Bart De Wever (N-VA) blijft nadrukkelijk communiceren ‘dat hij aan zet wil komen’. Hij dreigt daarbij met de ‘implosie van het systeem’, als dat niet gebeurt. Ongezien in regeringsvorming: een gedwongen huwelijk forceren.

Wat gebeurt er precies? Na een felle uitval van de PS-voorzitter Paul Magnette naar Bart De Wever (N-VA) en de duidelijke keuze ‘paars-groen of verkiezingen’, reageert nu de N-VA-voorzitter zelf in De Zevende Dag. Met een desastreuze peiling voor Open VLD, CD&V, sp.a, maar ook N-VA in de hand, komt die met, alweer, een felle tegenaanval. Maar wie goed luisterde, hoort ook dat hij wel degelijk hoopt op de informateurs, om alsnog de deur naar paars-geel te forceren. Een opvallende aanpak, want wat hij zei zal de PS en Paul Magnette absoluut niet rustiger maken. Maar paars-geel is al lang geen sprookjeshuwelijk meer, De Wever ziet het eerder als een ‘shotgun marriage’, een huwelijk ‘van moeten’, met een shotgun onder de trouwjurk, zoals ze het in de VS plastisch kunnen omschrijven. Want, pakt men de N-VA niet mee, zo dreigt De Wever ‘dan gaan we richting fin du régime‘.

De details: Wat moet je onthouden van het interview?

• Paars-geel is volgens De Wever ‘nooit ernstig geprobeerd’. Het is wel maanden geprobeerd, maar ‘het was wachten op de Waalse regering’.
  • ‘Johan (Vande Lanotte, red.) en Didier (Reynders, red.) hebben goed werk geleverd, maar dat bond de PS helemaal niet.’
  • ‘Ik werkte graag met Elio Di Rupo. Als die iets zegt, houdt hij z’n woord. Ik had er vertrouwen in.’
  • ‘Toen wij moesten overnemen wilde Magnette niet, met de uitvlucht dat hij nog geen voorzitter was.’
  • ‘Daarna is er werk gemaakt van institutionele hervormingen, met de PS. Maar het is Charles Michel die is komen zeggen ‘dat is nul, dat institutionele’. En toen heeft Magnette gezegd: ‘Dat wordt hier niets’.’
• Paars-groen heeft De Wever laten gebeuren, met het idee dat het zou mislukken. ‘En dan zou ik even incontournable geworden zijn als de PS.’
  • ”Ik ga eerlijk zijn, als dat in z’n hoofd zit, dan moet hij maar proberen’, hebt ik gedacht.’
  • Alleen had hij nooit gedacht dat z’n Vlaamse coalitiepartners, met name Open VLD, daarin mee zouden gaan.
  • ‘Als ik zo’n nota zie: je moet wel onthouden wat je ideologie is, welk deel van de bevolking je vertegenwoordigt.’
  • ‘Als je volledig verblind wordt door de illusie van de macht, als je echt denkt dat je moet doen wat nodig is, schrik dan niet dat je een peiling krijgt die de implosie van het systeem vooropstelt.’
• De Wever deed er tegelijk alles aan om het duo informateurs niet af te vallen, wat ook opvallend was: hij wil CD&V of MR niet verder weg duwen, integendeel.
  • ‘We zitten in een nieuwe fase, dat bewijzen de informateurs.’
  • ‘Ik heb er vertrouwen in, zij werken met open vizier, zijn heel pertinent aan de slag, ik voel mij beluisterd.’
  • Dat beide heren, de voorzitters van CD&V en MR, richting paars-groen fietsen, wilde De Wever zeker niet gezegd hebben.

Waarom dit gebeurt: Het feit dat De Wever de deur voor de informateurs openhoudt, is allerminst toeval. Het contact met Joachim Coens (CD&V) en Georges-Louis Bouchez (MR) was positief, zo bevestigen meerdere bronnen. Beide heren houden niet enkel voor de schijn de deur naar N-VA open. Dat de MR, via David Clarinval, hun nieuwe vicepremier, plots dit weekend in La Libre een signaal gaf ‘dat enkel paars-groen kon‘, was eerder een uitschuiver van de minister dan een doordachte strategie. Vanuit het duo kwam ook de correctie: Clarinval trok prompt z’n woorden in, en pleitte in een perscommuniqué plots weer voor paars-geel. Veel meer vernederend kan het moeilijk worden. Om maar te zeggen: het spel is nog niet gespeeld, en dat voelt De Wever goed aan.

