Het wordt een razend druk politiek weekend: liefst drie partijen houden een ideologisch congres, en cd&v nog een gezinsdag. Die events mogen gelden als de laatste halte, voor in september de kiescampagne losbarst. Alle partijen mobiliseren, om zoveel mogelijk volk te krijgen op hun event, kwestie van de moraal op te pompen. Dat zal nodig zijn: morgen komt een nieuwe peiling en daar kijkt zowat iedereen voorlopig angstig naar. Het klimaat van antipolitiek en ressentiment ten opzichte van de Wetstraat is na weken van schandalen, rond de pensioenen maar ook Bpost, lange tijd niet zo heftig geweest. Het is aan de verschillende partijen om daar een ideologisch antwoord op te bieden. De N-VA blaast verzamelen in de Antwerp Expo voor het eerste groot ledencongres in tien jaar: verwacht 3.000 man en een zinderende slotspeech van Bart De Wever op zondag. Die moet vanuit Gent een antwoord krijgen, want daar speecht premier Alexander De Croo voor Open Vld, na drie dagen congres in ’t Kuipke. Groen komt met een ‘code Groen’-congres in Leuven, op het moment dat de partij naar adem hapt na weken van crisissfeer. Cd&v tenslotte houdt zich op een familiedag in De Ster in Sint-Niklaas ver van de ideologie: een line-up aan Vlaamse artiesten die zo Tien om te Zien zouden kunnen vullen moet volk lokken, lid of niet. Vooruit doet overigens iets soortgelijk: een gratis dag Plopsaland op hun partijcongres in juni, als je lid wordt.

In het nieuws: Het drukste politieke weekend van het jaar komt eraan.

De details: Vier partijen roepen de troepen samen, het wordt een kakofonie van boodschappen en stellingen, maar tegelijk bepalen de partijen wel ideologisch de marsrichting voor 2024.

