Begin oktober vorig jaar raakte bekend dat acht Russische diplomaten uit het NAVO-hoofdkwartier werden verwijderd, nadat ontdekt werd dat ze spioneerden voor Rusland. Maar wie zijn die acht spionnen nu precies?
Om toch enige vorm van samenwerking te kennen tussen Rusland en de Westerse organisatie, maakte Rusland gebruik van een ambassade in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel. In oktober verklaarde de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, dat acht medewerkers “activiteiten uitvoerden die niet in lijn lagen met hun accreditatie”. Spionage dus.
Om duidelijk te maken dat er niet wordt gesold met de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie werden de acht spionnen uitgezet; hun namen werden nooit publiek bekendgemaakt, zodat de goede vrede met Rusland toch enigszins kon bewaard worden. Hierop besloot Rusland dan maar de volledige ambassade op te doeken: dit wordt internationaal gezien als een poging om het Westen te kleineren, en er wordt op die manier ook druk gezet op de onderhandelingen tussen Rusland en de NAVO over Oekraïne.
Na onderzoek van de nieuwswebsite EUObserver, samen met the Dossier Center, dat criminele activiteiten van Kremlin-relaties onderzoekt, raken nu de namen én CV’s van de spionnen bekend. Hieruit blijkt het belang van de NAVO vanuit Rusland, en wordt getoond welke soort spionnen Rusland naar België zond. Naast de NAVO waren ook EU- en Belgische instellingen doelwitten van de Russen.
Inlichtingendiensten
Uit het onderzoek bleek dat de acht spionnen elk een volledig ander profiel hebben: ze werkten bijna allemaal bij een verschillend onderdeel van het leger, bij een andere veiligheids- of inlichtingendienst en hadden elk hun specialisatie. De meesten hadden een militaire achtergrond en al enige werkervaring in het leger of bij een overheidsinstelling dat daarmee samenhangt.
Toch is het vooral de ervaring bij de GRU (de militaire inlichtingendienst) en de SVR (de buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdienst) die de NAVO-top zorgen baart. Zo is GRU vooral geïnteresseerd in militaire technologie, terwijl de SVR op zoek gaat naar politieke geheimen. GRU-agenten worden getraind zoals de beste elitesoldaten en zijn verantwoordelijk voor een resem aan moorden en cyberaanvallen doorheen Europa. SVR-agenten zijn dan weer vaker de hogergeplaatsten, die bijzonder onderlegd zijn in spionage.
Zoveelste keer
Het is niet de eerste keer dat de NAVO, of België, Russische spionnen opspoort en uitzet. In 2009 werden de eerste twee spionnen, waaronder de zoon van de Russische ambassadeur voor de EU, verdreven. Na de invasie van Oekraïne werden, als wederwoord, 30 of meer extra Russen terug naar huis gestuurd. Na de moordpoging op Sergei Skripal in 2018 volgden nog zeven geheime agenten.
Dit is echter maar een fractie van het aantal Russen dat nog als spion aanwezig is in ons land. Zo’n 100 Russische diplomaten in ons land zijn inlichtingenofficiers, 100 anderen werken onder de radar. Zij werken bij bedrijven, denktanken en NGO’s in ons land, maar zijn daardoor ook niet diplomatiek onschendbaar.
De meeste uitzettingen van Russen uit België werden uitgevoerd door de NAVO, en niet door onze eigen veiligheidsdienst, de VSSE. Die zouden nog geen 20 agenten in dienst hebben die fulltime bezig zijn met Rusland en Russische spionnen, en hebben daardoor een minder uitgesproken standpunt in de kwestie.
(ns)