De ironie van de huidige situatie: De zwakke plek van een paars-groen avontuur lijkt op dit moment te worden dat dergelijke regering het hele systeem bedreigt. Dat zijn echo’s die bij verschillende partijen terugkomen, die ook vanuit het Paleis weerklinken, al dan niet versterkt of omgebogen door de gesprekspartners vanuit de politiek: de koning kan en mag immers geen standpunt innemen. In die zin is het uiterst ironisch dat De Wever, leider van de N-VA, zich als ‘behoeder van de staat’ moet opwerpen nu. Maar dat deed hij toch wel in z’n interview, omdat hij weet dat daar de gevoelige snaar wordt geraakt:

• ‘Wij zitten geprangd tussen systeem en anti-systeem’, zei hij letterlijk over z’n N-VA.
• ‘Die peiling is een realiteit, die mijn gevoel bevestigt: dit is de implosie van de traditionele partijen, die halen nog 29 procent samen. De antipolitiek gaat richting 40 procent. Dan zit je in een fin du régime, in Italiaanse toestanden.’
• ‘En het kan nog veel erger worden. Als je aan die Vlaamse kiezer zegt ‘nu spuwen we in uw gezicht’ en maken we een compleet tegenovergestelde coalitie, dan weet je waar het eindigt.’

The big picture? Inhoudelijk blijft de nota die Paul Magnette (PS) op tafel legde nazinderen.

• Het verhaal circuleert dat de PS die expliciet zou hebben opgemaakt om klaar te zijn voor nieuwe verkiezingen. Maar na de peiling in Vlaanderen is daar echt geen sprake meer van: niemand is klaar voor een dergelijke zelfmoordmissie.
• Alleen ligt de nota er nu wel. De Wever spreekt erover in de hardst mogelijke bewoordingen: ‘Een miljardentransfer van actieve mensen naar passieve mensen. Dat is pas echt een provocatie.’
• De nota gaat volgens De Wever lijnrecht in tegen wat de Vlaamse regering net wil doen: ‘Ik ben niet tegen extra sociale maatregelen. Maar hier vloeien miljarden buiten op een onzinnige manier. Ik wil net maatregelen die de competitiviteit verhogen in plaats van net passieve mensen te belonen. Magnette maakt het net makkelijker om niet te werken dan wel te werken.’
• ‘Als ze dat in Wallonië toch willen doen, doe wat jullie niet laten kunnen. Maar dan wel voor eigen rekening.’

De uithaal naar de coalitiepartners: De Wever speelt tegelijk met vuur. Want hij blijft z’n coalitiepartner in de Vlaamse regering, Open VLD, ook bruuskeren. Van enige verzoening tussen hem en Gwendolyn Rutten is geen sprake:

• ‘Ik heb hen allebei (CD&V en Open VLD, red.) gezegd dat ik hen nooit zou laten vallen federaal. De PS heeft dat meermaals gevraagd: zet Open VLD aan de deur. Maar ik wilde geen mes in de rug steken.’
• Een afspraak omgekeerd, dat CD&V en Open VLD dat ook niet zouden doen, wilde De Wever niet: ‘Dan importeer je alleen maar het federale conflict in Vlaanderen’.
• Over het feit dat Rutten niet in de Vlaamse regering stapte, tegen afspraken met de coalitiepartners daarover in, zoals N-VA en CD&V off the record stellig beweren, stelde hij on the record: ‘Ik ga dat niet tegenspreken.’
• Maar tegelijk herhaalde hij wel drie keer ‘dat er geen probleem is in de Vlaamse regering’. Afwachten of dat houdbaar is.

De essentie: De N-VA blijft keihard knokken om federaal zich aan tafel te murwen. Een rol in oppositie, naast een Vlaams Belang in steile opmars, lijkt niet appetijtelijk. Eerder een glansrol voor de ‘bestuurders’: niet toevallig piekten in diezelfde peiling wel de kopstukken van de N-VA als populairste. Maar de manier waarop de N-VA het doet, is wel opvallend: met evenveel kracht en verbaal geweld als de PS, eerder deze week. Een regeringsvorming met als ultiem argument dat de boel bijeen moet gehouden worden door een shotgun marriage, tussen PS en N-VA: hoe kan dat ooit werken? Het is aan Coens en Bouchez om er iets van proberen te maken.