Berenmarkten volgen een bepaald patroon. De laatste fase heet de capitulatiefase die een zeer heftige periode is voor de aandelenmarkt met een laatste fikse daling, waarna de markt terug kan groeien. De grootste vraag is dan ook wanneer de beurzen hun dieptepunt hebben bereikt? Alle indicatoren geven aan dat we hier nog (lang) niet zijn.
Dat de markten ooit moesten dalen was niet zo moeilijk te voorspellen. De belangrijkste langetermijnindicatoren gaven aan dat de markten absurd hoog gevaloriseerd waren, vooral als gevolg van het oneindig drukken van geld. In twee artikels in 2021 gaven we al aan dat de markt moest beginnen dalen. Alleen konden wij ook niet voorspellen wanneer dit moment er was. Als we nu naar de volgende maanden kijken is het nog zeer onduidelijk wanneer die berenmarkt zal eindigen. Toch lijken we er nog niet te zijn.
Vraag 1: zijn de beurzen overgevaloriseerd?
De CAPE Shiller index is nog altijd de beste langetermijnindicator om de onder-of overvalorisatie van de markt te meten. Deze indicator gebruikt de klassieke Price/Earning ratio – dit is de prijs van een aandeel afgezet tegen zijn winst. Door de winsten over 10 jaar als gemiddelde te hanteren worden seizoenseffecten uitgefilterd. Deze index staat nu op 29 – komende van 38 – , niet meer op het allerhoogste niveau, maar toch nog altijd een pak hoger dan de mediaan van 16.
Als de intrestvoeten nog sterker zullen stijgen, de inflatie hoog blijft en de centrale banken stoppen met geld te persen, zullen de markten nog verder onder druk komen te staan. Soms kunnen beurzen ook negatief doorschieten.
Vraag 2: Hoelang duurt de daling?
Onderstaande grafiek geeft het percentage van dalingen aan van alle berenmarkten en het aantal dagen dat de daling duurde, van de piek tot het dieptepunt.
We zitten vandaag voor de meeste beursindexen op een daling van 20 procent sinds de piek en al 185 dagen in een dalende markt. (De NASDAQ nog iets meer). Zoals men ziet zijn er zeer veel kleinere crashes van korte duur geweest, maar de belangrijkste berenmarkten duren toch langer dan 500 dagen. Het is dus perfect mogelijk dat we nog minimum één jaar of langer met dalende markten moeten leren omgaan.
Vraag 3: Wanneer capituleert de markt?
‘Capitulatie’ is een begrip dat de marktspelers gebruiken om de laatste periode van de berenmarkt aan te geven. Dat zijn dalingen die bijblijven en waar bijna iedereen aan het verkopen slaat. Particulieren verkopen want ze willen niet nog eens 20% verliezen, nadat ze al 20 à 30% hebben verloren. Professionals weten dat dit irrationeel is, maar kunnen niet op tegen hun klanten die willen verkopen of verplicht zijn om te verkopen volgens vooraf bepaalde marktparameters, zoals bijvoorbeeld pensioenfondsen. Wat altijd opvalt, is dat het een geweldige schok is.
Er zijn wat officiële indicatoren, zoals het verhandelde volume dat sterk stijgt in de laatste fase omdat iedereen wenst te verkopen. Een ander gegeven is dat alle aandelenprijzen dalen. Vandaag geven deze 2 indicatoren aan dat we er nog niet zijn. Er zijn nog sectoren die het op de beurs relatief goed doen, zoals farmaceutica en telecom. Het handelsvolume is vandaag hoog, maar nog niet hoog genoeg om van capitulatie te spreken.
Vraag 4: Wanneer start dan de stierenmarkt?
Dat is natuurlijk de vraag van 10.000 miljard. Die vraag is niet te beantwoorden omdat we pas achteraf zullen weten wat het dieptepunt was. Een stierenmarkt is officieel begonnen als de beurzen terug 20% gestegen zijn, startende van het diepste punt.
Het is al bij al toch raadzaam om voorzichtig te blijven. Als u gelooft in bepaalde bedrijven en tijd heeft, is het best niet te verkopen. De langetermijnstrategie blijft nog altijd de enige juiste. Wat ‘daytraders’, die menen de markt te kunnen verslaan, ook mogen beweren.
Kan u geen verlies meer verdragen, dan kan u beter vroeger dan later uitstappen. Want alles wijst erop dat we toch nog verdere dalingen zullen kennen. De briljante econoom Keynes kon het niet beter verwoorden: “The market can stay irrational longer than the investor can stay solvent”.
Xavier Verellen is auteur en ondernemer. Hij is eigenaar van het consultancybureau PaloAlto33 (www.paloalto33.be ) en de scale up QelviQ ( www.qelviq.com). Deze column geeft zijn persoonlijke mening weer en is niet bedoeld als professioneel (beleggings)advies.
