Charisma is volgens onderzoekers een belangrijke leiderschapskwaliteit die van het grootste belang is in een periode die gekenmerkt wordt door wantrouwen en gebrek aan ethisch besef. Maar wat is charisma juist en kan het worden aangeleerd?

“Teamleiders kunnen sociaal relevante aspecten van hun personaliteit ontwikkelen door een frequente interactie te onderhouden met hun medewerkers, zoals het geven en ontvangen van advies,” voert professor Prasad Balkundi aan.

“De bereidheid van een verantwoordelijke tot een sociale interactie met de medewerkers leidt tot positieve ervaringen bij de teamleden, die daardoor aan hun leiders charisma toekennen. Dat vormt uiteindelijk de basis voor verbeterde prestaties en productiviteit.”

Het charisma van een leider speelt een behoorlijk grote rol in het succes van iemands carrière. Een goede leider – iemand die integer en intelligent is – wordt vooral geholpen door charisma omdat de beschikbare tijd om zijn managementvisie in praktijk te brengen beperkt is.

Charisma maakt die taak er een stuk eenvoudiger op. Leiders moeten hun mensen van energie voorzien, en ze onder impuls van de steeds zwaardere concurrentie op de wereldmarkt aanzetten tot het nemen van ‘onneembare hoogten’. Leiders moeten hun mensen overhalen die hoogten tóch te nemen en hen uitleggen waarom voortdurend veranderingen moeten plaatsvinden, waarom de werknemer zelf en de onderneming daar baat bij zullen hebben.

Dat kan ook allemaal zonder charisma, met behulp van rationele argumenten. Die aanpak kost echter veel tijd, iets dat de meeste bedrijven vandaag de dag nauwelijks nog hebben.

1. Charisma heeft niets te maken met perfecte maten, wel met uitstraling

Wanneer mensen gevraagd worden waarom iemand hét heeft, komen uiterlijke kenmerken eens niet in de top vijf voor. Dat blijkt uit een enquête van Comeva, in opdracht van de vrouwenbladen Libelle, Feeling, Evita, Flair en Glamit, bij meer dan vierduizend mensen.

Aantrekkelijkheid is geen garantie voor een goede uitstraling. Maar het helpt wel. Zorg er dus voor dat u zich goed kleedt en dat u er gezond uitziet. Het helpt ook als mensen u zien als een deskundige op een bepaald gebied. Het is fnuikend voor uw uitstraling als u “alles voor iedereen” probeert te zijn. Specialisten worden hoger gewaardeerd dan generalisten!

2. Opvallend is dat uitstraling niet zo subjectief is als men kan vermoeden.

Maar liefst 77 procent van de mannen en vrouwen was het eens over wie hét had en 95,8 procent was het erover eens wie die x-factor niet had. Sympathie (70%) is het belangrijkste. Energie komt met 55 procent op de tweede plaats. Spontaniteit, zelfverzekerdheid en lach vullen de top vijf aan en scoren elk bij 44 procent van de bevraagden.

Charisma bestaat uit drie elementen: présence, macht en warmte. Wanneer we iemand voor de eerste keer ontmoeten evalueren onze hersenen zijn warmte en macht (of competentie). Het derde element, présence, ligt ten grondslag aan de andere twee. Charismatische mensen geven je via hun présence het gevoel dat ze helemaal aanwezig en in het moment zijn.

3. Charismatische leiders gebruiken hun vertelkunst om zichzelf en hun bedrijf te definiëren.

Niet iedereen heeft de présence of de verhaallijn die Applebaas Steve Jobs had, maar andere managers kunnen zijn podiumtechnieken en emotionele ondersteuning – humor, spontaneïteit, een mengeling van bescheidenheid en fierheid, en waarschijnlijk nog belangrijker, een gevoel voor samenhorigheid, toepassen bij hun eigen presentaties.

Dat blijkt uit de studie ‘Narrative, drama and charismatic leadership: The case of Apple’s Steve Jobs’ van Abz Sharma en David Grant van de universiteit van Sydney (Australië).

4. Welke technieken kunnen iemand charismatischer maken?

-het gebruik van beeldspraak

-het uitleggen van zaken door middel van verhalen en anekdotes

-morele overtuigingen aantonen

-het groepsgevoel delen

-hoge verwachtingen creëren

-vertrouwen communiceren

-spraaktechnieken gebruiken zoals contrasten, opsommingen en het stellen van retorische vragen in combinatie met niet-verbale technieken zoals lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen en een geanimeerd stemgeluid.

5. Toch is voorzichtigheid geboden

Hoewel velen geloven dat charisma een aangeboren eigenschap is, kan iemand het toch leren.

Charisma heeft meer te maken met de dingen die je doet (je vaardigheden) dan met je persoonlijkheid. Je persoonlijkheid veranderen dat is lastig, maar aan je vaardigheden werken dat is iets wat we allemaal kunnen. Iedereen kan dus een charismatisch leider zijn, als je voldoende werkt aan de vaardigheden waarover elke inspirerende leider beschikt.

Charisma blijft iets subtiels, dus zijn oefening en praktijk belangrijk om het gewenste resultaat te bereiken.

6. Charisma is de concentratie van emotie

Dus zolang managers kunnen leren om op hun emoties te focussen, kunnen ze ook leren hoe ze charisma kunnen uitstralen.

“Wanneer we iemand charismatisch vinden, dan is dat omdat die persoon er in slaagt een krachtige emotie uit te drukken over het onderwerp waarover hij spreekt en wij daar op reageren’, aldus communicatie-expert Nick Morgan.

De Dalai Lama slaagt er immers in zowel westerse bevolkingsgroepen als westerse politici te fascineren.

Zijn eerste troef is zijn ongelooflijk charisma en zijn aanstekelijke lach die al de mensen die hij ontmoet kan verleiden.

De Dalai Lama rangschikt zich hiermee in een dunbevolkte lijst die naast hemzelf nog één persoon bevat: Nelson Mandela.