Kattenbakvulling is een uitvinding van de Amerikaan Ed Lowe. Volgens diens doodsbericht in de New York Times was de substantie – een korrelige, hoogabsorberende klei – oorspronkelijk bedoeld als vuurvast alternatief voor zaagsel, maar gaf hij het op een winterdag in 1947 aan een vrouw wiens zandbak was dichtgevroren. Volgens Paul Ford van Medium zette Lowe daarmee een reeks van gebeurtenissen in gang met als culminatie de huidige internetcultuur.
Lowe zag al snel de implicaties van het gebruik van kattenbakvulling in. Het betekende dat katten nu binnenshuis konden leven aangezien hun eigenaars niet langer verplicht waren om de stank van hun uitwerpselen te verdragen. Zakenlui lachten hem uit, want niemand geloofde dat mensen zouden betalen voor zakken klei, maar Lowe zette door en verkocht zijn bedrijf uiteindelijk voor 200 miljoen dollar.
De donkere zijde van kattenbakvulling is echter dat het slecht is voor het milieu. In de V.S. alleen wordt jaarlijks bijna twee miljard kilo biologisch niet-afbreekbare klei ontgonnen en vervolgens naar elke uithoek van het continent getransporteerd om uiteindelijk ergens op een stortplaats terecht te komen. Geen enkel van de organische alternatieven is, vanuit milieuopzicht bekeken, bovendien veel beter.
Een vrij verrassende applicatie van het goedje is als isolator van radioactief afval. Sommige kleien die voor kattenbakvulling gebruikt worden bevatten immers veel zeolieten, die radiatie absorberen. In de Waste Isolation Pilot Plant (WIPP) in New Mexico gebruikte men deze substantie jarenlang, tot er in februari van dit jaar een vat met afval explodeerde.
Toch zou de explosie (en de contaminatie van 22 werknemers) volgens een analyse van James Conca op Forbes niet het gevolg zijn van het gebruik van kattenbakvulling, maar eerder van de spectaculaire incompetentie van de overheid. Die zou volgens Conca immers organische kattenbakvulling hebben gebruikt. Of Conca’s analyse correct is, moet blijken uit de resultaten van een nu lopend onderzoek.
Hoe dan ook, Lowe’s uitvinding leidde ertoe dat katten echte huisdieren konden worden. In 1985 werden katten voor het eerst populairder dan honden en tegen het begin van deze eeuw groeiden ze uit tot dé lievelingen van de wereldwijde internetbevolking, met duizenden memes en schattige video’s tot gevolg.