Wat stond precies in de ‘Red Notice’, waarom deelde de politie het adres Lassoued niet, en krijgt de Kamer eindelijk een deftige tijdslijn? Verlinden vandaag opnieuw in de vuurlinie

Opnieuw een flinke test vandaag voor minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v), in de Kamer. Daar wordt opnieuw de aanpak van de diensten rond Abdesalem Lassoued uitgevlooid. Geen premier Alexander De Croo (Open Vld) deze keer, en ook geen Vincent Van Quickenborne (Open Vld), die ontslag nam. Zijn opvolger Paul Van Tigchelt (Open Vld) hoeft zo niet te vrezen, hun handen zijn al gewassen. En ook Nicole de Moor (cd&v) en vooral het migratiebeleid lijken niet meer de focus: alles draait nu rond de veiligheidsdiensten, en met name het optreden van de politie. Die wist al in 2021 waar Lassoued woonde, maar deelde die info blijkbaar niet. Ook een seining van Interpol via een ‘Red Notice’ roept vragen op: geeft de minister die straks vrij? Daarnaast was er ook nog een ‘local task force’, die Lassoued besprak, maar verder geen opvolging kreeg. Vorige week kwam de Moor al met een tijdslijn, zowel Verlinden als Van Tigchelt kunnen nu moeilijk anders dan volgen: dat kan veel duidelijk maken. Tegelijk duikt ook de bredere politieke vraag op: waarom is er nog altijd geen ‘Kruispuntbank’ voor veiligheid? Dat was na de aanslagen in 2016 beloofd.

In het nieuws: Vanmiddag opnieuw een gemengde commissie Justitie-Binnenlandse Zaken.

De details: De premier stuurt z’n kat, Van Tigchelt is nieuw, de Moor niet meer het doelwit. Het zal dus vooral minister van Binnenlandse Zaken Verlinden zijn, die nog eens gegrild zal worden.

“Die vraag om mijn ontslag leeft blijkbaar hard in de pers, maar veel minder elders”, zo wist Verlinden maandag in een gesprek met Bruzz al te concluderen. Het tekent de Antwerpse, die ook in het weekend de druk ver van zich afduwde, nadat die logischerwijze toenam omdat haar evenknie op Justitie, Van Quickenborne, vrijdagavond heel expliciet zijn “politieke verantwoordelijkheid nam”, ook al “kon hem geen persoonlijke fout verweten worden”.
Verlinden moest daarbij, samen met de rest van Vivaldi, vaststellen dat gedurende het weekend geen spaander heel bleef van de verdedigingslijn “dat Lassoued onder de waterlijn bleef” en “niet op de radar stond”, iets wat de premier en zijn ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken rond hem in de vorige sessie in de Kamer, vlak na de aanslagen, wel hadden volgehouden.
In het weekend trok De Croo dan ook een hele zaterdagmiddag uit, om opvallend genoeg met heel de kern, door de tijdslijn te gaan met Verlinden en Van Quickenborne (die de facto al ontslag had genomen, maar de jure niet, en er zo bij kon zitten). Alle vicepremiers konden zo zien hoe er geworsteld werd met het dossier, wat misschien ook niet bevorderlijk was voor het intern vertrouwen in de ploeg.
Meteen plaatsten verschillende partijen van Vivaldi hun voorbehoud bij het lot van Verlinden, “we gaan ervan uit dat er nu niets meer komt, maar je weet nooit”, was bij zowel socialisten als groenen, en zeker liberalen te horen.
Tegelijk opvallend: in de nasleep van de crisis moet het Parlement wel degelijk aanvaarden dat ze slechts de rol van toeschouwer krijgt.
- Zaterdag was er die speciale kern, met Verlinden als extra gast, daarna meteen een persconferentie met aankondigingen van extra middelen voor de Brusselse federale politie en het parket.
- Maandag al zaten Verlinden en Van Tigchelt meteen bij de commissaris-generaal van de federale politie Eric Snoeck: Vivaldi wilde “de actiepunten van zaterdag zo snel mogelijk kunnen omzetten in de praktijk”.
- Dat was pijnlijk voor de Kamer. Want pas vandaag kunnen de Kamerleden voor het eerst sinds het ontslag van Van Quickenborne en de stortvloed aan nieuwe elementen in de zaak hun zegje doen: alsof hun insteek niet van tel is.

