In Spanje vinden zondag parlementsverkiezingen plaats. Het gaat om de derde stembusslag in minder dan vier jaar tijd. Maar opnieuw dreigen de verkiezingen een maat voor niets te worden. Uit zowat alle peilingen blijkt dat het linkse front van PSOE en Podemos geen meerderheid haalt. Hetzelfde geldt voor het rechtse blok van Ciudadanos, Partido Popular en VOX.
De vier partijvoorzitters debatteerden maandag en dinsdag op de Spaanse televisie. Het uiterst-rechtse VOX werd van die debatten uitgesloten omdat het bij de voorbije verkiezingen een te kleine score had behaald (lees: omdat de partij te controversieel is).
Er zijn 176 zetels nodige om een meerderheid in het parlement te halen. Grootste partij wordt sowieso de socialistische PSOE van uittredend premier Pedro Sanchez. Zijn partij zou rond de 128 zetels halen en een winst boeken van 40 tot 45 zetels in vergelijking met vorige stembusslag. Tweede partij wordt de Partido Popular van voorzitter Pablo Casado. Met 83 zetels zouden de rechts-liberalen ruim 50 zetels inleveren.
Ook het linkse Podemos zou zijn zetelaantal meer dan gehalveerd zien en nog 32 van zijn 71 zetels overhouden. Het gros van de Podemos-kiezers zou overstappen naar de PSOE. Ciudadanos zou zijn zetelaantal met de helft zien toenemen en op 49 zetels uitkomen, vergeleken met 32 vandaag.
Wat doet Vox? De vraag die gans Spanje bezig houdt
De hamvraag is hoe veel stemmen het uiterst-rechtse VOX binnenhaalt. Die partij deed vorige keer niet eens mee, maar zou nu vanuit het niets goed zijn voor 26 zetels. Dat voorzitter Santiago Abascal niet voor de verkiezingsdebatten werd uitgenodigd zou volgens velen wel eens een omgekeerd effect kunnen hebben.
Met zo’n aantal zou uiterst-rechts straks ‘kingmaker’ kunnen worden om een coalitie van PP, Ciudadanos en VOX aan de macht te brengen. Die combinatie komt vandaag uit op 158 zetels. Onvoldoende dus, maar mensen die voor uiterst-rechts stemmen zijn niet altijd geneigd dat in peilingen openbaar te maken. Het wordt dus wachten op zondagavond om te weten of er 40 jaar na Franco opnieuw een uiterst-rechtse partij in de regering komt.
VOX zorgde al voor de verrassing in Andalusië
VOX profiteerde vooral van de manier waarop de PP van toenmalig premier Mariano Rajoy de Catalaanse crisis aanpakte. Dat zorgde voor een retour van een agressief Spaans nationalisme.
In december haalde VOX een eerste succes in Andalusië, waar het ondertussen gedoogsteun verleent aan een regering van PP en Ciudadanos. Voor het eerst sinds Spanje in 1978 een democratie werd zitten de socialisten in Andalusië niet in de regering.
Catalonië
VOX eist in zijn 100-punten programma dan ook de onmiddellijke schorsing van de Catalaanse autonomie. Een standpunt dat opmerkelijk genoeg nu ook op steun kan rekenen van de PP en Ciudadanos. De kansen op een centristische regering met de PSOE en Ciudadanos – die wel een meerderheid zou halen – lijkt daarom bij voorbaat uitgesloten. Zowel Ciudadanos als de PP verwijten de PSOE de deur te hebben opengezet voor de separatistische eisen van Junts per Catalunya, in ruil voor de afzetting van Mariano Rajoy in mei vorig jaar.
VOX pleit daarom voor het buiten de wet stellen van partijen, verenigingen en OMG’s die de vernietiging van de Spaanse staat en haar soevereiniteit nastreven. Daarnaast wil VOX autonome staten transformeren in een enkele Spaanse rechtsstaat die gelijkheid en solidariteit promoot eerder dan privileges en verdeeldheid. Dat vertaalt zich in één enkele regering en één enkel parlement voor gans Spanje. Met als belangrijkste maatregel de onmiddellijke teruggave van de bevoegdheid over Onderwijs, Ziektezorg, Sociale Zekerheid en Justitie aan Spanje en de beperking van alle autonome beslissingsbevoegdheid.