De sociale onrust in Kazachstan kan leiden tot prijsstijgingen of leveringsproblemen voor de nucleaire grondstof uranium. Het is een van de redenen waarom het Kremlin de ontwikkelingen in de voormalige Sovjetrepubliek met meer dan gewone belangstelling volgt.

De mijnen van Kazachstan omvatten 12 procent van de wereldwijde uraniumvoorraden. In 2019 was het land, al jaren de belangrijkste producent, op zijn eentje goed voor 43 procent van de totale productie van de nucleaire grondstof. De overheid heeft de uraniumsector stevig in handen via het bedrijf Kazatomprom, dat voor driekwart in handen is van de staat. Het overige kwart is vrij verhandelbaar, onder meer op de beurs van Londen.

Uraniumprijs

Kazatomprom, en dus eigenlijk de Kazachse regering, bepaalt mee de internationale uraniumprijzen. Zo heeft het staatsbedrijf, net als sectorgenoten, de productie van uranium de afgelopen jaren teruggeschroefd om de prijzen te ondersteunen.

De internationale uraniumprijzen stegen woensdag in een eerste reactie op de onlusten met zowat 8 procent. Op de beurs van Londen dook het aandeel Kazatomprom fors lager, om vrijdag te herstellen na sussende taal vanuit Kazachstan. Een woordvoerder van Kazatomprom verklaarde dat de productie niet in het gedrang komt door de onlusten, die zich vooral in de steden en ver van de mijnen afspelen.

Vrees voor haperende logistiek

De internationale leveringen kunnen gewoon doorgaan, verzekerde hij. Maar de communicatienetwerken, waaronder het internet en telefoonlijnen, blijven wel grondig verstoord. Dat baart analisten toch zorgen. “De onrust heeft weinig impact op de productie, maar de storingen in telecommunicatie kunnen de logistieke keten verstoren”, schrijft kredietbeoordelaar S&P in een eerste analyse.

Kerncentrales hebben overigens grote voorraden uranium, precies om te anticiperen op onverwachte gebeurtenissen zoals in Kazachstan.

Geopolitieke belangen

Dat Rusland militairen stuurde naar zijn buurland om de regering te helpen, mag dus nauwelijks verbazen. Kazachstan is niet alleen cruciaal voor uranium, maar is ook een grote olieproducent. Voormalig president Nursultan Nazarbajev, de decennialange sterke man van Kazachstan, is een trouwe bondgenoot van Russisch president Vladimir Poetin.

De inmiddels 81-jarige Nazarbajev trad in 2019 af en koos zijn vertrouweling Kassym-Jomart Tokajev tot zijn opvolger. Het is onduidelijk of hun verstandhouding nog zo goed is als voorheen.

Wat wel vaststaat, is dat het Kremlin zijn impact op het Kazachse beleid wil behouden of misschien wel hoopt uit te breiden. Want ook de Verenigde Staten willen er meer invloed. Poetin zal er ongetwijfeld alles aan doen om de Amerikanen af te blokken.

(lp)