• Het wordt toch een spelletje van ‘koppen tellen’, dit weekend: wie is in staat het meeste volk te mobiliseren, de rug te rechten, en de troepen met vertrouwen terug naar huis te sturen, voor de ‘grote clash’ die er binnen een jaar aankomt? En daarbij gaan de partijen uiteraard ook naar elkaar kijken.
• Bij N-VA hebben ze er nogal vertrouwen in. Hun zogenaamd ‘ledencongres’ is vrij uniek, het is maar één keer om de tien jaar dat ze zo grondig aan hun ideologisch programma timmeren, het vorige soortgelijke congres dateert van 2014. Een heel voortraject, met inhoudelijke themadagen, provinciale roadshows en ledenvergaderingen moet gemotiveerde leden naar Antwerpen lokken. En hoewel enkel leden binnen mogen, en je een paar maand lid moet zijn voor je ook mag stemmen, zitten ze aan bijna 3.000 inschrijvingen voor de slotdag op zondag.
• Bij Open Vld doen ze er alles aan om minstens een goedgevulde zaal in Gent te krijgen, er wordt volop aangemoedigd onder het politiek personeel en de kabinetards om aanwezig te zijn, en vanuit de partij zijn er belacties gedaan om toch de leden warm te krijgen om af te zakken voor één van de drie dagen. “Het zit goed, over heel het weekend gaan we naar 1.500 aanwezigen”, zegt de partijtop.
• Belangrijk voor de liberalen: de politievakbonden, die al maanden de partij teisteren na de “woordbreuk van de liberalen”, over hun pensioenregeling, gaan het dit weekend toch civiel houden, zo is te horen. Op de nieuwjaarsreceptie van Open Vld maakten ze er nog een knalfestival van, inclusief intimiderende sfeer. Zover komt het nu dus niet.
• Bij Groen is het een congres van slechts twee dagen: vrijdag en zaterdag aan de KULeuven. Op vrijdag gaat het vooral over de interne winkel: de statuten. Zaterdag draait dan helemaal rond ideologie, waarbij men opvallend genoeg Petra De Sutter wel nog eens op het podium zet, voor een ‘slotgesprek’ met de Nederlandse Kauthar Bouchallikht van GroenLinks. Daarna doen de co-voorzitters hun speech. “We zitten nu bijna aan 500 officiële inschrijvingen en we weten uit ervaring dat er nog altijd veel mensen komen opdagen zonder inschrijving”, is op de partij te horen.
• Bij cd&v is men ook volop bezig zieltjes te werven: het gaat niet om ideologie, maar om ‘feel good’ op de gezinsdag, die “Santé” is gedoopt en “het grootste buurtfeest van Vlaanderen” moet worden. Het is in elk geval heel laagdrempelig: je moet geen lid zijn van de partij om je in te schrijven, én je mag tot 10 mensen meenemen naar het cd&v-feestje in De Ster op zaterdag.
• De partij verwacht ook tot 3.000 mensen, die daar gratis een indrukwekkende lineup aan Vlaamse zangers kunnen bewonderen. Dankzij de vakpers weten we dat cd&v daar zo’n 30.000 euro tegenaan gooit: Willy Sommers (6.500 euro), de Romeo’s (9.950 euro), 2 Fabiola (4.850 euro) en Belle Perez (8.300 euro) vormen het lokkertje.
• Daarnaast doen alle ministers wel iets qua entertainment: er is “Darts met Hilde”, geheel in landbouwsfeer ook “Rodeo Brouns”, wij noteren ook “DJ Dalle”, meer financieel is er “Bingo met Vincent”, daarnaast “een praatje aan de toog met Annelies” en zowaar zelfs volksdans, “Folk for kids met Nicole”. Voorzitter Sammy Mahdi (cd&v) gaat “Gamen”, kwestie van ook daar spelletjes te spelen dus.
• Overigens is cd&v heus niet de enige partij die wel wat geld durft te gooien om meer volk op haar events te krijgen. Vooruit organiseert een partijcongres in juni, in Plopsaland. Meteen is het ook een rode familiedag, waar de partij behoorlijk onbeschaamd online campagne voor voert:
  • “Leef je uit op de meer dan 50 attracties, samen met je vrienden of het hele gezin. En dat zonder lange wachtrijen. We hebben het park helemaal voor ons.”
  • “En, wat meer is: de inkom, normaal 48 euro, is gratis. De enige voorwaarde? Je bent of wordt lid van Vooruit.”
  • “O ja, ons congres vindt er ook plaats. Dan verkies je mee onze voorzitter. En stellen we de strijd voor onze koopkracht en gezondheid op scherp.”

Inhoudelijk bij N-VA: Een focus op het sociaal-economische, met “het veiligstellen van onze Vlaamse welvaart”.

• Opvallend is de keuze voor vijf congresvoorzitters, die meteen als soort ‘boegbeelden’ van 2024 mogen gelden, een handige manier van Bart De Wever om naast zijn ministers ook anderen een plekje onder de zon te geven: Steven Vandeput, Anneleen Van Bossuyt, Maaike De Vreese, Sander Loones en Theo Francken.
• Dat er druk vergaderd is bij de Vlaams-nationalisten, is wel duidelijk: meer dan 2.000 amendementen zijn ingediend. Opvallend daarbij: niet het puur Vlaams-nationale programma staat voorop, maar vooral het sociaal-economische, dat uiteraard gekoppeld is aan dat eerste verhaal. Maar de focus ligt niet op vendelzwaaien, meer “it’s the economy, stupid“.
• Dat plakt perfect op het verhaal dat de partij al langer vertelt: België is economisch ‘op’, en zeker Vivaldi is niet meer in staat om het recht te trekken. “België is de slechtste leerling van Europa, de regering-De Croo laat diepe begrotingsputten na, torenhoge schulden en een lage economische groei. Vivaldi is vooral goed geweest voor wie niet werkt, maar dat nochtans wel zou kunnen. Deze regering heeft het PS-kiespubliek bediend, niet de Vlamingen”, zo zet ondervoorzitter Vandeput nu al het frame.
• Er moet dus voor N-VA in 2024 een forse hervorming volgen, die onherroepelijk communautair zal zijn. De discussie om opnieuw nog eens een “Zweeds experiment” te doen, en de staatshervorming opnieuw in de frigo te steken, is zo meteen uitgesloten. “We gaan echt niet meer in een volgende regering, enkel nog om de Belgische winkel te gaan redden. Dan laat je het beter aan Vivaldi, en implodeert de boel vanzelf als die zo nog eens regeren“, zo is aan de top te horen. Dat weerklinkt zondag ongetwijfeld, wanneer De Wever speecht.