Het politieke spel: Verlinden wordt vanuit de oppositie zeker geconfronteerd met aanvallen. Maar hoe zit het met steken onder de waterlijn, niet op de radar, vanuit de meerderheid?

Om te beginnen is de bezetting van de regeringsbanken niet zonder belang: de premier komt niet deze keer. Symbolisch, of gewoon een agenda-issue? “Hij laat Verlinden alleen zwemmen, niet bepaald klassevol”, zo valt binnen de cd&v-Kamerfractie op te tekenen.
Het is een publiek geheim dat de Vlaamse liberalen vinden dat Van Quickenborne zijn plicht deed, en dat Verlinden tegelijk wel al te makkelijk aan haar stoel vasthoudt. Het is afwachten wat de Open Vld-kamerleden doen.
Tegelijk kan men niet rond de vaststelling in de Wetstraat dat de focus, met ‘dank’ aan Open Vld, volledig verschoven is richting de liberalen. “Events, my dear boy”, is de boutade die ook hier van toepassing is: de absolute druk die er dit weekend was, waarbij heel de regering even wankel werd, lijkt weg voor Verlinden.
Het zal vooral aan de cd&v’ers zijn, we denken spontaan aan mede-advocaat Koen Geens (cd&v), die vorige week al een glansrol had, om straks de defensie van de minister van Binnenlandse Zaken op te nemen.
Daar tegenover staat deze keer wel de oppositie. Vlaams Belang eiste al niets minder dan het ontslag van Verlinden, ook Theo Francken (N-VA) deed dat in het weekend, maar nu klinkt het toch wat genuanceerder bij de N-VA. Hoe dan ook: zij komen deze keer niet in vrede, zoveel is duidelijk, na afgelopen weekend.
Maar ook binnen de meerderheid zijn er vragen. De PS vraagt “opheldering”, de MR stelt dat “Verlinden niet op de beklaagdenstoel zit”, maar ze “zal toch de nodige info moeten geven”, zo stelt Benoît Piedboeuf (MR) in Le Soir.
De groenen willen vooral focussen op de illegale wapens. En er zit behoorlijk wat frictie op de lijn tussen Ecolo en MR. Onder meer Denis Ducarme (MR) haalde vorige keer al fors uit, om “de onderinvestering in politie” aan de kaak te stellen. Daarop haalde Ecolo-fractieleider Gilles Vanden Burre keihard uit: “Het is wel de MR die jarenlang verantwoordelijk was, in rechtse regeringen, voor de huidige staat van het departement.”

Waar het over gaat: Wordt de tijdslijn duidelijk? En geeft de regering de ‘Red Notice’ vrij?

Vorige week was er geen klassieke tijdslijn, die ministers vaak meenemen naar dit soort zittingen, in een nochtans erg lange en al gedetailleerde sessie van de commissie in de Kamer. Enkel het kabinet de Moor had dat voorzien, wat lof opleverde afgelopen weekend van onder meer Francken: “Zij was de enige die de waarheid sprak”.
Zaterdag kreeg de regering wel een heel overzicht in een tijdslijn, waar dan ook heel grondig op doorgegaan werd binnen het kernkabinet. Het valt moeilijk in te zien hoe men die tijdslijn vervolgens niet deelt met de Kamer, vier dagen later.
De Moor was alvast een week geleden door haar reconstructie wel de meest gedetailleerde, met info uit het dossier, zo bleek achteraf: onder meer een plaatsbezoek in 2021 van de politie om na te gaan of er sprake was van een schijnhuwelijk met een Belgische, werd enkel door de Moor vermeld. Vandaag is dat een lastige om uit te leggen: waarom wist de politie al sinds 2021 waar de man dan wél woonde, had men van dan af zijn adres, en werd daar niets meer mee gedaan?
Want in 2022 kwam er een tip binnen op de zone West van de Brusselse politie, en volgde zelfs een joint task force. Maar ook dat overleg leverde geen concreet spoor op: men vroeg aan Tunesië info en een zogenaamde ‘Red Notice’ volgde van Interpol. Maar die was volgens het kabinet Verlinden onvoldoende om in te grijpen: enkel het feit van ‘ontsnapping’ was niet genoeg om de politie de man te laten arresteren.
Alleen: de Kamerleden eisen de documenten zelf te zien, er is voorbehoud over wat er precies vermeld wordt op dat document van Interpol. De vraag blijft daarbij vooral wanneer men vanuit Tunesië dan de boodschap gaf dat Lassoued niet twee jaar cel moest uitzitten voor ‘slagen en verwondingen’, maar 26 jaar, voor ‘dubbele moord’.
En meer: in 2023 was er ook de bedreiging door Lassoued, van een andere Tunesische man, een asielzoeker in het Antwerpse. Opnieuw stelt zich daar de vraag waarom de andere elementen, zijn adres of de ‘Red Notice’, niet aanzetten tot actie.

