In een interview met de Franse zakenkrant Les Echos verklaart Jean-Christophe Caffet, de hoofdeconoom van kredietverzekeraar Coface, dat “de sociale en politieke risico’s in de wereld nooit eerder zo groot zijn geweest als vandaag”. De Coface-barometer, die de risico’s van sociale en politieke instabiliteit meet, noteert zelfs hoger dan in 2011.
De dreiging van sociale conflicten is merkbaar in een ganse reeks opkomende economieën. Sommige landen, zoals Marokko, Tunesië en Thailand, die sterk afhankelijk zijn van het toerisme en het grootste deel van hun energieverbruik invoeren, lijken dus bijzonder kwetsbaar. Dat geldt even goed voor landen als Bangladesh, Roemenië en Turkije.
In die landen, en vooral in de armste, evolueert het inkomen per hoofd van de bevolking niet langer in de richting van dat van de ontwikkelde landen. Ook zijn de spanningen in deze landen groter. Omdat de uitgaven voor voedsel en energie een groter gewicht in de huishoudelijke uitgaven innemen.
Europa is geen uitzondering
Maar wie denkt dat Europa een uitzondering is, dwaalt. Caffet somt de redenen op. “De ‘corona-moeheid’, veroorzaakt door de oneindige gezondheidsmaatregelen, een gevoel van achteruitgang bij de middenklasse, die haar reële inkomen de voorbije 30 jaar heeft zien stagneren, stijgende inflatie en toenemende ongelijkheid vormen een gevaarlijke combinatie.”
Vooral Griekenland , Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk en het VK worden met toenemende sociale onrust geconfronteerd. Net als de VS en Japan trouwens.
Welke opkomende landen zijn dan momenteel economisch bijzonder kwetsbaar? Caffet: “Alle landen die een groot tekort op hun lopende rekening hebben en tegelijkertijd veel energie importeren”. Vooral omdat de renteverhoging door de Amerikaanse Federal Reserve een sterke impact zal hebben op de internationale kapitaalstromen. Zoals dat telkens het geval is wanneer de VS hun monetair beleid verstrakken.
Wat met China?
Nog volgens Caffet is het Chinese risico ”zeer moeilijk in te schatten” vanwege de weinig transparante statistieken. “Wat we wel met zekerheid weten, is dat als de Chinese groei sterk vertraagt, de gevolgen voor de wereldeconomie aanzienlijk zullen zijn. China is niet langer de fabriek van de wereld, maar ook een zeer sterke component van de mondiale vraag.”
IMF: Sociale onrust piekt 2 jaar na de pandemie
Caffet laat tenslotte opmerken dat sociale onrust meestal meer dan een jaar na het uitbreken van de crises optreedt. Pandemieën leggen reeds bestaande ongelijkheden bloot en accentueren ze. Ebola heeft volgens een studie in de periode 2013-2016 het burgergeweld in West-Afrika met 40% doen toenemen.
Een stelling die wordt bevestigd in een studie van het Internationaal Monetair Fonds. Daarin is sprake van een “aanzienlijke toename van sociale onrust” na een pandemie. Met een piek in de protesten gemiddeld twee jaar na het einde van de epidemie. Het IMF bracht het effect van vijf pandemieën in 133 landen in kaart, sinds 2001, waaronder Ebola, Sars en Zika.
Geconcludeerd kan worden dat alle tot een aanzienlijke toename van de sociale onrust hebben geleid. “Verwacht mag worden dat, wanneer de pandemie wegebt, de onrust opnieuw de kop opsteekt op plaatsen waar die voordien bestond”, schrijven de onderzoekers. De sociale onrust lijkt een piek te bereiken twee jaar na het einde van de pandemie.
(kg)