Inhoudelijk bij Open Vld: Geen nieuwe naam nu, dat leidt af. Wel alles op de premier, en het “versterken van België”.

• Allereerst dit: al weken, maanden eigenlijk, gonst het van de geruchten dat de Open Vld met een nieuwe naam zou komen. Het oude merk Open Vld is aangetast, een beetje kapotgeregeerd. Dat werd deze week nog eens bevestigd, door een snoeihard ‘rapport’ vanuit Het Laatste Nieuws, dat plots alle partijen doorlicht en zelfs punten geeft. Het gebrek aan geloofwaardigheid is en blijft volgens de krant met liberale roots de achilleshiel, ze gaven de partij ook een “vier op tien”. Het leidde tot oprispingen vanuit de partij, op zo’n arbitraire vorm van beoordeling.
• Maar het duidt wel op de grote vraag: moet de blauwe partij straks met iets anders naar de kiezer? “De Liberalen” ligt het meest voor de hand: een intern onderzoek van de partij wees uit dat het geen periode meer is voor korte letters of andere afkortingen, maar dat het eerder een woord moet zijn, denk aan ‘Vooruit’ bij de socialisten.
• Tegelijk is het een gok, om op één jaar voor de verkiezingen nog van merk te veranderen: bekendheid wordt dan een probleem. Vandaar dat iets heel evident, zoals “liberalen”, voor de hand ligt. Hoe dan ook gebeurt dat niet dit weekend: het zou te veel afleiden van de inhoud en de boodschap die men nu wil zetten.
• Vrijdag is ‘Europa’ het thema, waar Guy Verhofstadt (Open Vld) wordt uitgezwaaid, en opvallend ook Egbert Lachaert, de verwachte Europese lijsttrekker, zal speechen, net als Hilde Vautmans en een even opvallende Eva De Bleeker. Ook zij zou Europese ambities hebben, ze is tegenwoordig de ‘International Officer’ van de partij.
• Zaterdag focust de partij op ‘werk’ als thema, waarbij de evergreen dat “werken meer moet lonen” benadrukt zal worden. Daarnaast is er een pleidooi voor onder meer nieuwe kieskringen, die kleiner moeten, maar tegelijk een nationale kieskring, om het land te versterken, en premier Alexander De Croo (Open Vld) als boegbeeld uit te kunnen spelen. En er is een heel ‘groen’ luik.
• Zondagmiddag is er dan de slotspeech van De Croo. Het is vooral uitkijken hoe die zich zal zetten, als trekker en absoluut boegbeeld van de liberale campagne straks. De speech moet dus ‘donkerblauw’ zijn. Maar tegelijk moet hij opletten: na zijn toespraak op 1 mei joeg hij de PS helemaal de kast op. Het recente Bpost-schandaal heeft de relaties tussen Open Vld en PS ook geen goed gedaan: kan de eerste minister het zich permitteren zijn grootste coalitiepartner verder te agiteren?

Inhoudelijk bij Groen: Men wil verbreden, “Groen is meer dan groen”.