Meer ten gronde: Waarom is er geen ‘superdatabank’ of ‘Kruispuntbank’ voor alle veiligheidsdiensten én voor DVZ?

Wat tegelijk ook opdook: dit weekend verwees Verlinden na de kern zaterdag naar een “kruispuntbank Veiligheid”, dat “een werkpunt was van de vorige regering”. Alleen blijkt dat werkpunt wel nooit gerealiseerd anno 2023.
Het was nochtans een dossier waar cd&v hard voor meevocht, na de aanslagen van 2016 en de bijhorende onderzoekscommissie. Daar verklaarde de toenmalige fractieleider en justitiespecialist Servais Verherstraeten (cd&v) dat er maar liefst 127 databanken waren, en 16 binnen de federale politie. Bedoeling was om, net zoals bij de Sociale Zekerheid, in één kruispuntbank alle gegevens te verzamelen.
Het grootste obstakel daarbij was en is telkens privacy: wilde men wel één systeem, waar dan iedereen in kan gaan snuisteren? Neen, was duidelijk het antwoord, maar allerlei niveaus van toegang zouden dat issue moeten verhelpen, ook voor pakweg de Dienst Vreemdelingenzaken, die geen politionele dienst is, maar wel veel gebruik moet maken van die gegevens, en dat nu telkens ad hoc moet vragen.
Lassoued was illegaal in het land, die gegevens stonden wel in de databank van de politie. Maar het juiste adres na het plaatsbezoek wegens een schijnhuwelijk, had men nooit bij DVZ.
Een bron binnen de veiligheidsdiensten bevestigt dat vandaag opnieuw, aan deze nieuwsbrief: “De 127 databanken zijn nog niet gekoppeld. Het blijven één voor één geïsoleerde eilandjes, allen ontworpen vanuit een eigen finaliteit, in hun eigen programeertaal en hun eigen datastructuur. Sterker nog, er worden tot op heden vlijtig gegevensbanken bijgebouwd. De Staatsveiligheid gaf de afgelopen jaren tientallen miljoenen uit aan een eigen database die blijkbaar slechter werkt dan haar vorige exemplaar. De door het OCAD gepromote gemeenschappelijke gegevensbank (GGB) bevat het woord gemeenschappelijk, waarmee al het positieve gezegd is.”
Daarover kunnen Verlinden, Van Tigchelt en de Moor alvast wel verwijzen naar zaterdag, en de uitspraken of liever beloften van de premier op dat vlak: “De veiligheidsdiensten moeten beter informatie uitwisselen, er komt een actieplan”, zo kondigde hij daarover aan.

Nog steeds: Vandaag stemming in Antwerpen over de lijsttrekkers van Open Vld. Willem-Frederik Schiltz roept op tot rebellie én geeft steun aan Marianne Verhaert.

