De energietransitie zal grote gevolgen hebben voor de economie van de eurozone. Het belangrijkste gevolg is zonder meer dat ze een belangrijk obstakel vormt voor de stijging van de rentevoeten.
De ECB heeft al gewaarschuwd dat het verlies aan koopkracht van de huishoudens als gevolg van de hogere energieprijzen een restrictiever monetair beleid onmogelijk zal maken. Waarschijnlijk wil zij ook de investeringen in de energietransitie vergemakkelijken, waarvoor een zeer lage rente nodig is.
In een nota aan klanten waarschuwt de Franse zakenbank Natixis voor een hogere en meer volatiele inflatie. Daardoor zal de koopkracht van de gezinnen, vooral die met een laag inkomen, verder dalen.
1. Prijs van energie zal stijgen
In onderstaande grafiek wordt al duidelijk dat de energietransitie de prijs van energie zal doen stijgen. Omdat de kosten van hernieuwbare energie hoog zijn als gevolg van de intermitterende productie ervan. Dat betekent dat elektriciteit moet worden opgeslagen wanneer deze kan worden geproduceerd, wat duur is. De grafiek vergelijkt de stijging van de energieprijzen (grijze lijn) met die van alle producten en diensten (paarse lijn).
2. Vervanging van oud door nieuw kapitaal leidt tot meer inflatie
Verder leidt de transitie tot de vervanging van oud kapitaal (brandstofauto’s, productie en fossiele brandstoffen) door nieuw kapitaal dat moet worden gebruikt (elektrische auto’s, hernieuwbare energie). Als gevolg daarvan moeten bedrijven hun export te vergroten om de inkomsten uit het kapitaal te verhogen. Wat dan weer tot hogere inflatie leidt.
3. Vraag naar fossiele brandstoffen zal aanbod overtreffen
Bijkomend probleem dat de inflatie zal aanwakkeren, is dat wanneer het aanbod van fossiele brandstoffen door de vraag naar fossiele brandstoffen wordt ingehaald, de energieprijzen in periodes van grote energievraag zullen pieken.
Zo blijkt uit recente ramingen van het Internationaal Energieagentschap (IEA) dat de vraag naar olie in 2022 met 3,3 miljoen vaten per dag zal toenemen tot 99,5 miljoen vaten, iets minder dan in 2019. De vraag naar vliegtuigbrandstof is al gedaald ten gevolge van internationale reisbeperkingen. Maar het IEA ziet de vraag naar olie vooral toenemen in het vrachtvervoer over de weg en de petrochemische industrie.
Uit onderstaande grafiek lijkt dat de investeringen in fossiele brandstoffen na een jarenlange daling, vorig jaar opnieuw zijn gestegen.
4. Energietransitie leidt tot aanzienlijke investeringen
De Franse zakenbank wijst er tenslotte op dat de energietransitie aanzienlijke extra investeringen zal vergen. Veelal in hernieuwbare energieproductie en -opslag, elektriciteitsnetten en het koolstofvrij maken van de industrie. Ook de thermische renovatie van gebouwen en woningen vergt veel extra geld. Maar het financiële rendement van deze investeringen is gering (productie van groene elektriciteit) of laag (koolstofvrij maken van de industrie, thermische renovatie van gebouwen).
De bank concludeert dat deze vier ontwikkelingen de ECB ervan zullen weerhouden het strikt expansief monetair beleid op te zeggen. Worden de rentevoeten toch verhoogd, dan dreigt verder verlies aan koopkracht voor de gezinnen. Ook zal de bank dan moeilijker kunnen bijdragen tot de noodzakelijke extra investeringen.
(jvdh)