• Het duo Nadia Naji en Jeremie Vaneeckhout staat nu een klein jaar aan het roer van Groen. Daarbij moeten ze opboksen tegen een negatieve conjunctuur: lastige peilingen, lastige regeringsdossiers federaal met kernenergie en Bpost, en een uitloop van Parlementsleden die elk hun eigen communicatie opzetten. In hetzelfde rapport van Het Laatste Nieuws krijgen ze vandaag een nog karigere 3,5 punten op tien: hoewel de methodologie nattevingerwerk lijkt, moet het toch pijn doen.
• Tegelijk had het duo van bij de start wel één duidelijke ambitie: de partij ‘breder’ zetten. Dat deden ze in het logo, met wat meer kleuren dan enkel groen. Maar ook inhoudelijk was het opvallend: Vaneeckhout die pleitte voor meer focus op het platteland via een goed gestoffeerd boek, lang voor dat bij cd&v plots de bekommernis werd. De kern: Groen moet meer zijn dan de partij van de klassieke hoogopgeleide inkomens in de stad, die zich kunnen permitteren bezig te zijn met ecologie en klimaat.
• Daarom willen ze dit weekend thema’s als “ongelijkheid, welzijn en zorg inhoudelijk nog meer vorm geven”. Daarbij volgt een hele waslijst aan extra uitgaven: onder meer het recht op een terugbetaalde psycholoog, praktijkassistenten bij alle huisartsen en één kinderbegeleider per 5 kindjes in de crèches.
• Ook voor ‘armoede’ als topic zijn er forse meeruitgaven: een verdubbeling van het sociaal huuraanbod, minstens 40 procent sociale woningen bij grote bouwprojecten en warme maaltijden voor elke leerling, in elke school.
• Daarnaast wél nog altijd het ecologische als groot punt: “de klimaatcrisis aanpakken bij de bron“, wil zeggen dat ze allerlei voorstellen hebben om “de grote vervuilers, de bedrijven, veel meer te laten betalen”. Het blijft een uiterst gevoelig thema, op het moment dat groene minister Tinne Van der Straeten een miljardenonderhandelingen voert over die factuur van het kernafval, met de Franse energiereus Engie.

The Big Picture: De wind waait niet gunstig, voor politiek in het midden.

• Een klein akkefietje, deze week: een publiciteitscampagne van De Tijd die werkt met foto’s van politici, van wie de mond gesnoerd is met duct tape. Op die manier wilde de krant een verkiezingsdossier aankondigen “waar geen één politieker aan het woord komt”.
• Het leidde tot boze afgrijzen in de Wetstraat, en openlijke kritiek van Groen-fractieleider Wouter De Vriendt in de Kamer: “Wie binnen De Tijd heeft beslist om te degraderen naar 3e klasse? Ook erg arrogant: “politici zijn onnozelaars, experten doen beter.” Alsof hun bijdragen altijd zo accuraat en unisono zijn.” Daarbij gebruikte hij naar eigen zeggen “bewust de foto van De Wever en niet die van Van der Straeten. Want ze zijn even schandalig”.
• Of de campagne nu zo schandalig was, is niet het punt: wel de sfeer waarin de Wetstraat baadt. Het algemeen onbehagen over het politieke en economische klimaat, in combinatie met een paar grote politieke schandalen, van Qatargate, over de pensioenen van de Kamerleden, tot Bpost, hebben voor een giftige context gezorgd voor de politieke kaste in het algemeen, en de centrumpartijen in het bijzonder.
• Zo blijft een episode in het hele verhaal van de (te hoge) pensioenen in de Kamer nazinderen: een papiertje in het archief van de Kamer, waar PVDA-leider Raoul Hedebouw mee kwam aandraven als ultiem “bewijs” dat vijftien Kamerleden destijds mee verantwoordelijk waren voor die ongeoorloofde verhoging. Dat papiertje haalde de kranten, inclusief de kopjes van de vijftien “schuldigen”. “Het enige wat nog ontbrak was de slogan ‘dead or alive‘“, zo concludeerde een partijvoorzitter achteraf.
• Dat het papier zelf uiteindelijk geen enkele waarde bleek te hebben en slechts een kladje van een medewerker was, deed er achteraf niet meer toe: de toon en sfeer zijn al langer gezet, in de aanloop naar de kiescampagne van ’24.
• Dat bewijst een nieuwe grote peiling die de VRT en De Standaard vandaag en morgen brengen. Daaruit komt hetzelfde beeld, in verschillende peilingen rond ’tevredenheid over het beleid’, maar ook ‘hoe democratisch wordt er bestuurd’ telkens terug: het ongenoegen is groot, en het draagvlak voor meer extreme partijen langs links en recht wordt zo gevoed.
• Morgen komt er dan ook nog een concrete peiling aan, met resultaten per partij. Vorige soortgelijke oefeningen leverden in het centrum geen winnaars op. Het zal ook deze keer eerder bang afwachten zijn voor partijen als Groen, Open Vld en cd&v over op welk niveau ze eindigen: een zonnig weekend zal dan niet voldoende zijn om voor de nodige sfeer te zorgen op hun partijfeestje. Ook N-VA peilt trouwens systematisch onder de 25 procent van de stemmen.