“Voor mij is er maar één geschikte kandidaat. Met haar inzet als burgemeester in Grobbendonk én de nodige ervaring als kamerlid, heeft Marianne haar kwaliteiten genoeg laten zien. Marianne moet de absolute kopvrouw worden van onze provincie. Tom Ongena kan dan, als partijvoorzitter, haar voluit steunen. Dat is een echte keuze voor de partij.”
Met dat persbericht, dat Willem-Frederik Schiltz, toch de fractieleider van Open Vld in het Vlaams Parlement, zopas uitstuurde, blijft de opstand verder borrelen bij de Vlaamse liberalen.
Vandaag staat bij Open Vld de provinciale vergadering in Antwerpen op de agenda, waarbij zo’n honderd lokale leden de lijsttrekkers kunnen bekrachtigen. Vanuit de Melsensstraat stelt men voor om de nieuwe minister Van Tigchelt uit te spelen als lijsttrekker voor de Kamer, en voorzitter Tom Ongena (Open Vld) als lijsttrekker voor het Vlaams Parlement.
Gisteren al bleek dat men zich in de Kempen niet zomaar gewonnen wil geven: de manier waarop vanuit ‘Mechelen’, met name Ongena én Bart Somers, telkens de wet wordt gedicteerd, zit velen hoog. De leden van de Kempen speelden dus al met het idee om huidig Kamerlid Marianne Verhaert naar voor te schuiven.
Schiltz springt nu vol op die kar: “In de eeuw van de vrouw, doet dit nog meer pijn”, zo haalt hij uit naar de partijtop en naar de premier, die een feministisch boek schreef met die titel. “Het stelt mij ten zeerste teleur met hoe weinig respect er werd omgegaan met Gwendolyn Rutten (Open Vld), alsook met het partijbestuur. Zeker gezien we uit een moeilijke periode komen, waarin we met een kunstgreep een nieuwe voorzitter hebben aangeduid. Net op zo’n moment moet de partijtop begrijpen dat ze net méér werk moeten maken van consensueel tot beslissingen komen, niet nog minder.”
En Schiltz voegt de daad bij het woord: “Ik vind het laakbaar hoe mensen als pionnen worden gebruikt in een cynisch schaakspel, en zonder boe of ba opgeofferd kunnen worden. Dat is niet de club waar ik bij wil horen. Daarom kies ik er nu voor om onze provincie niet verder in een crisis te storten, waar haantjesgedrag centraal zou staan, maar mijn kandidatuur in te trekken. Zo kan ik Marianne ten volle ondersteunen waar nodig.”
De Antwerpenaar is nu kandidaat op de Europese lijst, én vooral voor Open Vld in Antwerpen Stad. Daar is een plaats vrijgekomen, omdat Erica Caluwaerts (ex-Open Vld) plots de partij verliet. De vraag is of de liberalen in de stad veel kunnen gaan doen: in een laatste peiling zaten ze op 5 procent. Maar die handvol zetels kunnen ze bij de coalitievorming in oktober mogelijk het verschil maken.
Vraag blijft alleen of de partijtop het Schiltz in dank zal afnemen dat hij het strovuur van opstand en verdeeldheid bij Open Vld brandende houdt. Want vanavond zijn zo wel wéér alle ogen gericht op de liberalen, bij wat in feite een formaliteit moest zijn voor Open Vld op provinciaal niveau.

Opmerkelijk: Ex-minister Vincent Van Quickenborne (Open Vld) getuigt over misbruik als kind.

Een stevige verandering van narratief, dat zette Van Quickenborne gisteren op, bij ‘De tafel van Gert’. Amper (opnieuw) geïnstalleerd als de burgemeester van Kortrijk, kwam hij in het tv-programma praten over het misbruik op het internaat waar hij vroeger heeft gezeten.
‘Q’ noemde het niet bij naam, maar het zou gaan om het Gentse Sint-Barbaracollege. “Als er jongens ziek waren, of ze hadden bijvoorbeeld hoofdpijn, dan kwam de pater op de kamer en zei die: ‘Doe maar uw broek uit.’ En daar werd dan naar gekeken. Al die jonge gasten op het internaat hebben dat meegemaakt”, zo stelde de Kortrijkzaan.
“Ik heb het zelf meegemaakt. Hij keek ernaar. Het was kijken dat hij deed. Dat zijn ernstige feiten. De jongens onder elkaar spraken erover. Maar dat werd op dat moment niet gerapporteerd”, zo stelde Van Quickenborne.
De getuigenis komt wat als een verrassing, zeker omdat Van Quickenborne naar aanleiding van de tv-serie ‘Godvergeten’ in de Kamer keihard werd aangepakt door Valerie Van Peel (N-VA). “Waar zaten jullie de laatste tien jaar”, zo haalde ze uit naar de toenmalige minister van Justitie, wiens kabinet volgens haar niet naar een werkgroep van haar was gekomen, in de aanpak van misbruik. “Waar zit u telkens? Het is verschrikkelijk cynisch dat het telkens weer van de slachtoffers moet afhangen. Beseffen jullie wat voor een opoffering dat van die mensen vergt?”
Een soort antwoord dus nu, zoveel weken later, op Van Peel. En tegelijk een heel andere, softe kant van de man die door zijn ontslag en rol als besluitnemer bij de opvolging zijn partij Open Vld in moeilijk vaarwater bracht. Zo wordt Van Quickenborne achter de schermen genoemd als grote tegenstander van Gwendolyn Rutten.
Tegelijk lag Van Quickenborne bovendien stevig onder vuur over het feit dat hij in Kortrijk de populaire burgemeester Ruth Vandenberghe opzij had geduwd. Dat verhaal verdween in de uitzending van ‘De Tafel van Gert’ alvast zo naar de achtergrond.
De getuigenis van de oud-minister werd overigens bevestigd door radiomaker Sven Ornelis, die ook op het bewuste internaat zat. Hij noemde het vanmorgen “mijn moeilijkste moment in 30 jaar radio”. Want hij had eigenlijk een warme band met de bewuste pater, alleen “had die een verkeerde, foute kant”.
“Bij hoofdpijn, heimwee of zelfs al was je gewoon op je knie gevallen, stak de pater een suppositoire. Ik heb daar geen trauma aan overgehouden maar zoiets doe je uiteraard niet”, zo stelde Ornelis. “Ik voel mij vandaag schuldig dat ik mij geen slachtoffer voel.”

