Net in de periode waarin de Belgische regering debatteert over de kernuitstap, is een interessant praktijkvoorbeeld aan de gang in Frankrijk. Daar heeft uitbater EDF vier kernreactoren onverwacht moeten stilleggen, wat meteen druk zet op de bevoorradingszekerheid.

Frankrijk telt 56 kernreactoren in 19 centrales, die samen goed zijn voor 70 procent van de Franse stroomproductie. Daarmee is het land nog afhankelijker van kernenergie dan België (40 tot 50 procent).

Uitbater EDF vond bij een inspectie van de twee reactoren in Civaux technische mankementen in het koelsysteem en besliste vorige week de twee reactoren niet opnieuw op te starten en bovendien de twee gelijkaardige reactoren in Chooz, nabij de Belgische grens, stil te leggen. De vier zijn samen goed voor 10 tot 15 procent van de Franse nucleaire capaciteit.

Daardoor liggen nu in totaal 16 van de 56 Franse kernreactoren stil wegens herstellingen of onderhoud, en dat net op een moment dat de koudste weken, en dus het hoogste verbruik voor verwarming, eraan komen. Energie-experts wijzen op nog een tweede belangrijk fenomeen: er is momenteel weinig wind in Frankrijk, waardoor er weinig stroom te halen is via windmolens.

Voor de tegenstanders van kernenergie zijn de noodgedwongen afschakelingen een bewijs dat de kerncentrales onbetrouwbaar zijn en dat Frankrijk te afhankelijk van ze is.

De voorstanders zeggen dat de productiecapaciteit structureel te krap is en er eigenlijk meer kerncentrales nodig zijn, zeker in het licht van de veralgemening van elektrische wagens die er in heel Europa lijkt aan te komen. Frans president Emmanuel Macron kondigde eerder dit jaar investeringen in kleine kerncentrales van de nieuwe generatie (SMR’s of small modular reactors) aan.

Black-out

Maar eerst concentreert de Franse regering zich op het acute probleem: de bevoorradingszekerheid veiligstellen voor de wintermaanden januari en februari. Een black-out enkele maanden voor de presidentsverkiezingen zou een rampscenario zijn voor Macron.

Barbara Pompili, de minister van Ecologische Transitie, dringt er bij EDF op aan om de onderhoudswerken te versnellen en door te werken tijdens de kerstvakantie, zodat sommige kernreactoren tegen midden januari weer kunnen opstarten. Als er echt schaarste is, zullen grote bedrijven het even met minder stroom moeten doen en daarvoor een vergoeding krijgen, zoals voorzien is in hun flexibiliteitscontracten.

Intussen moet import van stroom uit het buitenland de dringendste nood lenigen. Daar is wel een hoge prijs aan verbonden. De stroomprijzen in Europa schoten vorige week meteen omhoog na de aankondiging van EDF.

Energie-onafhankelijkheid

Pompili kondigde ook aan dat er onafhankelijke audit komt van het volledige Franse nucleaire park.

Als Frankrijk zijn energie-onafhankelijkheid wil bewaren, is er dringend meer nood aan bijkomende stroomcentrales die, los van het weer, een stabiele bevoorrading kunnen garanderen, argumenteert expert Maxence Cordier bij zakenkrant Les Echos.

Rekenen op de import uit de bevriende buurlanden is riskant, argumenteert hij, aangezien veel erop wijst dat de beschikbare vrije capaciteit in West-Europa de komende jaren eerder zal afnemen dan toenemen. Het is een toekomstscenario dat ongetwijfeld ook in de Belgische regeringsonderhandelingen over de kernuitstap op tafel zal komen.

Nu er koude winterdagen op komst zijn, zit er voor Frankrijk voorlopig weinig anders op dan stroom te importeren die afkomstig is van Duitse gascentrales of van … Belgische kerncentrales.

(bzg)