De vraag van vandaag: wie heeft de interne audits van Bpost?

• Vandaag krijgt Pierre-Yves Dermagne in de Kamer opnieuw vragen over het dossier van Bpost. Daarbij ging de bal initieel aan het rollen door een intern onderzoek (een zogenaamd compliance review) van Bpost zelf, over het omstreden krantencontract. Die interne audit werd door Bpost nooit publiek gemaakt.
• Op het feit dat het bedrijf dat intern onderzoek nooit bekendmaakte alludeerde ook al minister van Overheidsbedrijven Petra De Sutter eerder deze week in de kamer. Zij suggereerde daar opnieuw aan Bpost om dat wel degelijk te doen.
• Maar opvallend: op vragen van Kamerlid Michael Freilich van de N-VA en Barbara Pas van Vlaams Belang in de Kamer antwoordde minister van Werk en PS vicepremier Dermagne vorige maand al dat hij wél degelijk in het bezit is van die interne audit. “Het rapport werd mij recent bezorgd.”
• Dat deed een bijzonder licht op gaan bij de oppositiepartijen: Dermagne is ondertussen meermaals genoemd omdat hij op verschillende momenten contact had met de voorzitter van de raad van bestuur Audrey Hanard, van PS-signatuur. Die innige band is steeds meer een politiek probleem aan het worden: is op die manier ook sprake van collusie? “Hoe kreeg Dermagne dan plots dat rapport?”, zo wil Freilich weten.
• “Hoe komt het dat de minister wel over het rapport beschikt en de Kamer niet? Via welk kanaal is dit aan hem bezorgd? De controle moet door het Parlement gebeuren. Dermagne is een van de betrokken partijen, omdat hij en de FOD Economie de toekomstige krantenconcessie verleent. Hij heeft nu informatie van een kandidaat die meedoet en die intern ziet dat iets niet klopt. Er is immers wel degelijk toch een muur tussen het bedrijf Bpost en de FOD Economie, die betaalt? Dat is wat mevrouw De Sutter ook altijd heeft aangeven?”
• Vanmiddag in de Kamer vraagt de oppositie opnieuw uitleg aan minister Dermagne . Volgende week wacht dan het bezoek van de voorzitter van de raad van bestuur Hanard aan de Kamer.

Opgemerkt: Belgen uit het zuidelijke landsdeel aan het werk krijgen in Vlaanderen, het lijkt een moeilijke opdracht. De cijfers zijn alvast ontluisterend.