We geven nog mee: Zondagnacht kreeg Van Tigchelt de vraag, Luyckx was al geen optie meer, zo verzekert men vanuit de G4.

Het blijft een lastig element: de Antwerpse advocaat Kris Luyckx, die dicht bij de partij staat, en bij hoog en laag beweert dat hij eerst bedankte voor de eer. “Kris Luyckx was niet onze eerste keuze”, zo stelde premier De Croo daar zondagavond op ‘VTM Nieuws’.
De versies lopen daarover sterk uiteen, is de vaststelling. Reconstructies in De Morgen en het Nieuwsblad moeten aantonen dat de advocaat, die al gedurende het weekend niet kon wachten overal te melden dat hij had ‘gepast’, wel degelijk in pole position lag. Het maakt het beeld rond Van Tigchelt meteen wat minder waardevol, alsof hij ‘tweede keuze’ was. Luyckx verkoopt het alsof hij zondagmorgen via een tekstbericht finaal afzegde aan de Open Vld-top.
Maar het moet gezegd: andere tekstberichten binnen de G4 en met betrokkenen bewijzen toch het tegendeel. Al bij het finale gesprek tussen de partijtop van Open Vld, met de premier en voorzitter aanwezig, werd duidelijk voor de G4 dat “dit niet de juiste man was”. Na het gesprek hakte men de knoop door, en rond half één zondagnacht kreeg Van Tigchelt telefoon van Van Quickenborne: of hij minister wilde worden? Rond half twee ‘s nachts stuurde die ook terug naar zijn (voormalige) baas: “Ik neig naar ja”.
Luyckx stuurde de volgende ochtend dan wel zelf nog een berichtje, maar dat had weinig tel: het was voor premier, voorzitter en Q toen al duidelijk dat niet Luyckx maar Van Tigchelt de man zou zijn.

Ook genoteerd: Opnieuw een slecht begrotingsrapport voor België. Het zoveelste.

