Vooruit raakt nog niet uit beslissing over regeringsdeelname

De top van Vooruit heeft donderdagavond vergaderd over of het opnieuw gesprekken wil opstarten om een Arizona-regering te maken. N-VA, cd&v, Les Engagés en MR hadden allemaal een antwoord verwacht, maar dat bleef uit. Vrijdag volgt nieuw overleg.

Key takeaways

Vooruit heeft nog geen beslissing genomen over regeringsdeelname. Die keuze is opgeschoven naar vrijdag.
De andere partijen laten duidelijk merken dat Arizona de eerste keus is en blijft.
Vooruit zou wel garanties hebben gekregen: de nota van De Wever heeft het over fiscale bovenplafonds.

In het nieuws: Donderdag werd al gesproken over het “overleg van de laatste kans”. Niet helemaal, zo bleek.

Vooruit kreeg wat het wilde: formateur Bart De Wever (N-VA) bezorgde de partij woensdagavond een nieuwe nota. “We hebben een nieuw voorstel gekregen. Daarin staan belangrijke openingen. Ik lees dat de breedste schouders meer kunnen bijdragen, de index kan blijven en de lasten eerlijker verdeeld kunnen worden”, zei Vooruit-voorzitter Conner Rousseau donderdag.
Donderdagmiddag zaten alle vijf de onderhandelende partijen voor het eerst weer samen. Rousseau zei te willen luisteren naar wat de anderen te zeggen hadden. “Als deze openingen oprecht zijn, dan kunnen we ergens geraken. Als de opening vals blijken, zal het niet lukken”, besloot hij.
Daarna trok de Vooruit-top zich terug voor overleg. Komen de socialisten weer aan tafel op basis van de herwerkte nota? ‘Make or break’, klonk het donderdagavond nog. Maar het werd geen van beiden: Vooruit ging uit elkaar zonder duidelijke conclusie. Vrijdag worden de gesprekken verder gezet.
De houding van Vooruit lijkt bizar. Ook fractieleider Joris Vandenbroucke (Vooruit) haalde bij Villa Politica aan dat in de nieuwe tekst “openingen staan die wij al heel lang vragen”. “Ik hoor van mijn voorzitter dat het voorstel veel evenwichtiger oogt, dat de lasten beter verdeeld worden, dat er een grotere bijdrage kan komen van de breedste schouders”, zei hij. Vandenbroucke leek vertrouwen te hebben in een goede afloop: “Als iedereen instemt om op basis van die openingen verder te werken, dan zouden we er wel iets van kunnen maken”.
Waarom de socialisten zo aarzelen, daar heeft iedereen het raden naar. Vooruit communiceert sinds donderdagavond niet meer. Rousseau is samen met een sherpa, een politiek medewerker die inhoudelijk veel kennis heeft, naar het gesprek met de andere Arizona-partijen gestapt. Dat lijkt aan te geven dat Vooruit het vooral over de inhoud en de details wil hebben. Het zou dus minder een principekwestie zijn. Maar juist alle details zijn ingewikkeld: het is bijvoorbeeld niet geweten of de belastingverlaging die MR wil doorvoeren nog in de tekst staat. Vooruit vindt dat geen goed plan.

Bouchez mildert zijn toon

De reacties: Alle andere partijvoorzitters wachten eveneens in spanning af.

“Wat mij betreft, was er een constructieve vergadering”, zei voorzitter Maxime Prévot (Les Engagés) na afloop. Hij is afwachtend: of er verder gewerkt wordt met Vooruit “zullen we zien in de komende uren”. Dat laat dus wat langer op zich wachten. Over een alternatieve coalitie met Open Vld zegt Prévot het “step by step” te bekijken. Dat is dus geen nee, maar Arizona geniet de voorkeur.
Georges-Louis Bouchez (MR) zei donderdagmiddag dat “de vergadering met 5 partijen goed is verlopen”. “Wat ons betreft kunnen we morgenvroeg beginnen te onderhandelen”, gaf hij mee aan VRT NWS.
Bouchez had in de afgelopen weken stevig uitgehaald naar de eis van Vooruit om pas aan tafel te komen als er toegevingen waren gedaan. “Doelpunten scoren voor de match begint”, noemde hij dat. Bouchez blijft erbij dat zoiets niet kan, al poogt hij te milderen. “De inzet is niet ‘MR tegen Vooruit’, we moeten met z’n vijven een evenwicht vinden. Vooruit is niet minder belangrijk, maar ook niet belangrijker dan de andere partijen aan de tafel”.
Formateur De Wever was zoals altijd erg karig met informatie. “Ik spreek me nooit uit over onderhandelingen, dat weet u”, vertelde hij de verzamelde pers. Volgens hem kan het nog om Arizona op de been te brengen: “Anders zou ik er niet mee bezig zijn”. “We doen ons uiterste best”, wilde De Wever nog kwijt over het verdere verloop van de onderhandelingen.

De tijd dringt

Om te volgen: Is de opening van De Wever voldoende voor Vooruit?

MR lijkt toch toe te willen geven op een aantal punten. Volgens De Morgen zou De Wever in zijn nota een aantal concrete bovenplafonds hebben opgenomen in de fiscale dossiers. Onder meer een maximale opbrengst uit belastingen op vermogens staat daarin, waar Vooruit al lang om vraagt.
- “We zullen nog hard moeten vechten voor onze punten, maar hier kunnen we tenminste iets mee aanvangen”, zegt een socialist in De Morgen.
Voor cd&v en Les Engagés blijft een regering met Vooruit aan boord belangrijk: zij hopen een centrumlinkse samenwerking op te zetten om N-VA en MR onder druk te zetten om niet teveel te besparen. De twee centrumpartijen maakten van bijvoorbeeld investeren in de gezondheidszorg een speerpunt.
Ondertussen begint de tijd te dringen. De deadline staat op 29 november: dan stelt de ontslagnemende regering-De Croo een begroting op voor 2025 met voorlopige twaalfden. De regering in lopende zaken mag geen nieuwe begroting voor 2025 opstellen, maar mag per maand telkens een twaalfde uitgeven van het budget van het jaar ervoor.
- Die methode brengt de nodige restricties met zich mee. Formateur De Wever heeft er altijd voor gepleit om zo’n situatie te vermijden. Hij hoopt tijdig een regering te kunnen vormen waardoor het parlement nog kan stemmen over de nieuwe begroting van 2025.