Rusland is, een jaar nadat de eerste tanks de grens over rolden, mijlenver verwijderd van hun oorspronkelijke doel. Kyiv moest op drie dagen tijd vallen; nu zijn beide partijen veroordeeld tot een loopgravenoorlog, diep in de bossen, velden en steden van de Donbas.

De tegenoffensieven

Het oosten: Een groot tegenoffensief resulteerde in serieuze terreinwinst.

• Het Russische leger werd de afgelopen maanden op verschillende plekken stevig teruggedrongen. Zo vond begin september een groot tegenoffensief plaats van de Oekraïners in de buurt van Charkiv. Op een kleine maand tijd wist Oekraïne meer dan 500 dorpen en 12.000 vierkante kilometer terrein te veroveren.
• Uiteindelijk strandde het offensief bij de P66-snelweg, die vanuit Lisitsjansk noordwaarts gaat, naar Kupiansk. De Russen verschansten zich achter de snelweg, en lanceerden bij Svatove en Kreminna ondertussen al enkele kleinere tegenaanvallen.

Het westen: De Russen konden over de Dnjepr worden getrapt.

• Enkele dagen voordien lanceerde het Oekraïense leger ook een tegenoffensief bij Kherson. Daar was het doel om de Russen terug te dringen over de Dnjepr. Die rivier is bij Kherson tot wel 400 meter breed, de bruggen over de rivier werden allemaal volledig of deels opgeblazen. Een betere natuurlijke buffer bestaat amper.
• Dit plan slaagde ook uiteindelijk. Op 9 oktober maakte Oekraïne bekend dat het 1.170 vierkante kilometer aan terrein had teruggepakt. Een maand later gaf Rusland de verdediging van de stad Kherson op: het ministerie van Defensie gaf zijn troepen de opdracht om terug te trekken, over de Dnjepr. Op 11 november hesen Oekraïense soldaten de vlag boven Kherson.
• Sindsdien zijn beide legers een fikse artilleriestrijd aan het uitvechten. De rivier oversteken lijkt Oekraïne niet snel te gaan doen. Wel gingen net na de herovering van Kherson geruchten rond dat speciale eenheden geland waren op de Kinburn Spit, een schiereiland aan de overkant van de rivier. Dit bleek later niet te kloppen.

En daartussen: Ook in het gebied rond de kerncentrale van Zaporizja schuift het wat.

• Verwacht werd dat Oekraïne, als het zou beslissen opnieuw een grootschalig tegenoffensief te lanceren, Zaporizja zou gebruiken als uitvalsbasis. Van hieruit is het honderd kilometer zuidwaarts tot Melitopol, een stad met zo’n 150.000 inwoners. Op deze manier kan Oekraïne een split drijven in het door Rusland veroverd gebied.
• Een dergelijk offensief blijft momenteel echter uit: Oekraïne zou wachten op meer westers wapentuig, waaronder tanks en andere pantservoertuigen, voor het een grote aanval uitvoert. Momenteel ligt de focus vooral op de verdediging in de Donbas. Dat wil echter niet zeggen dat er bij Zaporizja niet gevochten wordt: Rusland zou enkele dorpen hebben veroverd, maar echt grote bewegingen blijven voorlopig uit.

Op onderstaande kaart kan u in- en uitzoomen, om het front meer in detail te kunnen bekijken. De tekst gaat verder onder de kaart.

De zwaarste strijd

De essentie: De focus van beide kampen ligt momenteel dieper in de Donbas, in de directe omgeving van Bachmoet.

• Deze stad, centraal gelegen tussen Donetsk in het zuiden, Loehansk in het oosten en Lisitsjansk in het noorden, moet de toegangspoort worden voor Rusland om dieper Oekraïne binnen te dringen. Eens voorbij Bachmoet, zouden met Kramatorsk en Slovjansk de volgende Oekraïense steden kunnen vallen.
• Daarom zet het leger alles op alles om de stad te behouden. De grote Russische aanval op de stad startte al op 1 augustus. Sindsdien wist Rusland, met de privémilitie Wagner Group in ondersteuning, al verschillende dorpen rond de stad te veroveren. Bachmoet zelf blijft echter tot op vandaag in Oekraïense handen.
• Rond de stad sneuvelen dagelijks honderden soldaten, in wat niet anders dan een loopgravenoorlog kan worden genoemd. De Russen stormen uit hun loopgraven, recht op de Oekraïners af. Op enkele meters afstand vallen ze neer, om daar een nieuwe loopgraaf te bouwen. Dit maakt dat de strijd dan wel bijzonder hevig is, maar grote verplaatsingen van de frontlinie zijn er niet.

Om terug te blikken op één jaar oorlog, en vooruit te blikken naar waar dit conflict heen gaat, kon Business AM spreken met vijf belangrijke actoren in Oekraïne en Rusland. Zij richten hun schijnwerpers op het conflict, de economische situatie van het belegerde land en wat de toekomst brengt.

Deze Oekraïne-specials zijn vanaf 27 februari te horen op Business AM, te beluisteren via onze website, de Business AM-app, DAB+ of online. Een trailer hoort u alvast hieronder.

Download hier de app voor Android of Apple.