• Vorig jaar stuurde de VDAB, de Vlaamse arbeidsbemiddelaar, 117.000 openstaande vacatures door naar de Waalse tegenhanger Forem. In totaal gingen maar 51 werkzoekenden in op de vacatures; een gênante 0,043 procent. In Brussel is de situatie iets beter, maar nog steeds niet geweldig. Op 14.000 vacatures die de VDAB doorstuurde naar het Brusselse Actiris, werd 251 keer gesolliciteerd; toch al 1,8 procent conversie. Aangezien de werkloosheidsgraad in Brussel en het Waalse gewest, met respectievelijk 12,8 en 8,8 procent, een pak hoger ligt dan in het Vlaams Gewest (3,4 procent), zou het net logisch zijn dat de doorgestuurde vacatures toch warmer zouden ontvangen worden in de tweetalige en franstalige landsdelen.
• Een gemiste kans, volgens Vlaams parlementslid Tom Ongena (Open Vld), die pleit voor een betere samenwerking tussen de deelstaten op het vlak van activering van werkzoekenden. “Om de vele vacatures in te vullen, wordt gekeken naar arbeidsmigratie uit het buitenland. Maar het zou beter zijn als men eerst meer doet om werkzoekenden uit Wallonië en Brussel naar onze vacatures te leiden. Dat gebeurt vandaag amper”, zei Ongena in De Tijd. 
• En die tendens daalt zelfs: In 2012 waren nog 51.000 Waalse werknemers actief in Vlaanderen, in 2022 nog maar 45.500. En opvallend; in West-Vlaanderen zijn zelfs meer Fransen actief aan het werk dan Belgen uit de onderste landshelft. “Dat heeft voor een deel te maken met een voordelig grensstatuut, maar aan de taalkennis kan het niet liggen. Nu worden vacatures doorgestuurd en volgt soms een sollicitatieopdracht. Maar of de werkzoekende daadwerkelijk de moeite doet, wordt niet doorgegeven”, zegt het Vlaams parlementslid.
• Ongena pleit nu, net zoals Vlaams minister van Werk Jo Brouns (cd&v) voor meer samenwerking tussen de VDAB en Forem, waarbij Brouns ervoor pleit om Waalse werkzoekenden te laten opleiden door de Vlaamse arbeidsbemiddelaar. Ook de optie om sancties te kunnen uitdelen aan werkzoekenden die te vaak jobs weigeren of niet opdagen, zou een optie kunnen zijn. Dat sanctieluik is nu zo goed als onbestaande: de VDAB geeft 2,9 procent van de werkzoekenden een sanctie als ze afspraken niet nakomen of te weinig moeite doen een job te vinden. In Wallonië sanctioneert Forem slechts 1,1 procent, Actiris deelt met 0,2 procent zelfs amper een boete uit aan wie geen moeite doet om werk te vinden.

Genoteerd: De Franse Gemeenschap gebruikt een schimmige constructie, via “een Parijs reisbureau” volgens N-VA, om subsidie door te sluizen naar Franstalige organisaties in Vlaanderen.

• Verschillende Franstalige organisaties in Vlaanderen, zowel in de Vlaamse Rand rond Brussel als in Gent, Knokke of Oostende, krijgen indirect subsidies vanuit de Franse Gemeenschap. In totaal gaat het om 800.000 euro, zo maakte RTBF bekend. Dat geld vloeit niet rechtstreeks naar Vlaanderen: het wordt doorgesluisd naar ‘Assemblée parlementaire de la Francophonie”, een organisatie die in Parijs geregistreerd staat, die het op zijn beurt verspreidde naar de vzw’s in Vlaanderen.
• De Parijse organisatie kwam eerder al in opspraak: de vereniging organiseerde onder meer de reis van de griffier van het Waals Parlement, Frédéric Janssens, naar Dubai, die bijzonder veel geld kostte. Ook diende het als ‘reisbureau’ voor verschillende andere reisjes, allemaal om de Franstalige cultuur te promoten in het buitenland.
• Vlaams parlementslid Jeroen Tiebout (N-VA) is niet tevreden met de constructie van de Franstalige Gemeenschap: “Schimmige constructie of niet, wat heeft de Franse Gemeenschap er nu aan om belastinggeld te besteden in Vlaanderen?”, staat te lezen in een persbericht. Volgens Tiebout zijn dergelijke subsidies ongrondwettelijk, en moet dan ook streng worden opgetreden tegen de constructie. “In Vlaanderen is Vlaanderen bevoegd voor taal en cultuur en is het Nederlands de gemeenschappelijke taal. Het lijkt me bovendien dat Wallonië en Brussel voldoende uitdagingen hebben en dat dergelijk Franstalig beleid in Vlaanderen allerminst een prioriteit zou moeten zijn”.