Een rechtbank in de Verenigde Staten heeft op dinsdag de Turkse staatsbank Halkbank aangeklaagd omdat ze vermoedelijk deelnam aan een complot om sancties tegen Iran te omzeilen.

‘Dit is een van de meest ernstige overtredingen van de Iraanse sancties tot nog toe’, zegt de Amerikaanse viceprocureur-generaal John Demers in een persbericht. Volgens hem heeft de Halkbank Iran ‘illegaal toegang gegeven tot miljarden dollars, terwijl ze Amerikaanse toezichthouders misleidden.’

Sancties?

Iran krijgt al sinds de jaren 70 strafmaatregelen opgelegd door de VS en andere Westerse mogendheden. Onder Amerikaans president Clinton werd onder meer een olie-embargo ingevoerd. Ook werd Iran uitgesloten van het internationale bankensysteem. Die maatregelen zijn een gevolg van zowel Irans vermeende nucleaire programma als vermeende schendingen van de mensenrechten en steun aan terrorisme.

De aanklacht komt op een moment dat de verhouding tussen Ankara en Washington al zeer gespannen is. Maandag hebben de VS namelijk strafmaatregelen aangekondigd tegen Turkije voor diens inval in de Koerdische regio in Syrië. De tenlastelegging van dinsdag staat daar echter los van.

Het is de laatste ontwikkeling in een crimineel onderzoek dat al jaren gaande is. Het begon allemaal toen Reza Zarrab, een Iraans-Turkse goudhandelaar, opgepakt werd toen hij met vrouw en kind op weg was naar Disney World in Florida. Volgens persagentschap Reuters vertelde hij aan de autoriteiten dat Iran de Amerikaanse sancties kon ontwijken door een complex systeem van goudtransacties met de hulp van zowel de staatsbank als de Turkse overheid.

Illegale Iraanse fondsen

Volgens de aanklacht zou Halkbank illegale Iraanse fondsen op speciale rekeningen hebben gezet. De Iraanse overheid gebruikte dat geld dan om goud te kopen. Onder andere de opbrengsten van Iraanse olie en gas die op de zwarte markt verkocht werd op die manier witgewassen. Het zou volgens de aanklagers gaan om zo’n 20 miljard dollar aan verboden financiën.

De feiten speelden zich af tussen 2012 en 2016. Hooggeplaatste Turkse overheidsfunctionarissen hebben naar verluidt miljoenen aan steekpenningen ontvangen om het opzet af te schermen van Amerikaanse regulators. Wat de gevolgen van de aanklacht zullen zijn voor de Turkse bank is nog niet duidelijk.