Dat er banden zijn tussen het Kremlin en Wagner Group, de privémilitie in handen van een van Poetins vertrouwelingen, was al langer duidelijk. Tijdens de oorlog in Oekraïne handelt het privéleger echter meer en meer als eenheid binnen het Russische leger. Op billboards in Russische steden wordt zelfs gewoon reclame gemaakt voor het huurlingenleger.

Ruslands bochten over de rol van Wagner Group zijn op zijn minst opvallend te noemen: in eerste instantie werd het bestaan van het beruchte privéleger ontkend. Toen het bewijs van het bestaan ervan overduidelijk was, beweerde Rusland dat het geen banden had met het leger. De Russische wet verbiedt privémilities dan ook.

Wagner & het Kremlin

Toch werd overduidelijk bewijs gevonden dat Rusland op een manier verbonden was met de militie:

• De oprichter, Dimtry Oetkin, is een voormalig agent agent van de Groe, de militaire inlichtingendienst die ook speciale eenheden voor het Russische leger traint. Ook zijn er foto’s waarbij Oetkin trots poseert naast de Russische dictator Vladimir Poetin en enkele andere commandanten van Wagner. Daarnaast werden privégesprekken opgevangen tussen Oetkin en Oleg Ivannikov, een hooggeplaatste commandant binnen de Groe.
• Huurlingen van Wagner trainen op de terreinen van de Groe, en enkelen van hen werden opgepakt met een paspoort gelinkt aan de inlichtingendienst. De meeste ingehuurde soldaten zijn ook Russen, stuk voor stuk veteranen van het Russische leger of de Spetsnaz, de speciale eenheden.
• Het bedrijf Wagner Group is in handen van Yevgeni Prigozjin, bijgenaamd “Poetins chef-kok”. Prigozjin is de eigenaar van verschillende restaurants en mag Poetin tot vaste tafelgast rekeken. Ook kon onderzoeksplatform Bellingcat aantonen dat Prigozjin in 2013 en 2014 in totaal 144 keer belde met Dmitry Peskov, de woordvoerder van het Kremlin, en 99 keer met Poetins kabinetschef Anton Vaino.

Het Kremlin kan het stilaan niet meer verhullen: Wagner Group is een Russische privémilitie die werkjes opknapt op locaties waar het Russische leger of de Groe niet wil gezien worden, zoals verschillende gebieden in Syrië, Afrika of Zuid-Amerika. De militie is echter ook sinds 2014 actief in Oekraïne, en opereert er vandaag opnieuw. Het lijkt er echter steeds meer op dat het huurlingenleger gewoon in de strijd wordt ingezet, als extra legertroep. Ondertussen gebruikt Rusland het ook als paradepaardje, en wordt er zelfs reclame voor gemaakt.

Het Wagner-orkest

Bovenstaand reclamebord staat in de Russische stad Jekaterinburg en is bedoeld om nieuwe rekruten aan te spreken. De tekst – “Het Wagner-orkest wacht op jou” – is een weinig subtiele verwijzing naar de componist Richard Wagner, de favoriete componist van Adolf Hitler, en de reden waarom neo-nazi Dmitry Oetkin zijn privéleger naar de componist vernoemde.

Ook in andere steden worden plots Russen gerekruteerd voor Wagner. “Het lijkt erop dat ze (het Kremlin, red.) hebben beslist om het bestaan van de privémilitie niet langer te verstoppen. Iedereen weet toch al wie ze zijn”, wordt Denis Korotkov, voormalig journalist voor het Russisch Novaya Gazeta en Wagner-watcher, geciteerd door The Guardian.

Wanhopig

Wagner Group heeft de laatste maanden een ware transformatie ondergaan. Eerst was het een privémilitie, ingehuurd door schimmige regimes om mee te vechten tegen terreurorganisaties, om mijnen in Madagaskar (in handen van Prigozjin zelf) te beveiligen, en om het Russische leger te assisteren in undercover- en vuile opdrachten. Nu is het een simpele legereenheid, en nog wel een met dringende nood aan nieuw personeel.

Naast de rekruteringscampagnes in Russische steden, worden ook gevangenissen gebruikt als vijver om in te vissen. In verschillende strafkampen, onder meer IK-6 en IK-7 in de buurt van Sint-Petersburg, worden gevangenen aangesproken om lid te worden van de militie. Wagner zoekt specifiek naar veroordeelde moordenaars en dieven, liefst van al met ervaring in het leger. Geruchten gaan rond dat Progozjin soms zelf naar gevangenissen afreist om criminelen te overtuigen zijn privéleger te vervoegen. Van wanhoop gesproken.

Volgens onderzoek van The Telegraph wist Wagner Group zo al duizend veroordeelden te rekruteren uit 17 verschillende gevangenissen. In ruil krijgen zij een maandloon van 200.000 roebels (zo’n 3.200 euro), een presidentieel pardon en een levensverzekering. Hun familie krijgt, als ze in Oekraïne sneuvelen, vijf miljoen roebels – omgerekend zo’n 68.000 euro – op de rekening bijgeschreven.

(lb)