De btw-verlaging op onze energiefactuur is al volledig tenietgedaan door de oplopende energieprijzen. Maar kunnen de overheden in ons land nog iets doen om de prijs te drukken?

Na veel getalm heeft de federale regering in maart maatregelen genomen om de energiefactuur te drukken. In dat pakket zat er onder meer een tijdelijke btw-verlaging op gas, in navolging van een eerdere verlaging van de btw op elektriciteit.

Nu blijkt dat die verlagingen in april al volledig teniet zijn gedaan door de hoge energieprijzen. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne blijven die prijzen namelijk hoge toppen scheren. De gegevens van de Vlaamse energieregulator VREG tonen aan dat na een kleine terugval in maart de elektriciteitsfactuur alweer duurder is dan in februari.

De btw-verlaging op gas is zelfs al van bij de start tenietgedaan, aangezien die pas in april werd geïntroduceerd.

Kan de federale regering nog iets doen?

De consumentenorganisatie Test-Aankoop roept de regering alvast op om in te grijpen. Volgens de organisatie is er meer nodig dan tijdelijke maatregelen om de energiefactuur te drukken. “Om de consument beter te beschermen tegen prijsschokken en om te vermijden om steeds opnieuw kortetermijnmaatregelen te nemen die niets structureels veranderen, willen wij met de petitie in handen nogmaals pleiten voor een heuse energie-taxshift”, klinkt het.

Test-Aankoop merkt op dat in een normale situatie ongeveer 30 procent van de elektriciteitsfactuur gewijd is aan het effectieve verbruik. “Door de hoge energieprijzen is dat aandeel opgelopen tot zo’n 60 procent. Het overige deel bestaat uit distributienettarieven, transmissietarieven, taksen heffingen en btw”, aldus de consumentenorganisatie. “Voor ons is het zaak om de elektriciteitsfactuur van de gezinnen te herleiden tot de essentie: de elektronen en het transport ervan. Beleidskosten die niet thuishoren in de factuur moeten eruit en moeten anders worden gefinancierd.”

De federale regering in ons land schermt dan weer met het argument dat het niets kan doen tegen de internationale energieprijzen. “De prijzen zijn overal in Europa hoog. Fundamenteel moeten we iets doen om de totaal op hol geslagen energiemarkten aan te pakken. Anders blijven we geld uitgeven, maar pakken we het fundamentele probleem niet aan”, liet premier Alexander De Croo vorige maand weten.

De groenen en socialisten merken overigens op dat de genomen maatregelen wel degelijk al een effect hebben gehad. ““Anders lag de factuur nu nog eens 300 à 400 euro hoger”, klinkt het. Het ziet er dus niet naar uit dat we nog meer maatregelen moeten verwachten van de federale regering.

De btw-verlagingen lopen af eind september. De regering sluit een eventuele verlenging van die maatregelen niet uit.

Plafonnering internationale prijzen

Ons land is al een tijdje vragende partij om de internationale energieprijzen te plafonneren. Dat voorstel lag ook op tafel tijdens de Europese top eind maart. Toen werd er uiteindelijk niets concreets beslist. Het voorstel wordt nog in detail onderzocht. Tegen juni zou er meer duidelijkheid moeten komen.

Intussen hebben enkele Europese landen zelf al beslist om de energieprijzen te plafonneren. Frankrijk heeft in oktober 2021 beslist om de gasprijzen zes maanden lang te bevriezen. Die termijn is dus bijna afgelopen. Het is nog niet duidelijk of die plafonnering wordt verlengd.

De Europese Commissie heeft dinsdag aan Spanje en Portugal de toestemming gegeven om de gasprijzen te plafonneren. Een tijdelijk mechanisme moet ervoor zorgen dat de gemiddelde gasprijs niet meer kan bedragen dan 50 euro per megawattuur.

Extra winsten afromen

Tot slot gaan er ook stemmen op om de extra winsten die energieproducenten nu maken af te romen. Dat geld kan dan gebruikt worden om de energiefacturen verder te drukken. Tinne Van der Straeten (Groen), minister van Energie, heeft al aan de Nationale Bank van België (NBB) gevraagd om een voorstel uit te werken voor een crisisbijdrage van de energiesector.

“Het is niet te verantwoorden dat recordwinsten worden geboekt terwijl een recordaantal mensen zijn factuur niet kan betalen”, liet de minister eerder deze week weten. Ze neemt daarbij niet enkel de kerncentrales in het vizier: “Het gaat om overwinsten in de hele energiesector, van gascentrales tot windparken.”

(lb)