Naar jaarlijkse traditie heeft het World Economic Forum zijn Global Risk Report gelanceerd. In dat rapport sommen verschillende experten uit de politiek, het middenveld en de zakenwereld op wat volgens hen de grootste bedreigingen voor de wereldorde zijn. Wat vormen dit jaar de grootste uitdagingen voor onze planeet?

Sinds 2006 lanceert het World Economic Forum elk jaar het Global Risk Report. De resultaten worden normaal aangekondigd naar aanloop van de internationale topbijeenkomst in Davos, maar die kon voor het tweede jaar op rij niet doorgaan door de pandemie.

Uit de laatste versie van het rapport blijkt dat het grootste deel van de 1.000 respondenten zich zorgen maakt over de nabije toekomst. Zo’n 84 procent geeft aan bezorgd te zijn over de stand van de wereld, de overige 16 procent had een positieve blik op de toekomst.

Gevolgen van de pandemie

Volgens het rapport blijft de pandemie een duidelijke impact hebben op de wereld. Het coronavirus heeft op globaal vlak extra zout in een zwerende wonde gestrooid, namelijk die van de wereldwijde ongelijkheid.

Terwijl Europa en de Verenigde Staten volop bezig zijn met de derde ‘boosterprik’ en zo’n 60 procent van de bevolking in ontwikkelde landen volledig gevaccineerd is, is nog amper een fractie van de Afrikaanse bevolking volledig ingeënt tegen het coronavirus. Slechts 8 procent van de Afrikanen is volledig gevaccineerd.

Dit kan betekenen dat de economieën in verschillende delen van de wereld zich op verschillende tempo’s ontwikkelen. Hierdoor kan de globale ongelijkheid nog verder toenemen, wat de sociale cohesie schaadt en internationale conflicten op scherp kan stellen.

Ondertussen is de wereldeconomie nog niet hersteld van de schokken die de pandemie veroorzaakten. De wereldwijde vraag naar producten nam sneller toe dan de producenten konden bijhouden, waardoor de toeleveringsketens vertraging opliepen en er een wereldwijd tekort aan producten zoals microchips kwam.

Daarbovenop wakkerde de economische heropleving na de pandemie de inflatie aan tot historische hoogtes, waardoor centrale banken zich gedwongen zagen om hun monetair beleid te herzien.

Klimaatverandering als grote boeman

Wanneer naar de grootste bedreigingen wordt gevraagd, valt op hoe de klimaatproblematiek dominant lijkt te zijn. Zeker op lange termijn domineerden klimaat en ecologie de lijst van meest zorgwekkende issues.

De respondenten geloven dat we onze levensstijl en economie moeten herorganiseren, richting een meer klimaatneutrale aanpak. Maar die netto-nulaanpak kan ons leven ook grondig ontwrichten, zo vrezen de respondenten. De switch naar meer klimaatvriendelijke energiebronnen zal bijvoorbeeld miljoenen werknemers in de fossiele brandstofsector de werkloosheid insturen.

Daarbovenop vrezen de respondenten ook dat we vaker geconfronteerd zullen worden met extreem weer en een gigantisch verlies aan biodiversiteit.

Gecombineerd met een toename van de wereldwijde ongelijkheid, geloven de respondenten dat de klimaatverandering een massale stroom van vluchtelingen uit het Globale Zuiden kan veroorzaken.

Risico’s van technologische vernieuwing

Op een aantal vlakken lijken de respondenten zich te bekommeren over enkele technologische innovaties. Meer specifiek wanneer het gaat over de digitalisering en de nieuwe space race hebben de medewerkers van het rapport enkele vragen.

Door de pandemie zijn we een stuk afhankelijker geworden van technologie. Terwijl iedereen gedwongen thuis bleef in quarantaine of lockdown, zijn het aantal digitale platformen waarmee we met elkaar in verbinding komen als paddenstoelen uit de grond geschoten.

Dat brengt ons dichter bij elkaar, maar houdt ook extra risico’s in wat cyberbeveiliging betreft. Daarom ziet het rapport de toename van steeds agressievere cyberaanvallen als een reëel gevaar voor de komende jaren, vooral voor overheden en bedrijven kan dit ernstige risico’s inhouden.

Van de cyberspace gaat het rapport over naar de ruimte. Ook in de space race tussen allerlei miljardairs zien de medewerkers aan het rapport een zorgwekkende ontwikkeling.

Vooral de opstapeling van ruimteafval in de aardse atmosfeer is volgens de respondenten zeer problematisch, aangezien het toekomstige missies in gevaar kan brengen. Tegelijkertijd is er geen enkele overheid die een verantwoordelijkheid wil nemen over de toenemende hoeveelheid ruimteafval.

(evb)