten voor de grote infrastructuur in de regio zouden tegen het midden van de eeuw met 15,5 miljard dollar kunnen stijgen”, zeggen de onderzoekers. “Maar ook dan zou nog altijd met ongeveer 21,6 miljard dollar schade rekening moeten worden gehouden.”

Deze cijfers vertegenwoordigen volgens de wetenschappers bovendien slechts de meest conservatieve ramingen van de vermoedelijke kosten. 

“Lange tijd werd bij de opwarming van de permafrost vooral gekeken naar de impact van de volumes koolstofdioxide en methaan die tijdens dat proces zouden vrijkomen en een belangrijke bijdrage tot de klimaatverandering zouden kunnen leveren”, zegt Vladimir Romanovsky, geofysicus aan de Universiteit van Alaska, nog.

“De impact van de hogere temperaturen op de infrastructuur van de regio is echter nu al merkbaar. Voor mensen die op deze permafrost wonen en werken is die problematiek veel urgenter.”

(kg)