Een supercomputer in Tennessee geldt momenteel als de snelste ter wereld. Twee machines in China zouden echter sneller kunnen zijn.
In juni 2020 werd supercomputer Fugaku in de Japanse stad Kobe het systeem dat het meeste computerrekenkracht ter wereld kon voorleggen. Fugaku stootte destijds een supercomputer van het Amerikaanse IBM-lab in Oak Ridge, Tennessee van de troon.
Fugaku beschikte in 2020 over een rekenkracht van 442 petaflop. Een flop staat voor floating point operations per second. Dat is een belangrijke maatstaf voor de kracht van computerprocessors. Een petaflop duidt aan dat een computer 1 miljard megaflops, ofwel een quadriljoen flops, per seconde kan uitvoeren.
Maandag kon IBM de prestigieuze titel van machtigste supercomputer ter wereld opnieuw bemachtigen met de Frontier, een enorm computersysteem dat 372 vierkante meter inneemt en volledig gekoeld wordt door water. Frontier behaalde een computerrekenkracht van 1,1 exaflops. Dat zijn maar liefst een quintiljoen flops per seconde, ofwel elke seconde een miljard keer een miljard aantal berekeningen.
De Frontier is onderdeel van een nieuwe generatie machines die men aanduidt met de term “exascale computers”. Dat zijn processors die qua capaciteit de waarde van één exaflop overschrijden, ofwel computers die meer dan een triljoen berekeningen per seconde aankunnen. Het Amerikaanse ministerie van Energie investeerde in 2018 een bedrag van 1,8 miljard dollar om in het land drie exascale-systemen te bouwen.
China zou al twee supercomputers op exascale-niveau hebben
Er is echter een mogelijkheid dat de Amerikaanse suprematie op het vlak van supercomputers niet klopt. Net als in de race naar kwantumcomputers, die versleutelde systemen kunnen kraken, bestaat er een kans dat China ook op het gebied van supercomputers een pak verder staat. In China zouden er namelijk al twee exascale-machines bestaan die sneller kunnen zijn dan Frontier.
De Chinezen doen echter niet mee aan het testproces waardoor supercomputers kunnen opgenomen worden in een globale ranglijst. Volgens experten zouden de economische en politieke spanningen tussen de VS en China daar iets mee te maken hebben, weet The New York Times. “Er zijn geruchten dat China iets achter de hand houdt. Er is echter officieel niets over geweten”, zegt Jack Dongarra, professor in de computerwetenschappen aan de University of Tennessee en medewerker van de Top500-supercomputerranglijst.
Supercomputers zijn dan ook van ongelooflijke strategische waarde voor een land. De gigantische machines worden gebruikt om opgestapelde versleutelde bestanden te kraken, cryptografische codes van vijanden te ontcijferen en geavanceerde wapens te perfectioneren. Supercomputers begunstigen ook een forse technologische groei door hun rol in de ontwikkeling van nieuwe vaccins, betere artificiële intelligentie (voor zelfrijdende wagens bijvoorbeeld) en simulaties van ingewikkelde klimaatmodellen.
Decennialang waren de Verenigde Staten heer en meester over de sterkste rekenmachines ter wereld. Maar China leert snel bij. Tussen 2016 en 2018 was de Chinese supercomputer Sunway TaihuLight recordhouder op het vlak van rekenkracht. China zou op de meest recente Top500-ranglijst van krachtigste computers zeker 173 systemen plaatsen. De VS “maar” 126.
China houdt topprestaties stil om sancties te vermijden
Chinese onderzoekers pakken al enige tijd minder openbaar uit met hun prestaties. Zeker nadat de Amerikaanse overheid het een stuk moeilijker maakte voor Chinese bedrijven om bepaalde belangrijke computerchips voor supercomputers te bemachtigen.
China timmert echter ijverig verder aan de ontwikkeling van zijn eigen microprocessors. Volgens experten zouden twee exascale-computers in China inmiddels chips van eigen makelij gebruiken. Een daarvan zou de opvolger van de Sunway TaihuLight zijn; de OceanLight. De meeste chips in zowel de Amerikaanse als de Chinese supercomputers zouden echter afkomstig zijn uit Taiwan, de grootste chipproducent ter wereld.
Er zijn nog aanwijzingen dat China inderdaad al over exascale-systemen beschikt. Een groep Chinese onderzoekers won in november 2021 namelijk de Gordon Bell Prize, die vaak “de Nobelprijs voor supercomputers” genoemd wordt. De onderzoekers zouden er in geslaagd zijn om via een kwantumrekencircuit een Sunway-systeem te laten draaien aan exascale-snelheden.
Om die recordsnelheid te behalen, zou de vorige beste supercomputer van IBM zo’n 10.000 jaar nodig hebben. Het Chinese systeem deed er 304 seconden over. “Ze lieten weten dat ze over exascale-machines beschikken. Er wordt gespeculeerd dat ze gewoon niet meer Amerikaanse sancties willen aantrekken”, liet Hyperion Research-analist Steve Conway optekenen door The New York Times.
(mah)