Elk jaar brengt het Internationaal Monetair Fonds een doorlichting per land uit. De IMF-experten brengen na een traditionele werkbezoek bij de sociaal-economische spelers van dat land een gedetailleerd verslag uit.
Daarin loven ze de anticrisismaatregelen van de Belgische regering, die de zwaarste schokken van de coronapandemie opvingen, maar besteden ze ook veel aandacht aan de zwakke plek van onze economie: de overheidsfinanciën.
Het herverdelingsmodel van de Belgische fiscaliteit slaagt erin de ongelijkheid te verminderen en de schokken te verzachten, zo schrijven de IMF-experten, maar daar is wel een kostprijs aan verbonden.
“Het Belgische model veroorzaakt grote structurele tekorten en een toenemende schuld en staat onder druk van de vergrijzing van de bevolking. Om de houdbaarheid ervan te garanderen, zijn verdere hervormingen nodig. De begrotingssituatie verslechterde structureel sinds de pandemie en de energiecrisis.”
Hogere belastingen dan maar? Nee, zegt het IMF. “Door het hoge belastingniveau lijkt de ruimte voor het mobiliseren van extra belastinginkomsten relatief beperkt, hoewel belastinghervormingen moeten doorgaan.”
Dan rest er maar één mogelijkheid om de begroting weer structureel op orde te krijgen: de overheidsuitgaven beperken en doelgerichter maken. “De begrotingsaanpassing moet hoofdzakelijk gericht zijn op de rationalisatie van de uitgaven en de verhoging van de efficiëntie, die achterblijft tegenover de best presterende landen”, zeggen de experten.
Overigens hebben de economen van het IMF nog meer somber nieuws: volgens hen komt het inflatiespook terug volgend jaar. Ze voorspellen dat het terug gaat pieken richting “vermoedelijk 4 procent”. Helemaal ongewoon zou dat niet zijn: een piek in geldontwaarding komt haast nooit alleen, maar gaat in golven.

Pittige details: De sociale zekerheid kan gewoon veel efficiënter, zegt het IMF. En de staatsstructuur ook.

Volgens het IMF kan zowel het pensioenstelsel als de gezondheidszorg efficiënter in ons land. “De uitgaven voor sociale uitkeringen lagen hoger dan het gemiddelde van de geavanceerde economieën in de EU, terwijl de sociale resultaten niet beter waren dan die van de andere landen. Dit wijst erop dat er ruimte is voor efficiëntiewinsten, onder meer door de automatische indexeringsmechanismen te herzien.”
De experten hebben indirect ook kritiek op de Belgische staatsstructuur. “De coördinatie tussen de federale entiteiten is beperkt door hun onduidelijke onderlinge hiërarchie en het gebrek aan een verantwoordingsmechanisme voor alle niveaus. In de toekomst zouden begrotingsaanpassingen in de gewesten en gemeenschappen deel moeten uitmaken van een ruimer consolidatieplan.”

Opgemerkt: Het Brussels gewest spekt de kas, met nieuwe belastingen.

Een enorme schuldenberg én een tekort van ruim 1,1 miljard, op een begroting van 8 miljard: Brussel moest serieus besparen, zo vond minister van Begroting Sven Gatz (Open Vld). Hij eiste vooraf 600 miljoen verbetering van de begroting, het werden er finaal 150 miljoen.
Daarop besliste de centrumlinkse coalitie in de hoofdstad om niet massaal te gaan besparen, maar extra taksen te heffen. Het grootste deel van de begroting voor volgend jaar wordt gefinancierd door belastingen en andere heffingen. Dat bleek deze week concreet:
- Verhoging van de toeristenbelasting: die taks stijgt van 4 naar 6 euro voor hotels, en van 3 naar 5 euro voor B&B’s.
- Hogere verkeersbelasting en belasting op inverkeerstelling: die worden vanaf 1 juli 2024 verhoogd, met uitzondering van leasing. Het is echter nog niet bekend hoe dit zal worden berekend.
- Verhoging van de stedenbouwkundige lasten: die worden geïndexeerd met 30 procent.
En ook op het gebied van stadsplanning hoopt het gewest extra geld in te zamelen. Er komen hogere boetes voor overtredingen op het gebied van ruimtelijke ordening: dit is een voorlopig project, want we kunnen ook hogere parkeerboetes verwachten. Dat lijkt sterk op de aanpak van de federale regering. Zij hoopt 28 miljoen euro extra boetes op te leggen aan Belgische automobilisten om haar begroting voor 2024 in evenwicht te brengen.

Daarnaast komt er nog een extra fiscale druk, de verlenging van de “verdachte periode” van een niet-geregistreerde schenking. Een schenking is voor velen een manier om ervoor te zorgen dat hun nabestaanden minder belastingen moeten betalen. De tarieven liggen lager dan bij een erfbelasting.
In dat geval betaal je geen schenkingsrechten. De erfgenamen moeten alsnog successierechten betalen als de schenker binnen de drie jaar na de niet-geregistreerde schenking overlijdt. Die verdachte periode wordt in Brussel nu verlengd tot vijf jaar. (cv/ddw)